Sacharoza jest dwucukrem zbudowanym z cząsteczki glukozy i fruktozy. Jej wzór sumaryczny to: C12H22O11. Znajduje się powszechnie w produktach spożywczych, np. niektórych owocach i warzywach, a najlepszym jej źródłem jest burak cukrowy oraz trzcina cukrowa. Nadmierne spożycie sacharozy nie jest zdrowe.
Sacharoza – charakterystyka
Cząsteczka sacharozy składa się z fragmentów 2 cukrów prostych: glukozy i fruktozy. Jest ciałem stałym, bezbarwnym, doborze rozpuszczalnym w wodzie. Ma bardzo słodki smak, przez co jest powszechnie wykorzystywana w przemyśle spożywczym. Podczas ogrzewania ulega karmelizacji, wskutek czego powstaje brunatna substancja nazywana karmelem. W organizmie człowieka rozkłada się w żołądku pod wpływem kwasu solnego, enzymów i wody, zaś produkty tej reakcji ulegają następnie utlenianiu biologicznemu. Wstępne trawienie sacharozy odbywa się już w jamie ustnej pod wpływem amylazy ślinowej.
Sacharoza występuje w burakach cukrowych – jako cukier buraczany, w trzcinie cukrowej – jako cukier trzcinowy, a także w małych ilościach w niektórych owocach (np. w jabłkach, śliwkach, wiśniach) oraz warzywach (np. w marchwi, burakach ćwikłowych). Na skalę przemysłową cukier ten otrzymuje się jednak z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej. Synteza omawianego związku zachodzi niemal całkowicie w cytozolu komórek roślinnych. W organizmach roślinnych cząsteczki sacharozy pełnią funkcje sygnalne i regulatorowe, wpływając bezpośrednio na procesy wzrostowe i metaboliczne rośliny. Warunkują indukcję i hamowanie ekspresji genów.
Zastosowanie sacharozy
Sacharoza stanowi podstawowy składnik cukru spożywczego, przeważnie cukru trzcinowego lub cukru buraczanego, który jest stosowany powszechnie jako środek słodzący. Znaleźć go można w większości produktów spożywczych:
- słodyczach (czekolady, lody, żelki, ciastka);
- jogurtach smakowych;
- konfiturach i przetworach;
- wypiekach;
- daniach instant;
- niektórych mięsach czy słonych przekąskach.
Można go kupić w formie krystalicznej i dodawać do domowych wypieków, herbat, kaw.
Czy sacharoza jest zdrowa?
Sacharoza jest węglowodanem, którego człowiek tak naprawdę nie potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania, ponieważ niezbędną ilość cukrów umożliwiającą prawidłowe funkcjonowanie organizmu dostarcza on ze świeżymi owocami, które powinny być stałym elementem każdej diety. Spożywanie popularnego cukru uznaje się zatem za ludzką zachciankę i zaleca się ograniczenie tej czynności w celach zdrowotnych. Alternatywą dla sacharozy są m.in.: ksylitol, lukrecja, stewia czy miód.
O ile sacharoza jest kluczowa w świecie roślin, w ustroju człowieka może zostać wyeliminowana. Ponieważ trawienie jej rozpoczyna się już w jamie ustnej, jej spożycie wiąże się z nagłym wzrostem poziomu glukozy we krwi (posiada IG=100) i ryzykiem rozwoju próchnicy zębów (przy nieodpowiedniej higienie jamy ustnej). Przy długotrwałym nadmiernym spożyciu obserwuje się negatywne skutki zdrowotne, takie jak np. nadwaga, otyłość, zespół metaboliczny, choroby sercowo-naczyniowe, trądzik, wypryski, zanieczyszczenia organizmu, przewlekłe zmęczenie czy nawet zaburzenia nastroju i spadek samopoczucia (choć przez pierwsze minuty doświadcza się poprawy nastroju).
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ciborowska H., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Ciereszko I., Kontrola metabolizmu sacharozy u roślin w odpowiedzi na zmienne warunki środowiska, Problemy Nauk Biologicznych, 2-3/2006.
- Grupińska J., Grzelak T., Walczak M., Kramkowska M., Czyżewska K. Korzyści i zagrożenia związane z konsumpcją naturalnych zamienników sacharozy, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2015.
