Kiedy odpada skrzep po wyrwaniu zęba i co zrobić, by do tej sytuacji nie doszło przedwcześnie? Warto podkreślić, że formowanie się skrzepu jest zjawiskiem całkowicie naturalnym, wręcz pożądanym po każdej ekstrakcji zęba. Jeśli dojdzie do jego przedwczesnego usunięcia, tworzy się problem nazywany suchym zębodołem, co wymaga pilnego i profesjonalnego leczenia. Co warto wiedzieć w tym temacie? Oto najważniejsze informacje.
Skrzep po wyrwaniu zęba – fizjologia
Tworzenie się skrzepu po wyrwaniu zęba jest czymś całkowicie naturalnym i fizjologicznym, a wręcz stanowi zjawisko pożądane, ponieważ pozwala na prawidłowe zasklepienie się i zagojenie rany. W procesie gojenia wyróżnia się następujące fazy:
- faza hemostazy (trwa od momentu wyrwania zęba przez kolejnych 30 minut po ekstrakcji) – wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych w zębodołowej kości gąbczastej organizm błyskawicznie uruchamia hemostazę, której przejawami są: skurcz naczyń, uwalnianie czynników ograniczających krwawienie, tworzenie czopu płytkowego (hemostaza pierwotna), koagulacja (hemostaza wtórna). Uruchamiają się kaskady krzepnięcia, w przebiegu czego protrombina przekształca się w trombinę, a fibrynogen w fibrynę, która stabilizuje czop. Wypełnia on zębodół i zamyka naczynia;
- faza zapalna (trwa do 72 godziny) – w jej przebiegu skrzep stanowi matrycę dla komórek odpornościowych. Skrzep wciąż jest obecny, choć zaczyna się upłynniać w swojej centralnej części;
- faza proliferacji (3-7 dzień) – skrzep zaczyna zanikać, ponieważ zostaje zastępowany nową tkanką. Rozpoczyna się angiogeneza i tworzy się nowa tkanka ziarninowa;
- zmniejszanie się skrzepu – skrzep nie „odpada” jak strup, przeciwnie, ulega resorpcji i przebudowie. Przed upływem siódmego dnia od ekstrakcji powierzchnia zębodołu zaczyna być pokryta nową tkanką;
- faza dojrzewania i odbudowy kości (1-6 tygodni i dalej) – skrzep jest już całkowicie usunięty, a kość przechodzi przebudowę. Zębodół przyjmuje finalny kształt.
Ważne jest, by przed wstępnym zagojeniem się rany nie wypłukać skrzepu, ponieważ dojdzie do utworzenia się tak zwanego suchego zębodołu. Suchy zębodół to powikłanie po usunięciu zęba, polegające na zbyt wczesnym lub całkowitym wypadnięciu skrzepu krwi z zębodołu. W efekcie odsłania się gojąca kość i nerwy, co powoduje silny ból i opóźnia gojenie. Główne czynniki ryzyka suchego zębodołu:
- trudne lub skomplikowane ekstrakcje (najczęściej dotyczą one zębów mądrości);
- palenie papierosów;
- niewłaściwa lub niedostateczna higiena jamy ustnej;
- zaburzenia krzepnięcia krwi lub przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
- nadmierne płukanie jamy ustnej lub ssanie przez słomkę w pierwszych dniach.
Niestety nie ma sposobu, by suchy zębodół zagoił się samoistnie w warunkach domowych bez wsparcia lekarza stomatologa. Profesjonalne leczenie obejmuje płukanie i oczyszczenie zębodołu przez dentystę, a następnie założenie opatrunków leczniczych z lekami przeciwbólowymi i antyseptycznymi. W tym czasie kontynuowana powinna być higiena jamy ustnej i unikanie drażnienia zębodołu. Dolegliwości bólowe z reguły ustępują w ciągu 7-10 dni, a zębodół goi się normalnie po zastosowaniu leczenia.
Zobacz również: Inhibitory krzepnięcia.
Kiedy odpada skrzep po wyrwaniu zęba?
Warto podkreślić, że skrzep po wyrwaniu zęba nie odpada nagle i spontanicznie. Jego fizjologiczne „zanikanie” przebiega stopniowo w procesie gojenia i ciężko jest określić konkretny moment jego zniknięcia. Co więcej, u poszczególnych osób gojenie to może przebiegać w innym tempie, zależnie od stanu zdrowia, higieny jamy ustnej, stopnia trudności przeprowadzonej ekstrakcji zęba. Mniej więcej w ciągu pierwszej doby skrzep się stabilizuje i wypełnia zębodół. Jest wtedy bardzo delikatny, dlatego kluczowe jest, aby go nie uszkodzić. Ryzyko utworzenia suchego zębodołu jest wówczas najwyższe. W ciągu 1-3 dni skrzep utrzymuje się, choć może zmieniać kolor (ciemniejszy lub brunatny), natomiast do 7 dnia skrzep zaczyna być stopniowo rozpuszczany przez enzymy fibrynolityczne, a samo miejsce po zębie wypełnia się tkanką ziarninową. Mniej więcej pomiędzy 7. a 10. dniem po ekstrakcji zęba skrzep najczęściej nie jest już widoczny, a dziąsło zaczyna pokrywać zębodół, by do 6. tygodnia trwały procesy związane z dalszym gojeniem się tkanki miękkiej.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Janas A., Grzesiak-Janas G., Sikorska I. Własne obserwacje w leczeniu suchego zębodołu lekiem izopatycznym Notakehl D5, Dental and Medical Problems, 3/2005.
- Pasternak M., Woroń J., Postępowanie w bólu poekstrakcyjnym, Ból, 1/2020.
- Grad P., Paruzel-Pliskowska A., Żegleń A., Pytko-Polończyk J., Przegląd wybranych atraumatycznych metod ekstrakcji, Nowa Stomatologia, 3/2019.
