Każda osoba powinna wiedzieć, czy próchnica jest zaraźliwa i jak wpływa na tkanki twarde jamy ustnej. Dzięki temu podjęte działania profilaktyczne będą intensywniejsze i lepiej przestrzegane przez pacjenta, co przełoży się na zdrowie jamy ustnej. To podstawowa wiedza z zakresu stomatologii.
Czy próchnica jest zaraźliwa?
Należy wiedzieć, że próchnica jest chorobą zakaźną, zatem z łatwością może przenieść się z jednej osoby na drugą. Udowodniono, że aż w 80% przypadków przechodzi z rodziców na dzieci, np. w momencie, gdy rodzic oblizał smoczek czy łyżeczkę swojego dziecka, a następnie podaje mu te produkty bez dodatkowego umycia. Szczególnym zagrożeniem jest jedzenie tymi samymi sztućcami, ponieważ znajduje się na nich ślina z dodatkiem patogennych bakterii. Próchnicą mogą jednak zarazić się nie tylko dzieci, ale i młodzież czy osoby dorosłe. Wówczas czynnikiem ryzyka mogą być np. pocałunki, podczas których dochodzi do wymiany śliny z bakteriami. Oczywiście druga osoba musi zmagać się z próchnicą, aby doszło do przeniesienia zakażenia.
Przyczyny próchnicy
Jeśli już wiadomo, że próchnica jest chorobą zakaźną, warto także dowiedzieć się, jakie są jej dokładne przyczyny. Próchnica zębów jest procesem patologicznym, polegającym na miejscowym odwapnieniu i rozpadzie tkanek twardych zęba, z następczym ubytkiem – tzw. ubytkiem próchnicowym. Może pojawić się zaraz po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych (w 1. roku życia), jednak największy przyrost częstotliwości występowania następuje później, między 2. a 4. rokiem życia. U osób dorosłych pojawia się już rzadziej, przeważnie wskutek znacznego braku higieny jamy ustnej.
W procesie powstawania i rozwoju próchnicy główną rolę odgrywają 4 główne czynniki próchnicotwórcze:
- obecność bakterii kwasotwórczych (głównie szczepów Streptococcus mutans i S. sobrinus);
- obecność w jamie ustnej węglowodanów, które stanowią substraty dla bakterii i są rozkładane do kwasów, niszczących następnie szkliwo;
- indywidualna i rozwojowa skłonność do odwapnienia (podatność tkanek zęba na uszkodzenie);
- czas i częstość oddziaływania wyżej wymienionych szkodliwych czynników.
Bakterie w jamie ustnej tworzą na powierzchni zębów płytkę nazębną, która wraz z upływem czasu ulega mineralizacji, tworząc kamień nazębny. Po dostarczeniu odpowiedniego substratu (cukru prostego), bakterie rozpoczynają proces metaboliczny, czego konsekwencją jest wytworzenie kwasów, odwapniających szkliwo. Dalszy rozwój choroby prowadzi do powstawania ubytków oraz zakażania tkanek głębokich zęba, co przy odwlekaniu leczenia prowadzi do jego nieuchronnej martwicy. Zęby dzieci wykazują większą podatność na działanie kwasów, gdyż są początkowo słabo zmineralizowane oraz mają głębokie bruzdy i szczeliny.
Próchnica w ciąży – wpływ na płód
Skoro próchnica zębów jest zaraźliwa, czy jej występowanie u kobiety ciężarnej będzie negatywnie oddziaływać na płód, który nie ma jeszcze uformowanych zębów? Odpowiedź jest twierdząca, dlatego tak dużą wagę przykłada się do właściwej higieny jamy ustnej w okresie ciąży oraz do całkowitego wyleczenia próchnicy jeszcze na etapie starań o potomstwo. Udowodniono, że stany zapalne (np. towarzyszące próchnicy) w obrębie jamy ustnej kobiety ciężarnej mogą skutkować porodem przedwczesnym i niską masą urodzeniową noworodka.
Dodatkowo należy pamiętać, że matka jest pierwszym źródłem flory bakteryjnej, która kolonizuje się w jamie ustnej płodu. Zatem jeśli będzie miała próchnicę i stany zapalne, przekaże bakterie patogenne dziecku. Im wyższy ich poziom, tym większe zagrożenie wystąpienia u dziecka choroby próchnicowej w zębach mlecznych.
Jak dbać o zęby w ciąży?
- I trymestr – należy unikać zabiegów stomatologicznych, ograniczając je do sytuacji absolutnie koniecznych;
- II trymestr – najbezpieczniejszy okres dla rozwoju płodu, optymalny na przeprowadzenie profesjonalnych działań profilaktycznych oraz koniecznego leczenia stomatologicznego;
- III trymestr – ze względu na zagrożenie porodem przedwczesnym, konieczne zabieg powinny być wykonywane w pierwszej połowie tego trymestru, wizyty nie powinny być długie z uwagi na możliwość wystąpienia zespołu żyły głównej dolnej.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 1/2014.
- Magacz M., Kędziora K., Drożdż R., Krzyściak W., Próchnica: Historia, Mechanizmy Powstawania i Obrony oraz Niefluorkowe Metody Prewencji, Acta Urobori.
- Olczak-Kowalczyk D., Kobylińska A., Kobieta w ciąży. Seria: Pacjent w gabinecie stomatologicznym, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
