Tachypnoe (łac. tachypnoë) to medyczny termin służący do opisywania epizodów przyspieszonego oddychania, czyli podwyższonej liczby oddechów na minutę. Istnieje wiele przyczyn takiego zjawiska, mogą być zarówno patologiczne, jak i fizjologiczne. Jeśli dolegliwość pojawia się często lub towarzyszą jej inne, niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Skieruje nas on do specjalisty, zwykle kardiologa lub pulmonologa.
Tachypnoe – przyczyny
Podwyższona liczba oddechów na minutę występuje w przebiegu rozmaitych chorób i dolegliwości, takich jak m.in.:
- migotanie przedsionków;
- dusznica bolesna;
- choroba niedokrwienna serca;
- niewydolność mięśnia sercowego;
- astma oskrzelowa;
- hipoglikemia;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc;
- wady anatomiczne serca;
- kardiomiopatia;
- nerwica;
- zapalenie płuc;
- zaburzenia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego;
- nowotwory, zwłaszcza układu oddechowego;
- odma opłucnowa;
- przewlekła niewydolność nerek;
- cukrzyca;
- choroby tarczycy;
- kwasica ketonowa;
- zatrucia;
- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych;
- alergia wziewna;
- zwłóknienie płuc;
- zatorowość płucna.
Tachypnoe może jednak pojawić się również fizjologicznie, jako reakcja organizmu na silny stres lub strach. Niekiedy występuje u kobiet ciężarnych w III trymestrze, ponieważ rosnący płód uciska na przeponę i spłyca oddech. W efekcie kobieta musi wykonywać więcej wdechów, aby dotlenić swój organizm. Czynnikiem pobudzającym tachypnoe jest hipoksemia, czyli obniżone ciśnienie parcjalne tlenu we krwi.
Tachypnoe – objawy
Prawidłowa ilość oddechów w przypadku zdrowej osoby dorosłej wynosi 12-16 na minutę. Tachypnoe diagnozuje się, gdy ilość oddechów przekracza 30 na minutę. Z kolei w przypadku noworodka prawidłowa ilość oddechów wynosi około 40, zaś tachypnoe rozpoznaje się, gdy ilość ta przekroczy 60. Tachypnoe może przybrać różny obraz kliniczny. Wyróżnia się m.in.:
- oddech Biota – nieregularny, o zmiennej amplitudzie, z tendencją do przechodzenia w bezdech;
- oddech Kussmaula – szybkie, regularne oddechy o głębokiej amplitudzie, czemu towarzyszy charakterystyczny, kwaśny zapach z jamy ustnej;
- oddech Cheyne’a-Stokesa – stopniowe narastanie amplitudy oddychania i jej wyciszanie w powtarzalnych cyklach.
Często przyspieszonemu oddechowi towarzyszą objawy takie jak:
- zawroty głowy;
- mroczki przed oczami;
- duszności, problemy z oddychaniem;
- uczucie ściskania w klatce piersiowej;
- nudności;
- stany przedomdleniowe i omdlenia;
- zdenerwowanie, wewnętrzny niepokój;
- zaburzenia koncentracji;
- zwiększona męczliwość.
Pacjent z tachypnoe angażuje wszystkie mięśnie oddechowe w sposób intensywniejszy niż człowiek oddychający spokojnie, fizjologicznie. Może to przyczynić się do dyskomfortu w obrębie klatki piersiowej.
Diagnostyka
W pierwszej kolejności wykonuje się badania laboratoryjne, zwłaszcza morfologię i gazometrię krwi. Znaczenie ma również pulsoksymetria i badania obrazowe, zwłaszcza RTG klatki piersiowej. Jeśli istnieje podejrzenie przyczyn kardiologicznych, pacjenta kieruje się na EKG i ECHO serca. U niektórych pacjentów zastosowanie znajduje test wysiłkowy, nie każdy może jednak do niego przystąpić.
Tachypnoe – leczenie
Wdraża się leczenie przyczynowe. Lekarz musi więc ustalić dokładną diagnostykę i na jej podstawie podjąć decyzję o kolejnych krokach. Przykładowo jeśli tachypnoe wynika z bakteryjnego zapalenia płuc, należy przyjmować antybiotykoterapię. W wielu przypadkach nie ma możliwości całkowitego wyleczenia choroby podstawowej, dlatego leczenie opiera się jedynie na jej ustabilizowaniu i kontrolowaniu w przyszłości. Na przykład w przebiegu cukrzycy należy zmienić dietę i pilnować indeksu glikemicznego, aby glikemia utrzymywała się na stałym poziomie.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, Pneumonologia i Alergologia Polska, 3/2014.
- Shifren A., Byers D., Witt C., Pulmonologia, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2021.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
