Chloramfenikol to popularny antybiotyk o działaniu bakteriostatycznym zarówno w stosunku do bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Produkowany jest przez bakterie Streptomyces venezuelae, choć na skalę masową pozyskuje się go z reguły syntetycznie. Mechanizm działania tego związku został na przestrzeni lat bardzo dobrze poznany.
Chloramfenikol – charakterystyka
Chloramfenikol to związek chemiczny o wzorze sumarycznym C11H12Cl2N2O5 i masie molowej 323,13 g/mol. Po raz pierwszy wyizolowano go już w 1947 roku, czego dokonał Paul Burkholder. Posiada działanie bakteriostatyczne w stosunku do bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, a także: chlamydii, mykoplazm i riketsji. To antybiotyk naturalnie syntezowany przez bakterie gatunku Streptomyces venezuelae. Znajduje szerokie zastosowanie we współczesnym lecznictwie, jednak jako lek pozyskiwany jest syntetycznie. Chloramfenikol słabo rozpuszcza się w wodzie i tworzy roztwory o gorzkim smaku. Aby wykorzystać go jako lek, przeważnie tworzy się jego estry, które nie posiadają takiego smaku.
Mechanizm działania przeciwbakteryjnego chloramfenikolu opiera się na odwracalnym wiązaniu z podjednostką 50S rybosomu bakteryjnego i wybiórczym hamowaniu aktywności enzymu peptydylotransferazy. Konsekwencją tego jest blokowanie biosyntezy białka w rybosomach, co uniemożliwia organizmom bakteryjnym dalszy rozwój i funkcjonowanie. Omawiany związek hamuje ponadto biosyntezę lipidów.
Chloramfenikol – zastosowanie
Chloramfenikol znajduje zastosowanie w leczeniu m.in.:
- duru brzusznego;
- tyfusu plamistego;
- czerwonki;
- streptomycyny;
- brucelozy;
- dżumy;
- ropnych chorób skóry;
- zakażeń skóry, oczu, ucha;
- zakażeń opornych na inne antybiotyki.
Wykazuje skuteczność przeciwko bakteriom takim jak m.in.:
- Haemophilus influenzae;
- Salmonella spp.;
- Neisseria spp.;
- Klebsiella spp.;
- Streptococcus pneumoniae;
- Propionibacterium acnes;
- Staphylococcus spp.;
- Streptococcus pyogenes;
- Escherichia coli;
- Proteus mirabilis;
- Shigella spp.;
- Serratia marcescens;
- Mycoplasma spp.;
- Rickettsia spp.;
- Chlamydia spp.
Choć ma szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego i bakteriostatycznego, nie wszystkie patogeny bakteryjne będą dobrze reagować na ten lek. Chloramfenikol nie działa przeciwko Pseudomonas aeruginosa, prątkom kwasoodpornym, niektórym laseczkom z rodzaju Bacillus. Przed przepisaniem tego leku rekomenduje się przeprowadzenie antybiogramu, który pozwoli określić, jakie dokładnie bakterie spowodowały problem zdrowotny u danego pacjenta. Stosowanie preparatów chloramfenikolu powyżej 14 dni lub na rozległą powierzchnię skóry zwiększa ryzyko ciężkich działań niepożądanych. Dlatego podkreśla się znaczenie stosowania tego leku wyłącznie do momentu ustąpienia objawów, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Chloramfenikol – skutki uboczne
Jak w przypadku każdego leku, tak i tu istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Przy stosowaniu miejscowym wystąpić może zaczerwienienie skóry, świąd, obrzęk naczynioruchowy, czemu towarzyszy subiektywne odczucie kłucia. Przy stosowaniu doustnym lub wziewnym u niektórych pacjentów wystąpić mogą:
- suchość w jamie ustnej (kserostomia);
- nudności;
- wymioty;
- biegunka;
- objawy alergiczne;
- zawroty głowy i bóle głowy.
Wszelkie skutki uboczne są wskazaniem do odstawienia leku, lekarz powinien wówczas przepisać inny antybiotyk.
Chloramfenikol – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do stosowania tego antybiotyku są przede wszystkim:
- ciąża i okres karmienia piersią (antybiotyk ten przenika z osocza matki przez łożysko i do pokarmu kobiecego);
- choroby szpiku kostnego i zaburzenia hemopoezy;
- zaawansowanie i niewyrównane choroby nerek;
- dzieci i młodzież do 11. roku życia;
- choroby wątroby.
Chyba że lekarz zaleci inaczej. Szczególnie wiek jest przeciwwskazaniem względnym, jeśli korzyści z zastosowania antybiotyku będą przewyższać ewentualne skutki uboczne, lekarz może zdecydować się na jego przepisanie.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- W. Kostowski, Z.S. Herman, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
- DETREOMYCYNA 2%, Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta.
