Słodziki to potoczna, ogólna nazwa stosowana w odniesieniu do różnych substancji słodzących, wykorzystywanych w gastronomii (ale i przy produkcji leków, past do zębów i innych produktów, których smak ma dla konsumenta znaczenie). Zgodnie z definicją przyjętą przez Parlament Unii Europejskiej w 2008 roku substancje słodzące to związki stosowane do nadania środkom spożywczym słodkiego smaku lub stosowane w słodzikach stołowych. Zdecydowanie najczęściej stosowaną substancją słodzącą w Polsce jest cukier pozyskiwany z buraków lub trzciny.
Słodziki – charakterystyka
Potocznie opisuje się jednak cukier i słodziki niebędące cukrem. Wypowiadając słowo „słodzik”, konsument ma na myśli zamiennik klasycznego cukru białego lub brązowego. Do najpopularniejszych słodzików na rynku zaliczamy więc:
- stewię – roślina pochodząca z Paragwaju i Brazylii bogata w glikozydy stewiolowe, takie jak: stewiozyd i rebaudiozyd A. Stewia ma 300-krotnie słodszy smak od sacharozy. Oprócz tego posiada właściwości lecznicze (jest rekomendowana diabetykom, gdyż hamuje wchłanianie glukozy w jelitach);
- aspartam – ester metylowy L-asparagino-L-fenyloalaniny, odkryty w 1965 roku. Jest 200-krotnie słodszy od sacharozy. Zarówno aspartam, jak i jego metabolity znaleźć można w produktach o obniżonej kaloryczności i zawartości tłuszczu, czyli typu „light” (np. soki owocowe, mleko odtłuszczone lub przetwory niskosłodzone). Niestety metabolity te wywołują wiele różnych chorób i zaburzeń ze strony układu nerwowego. Zaleca się ograniczenie spożycia tego słodziku;
- ksylitol – pięciowęglowy polialkohol, zaliczany do półsyntetycznych substancji słodzących. Stosuje się go powszechnie jako substytut cukru w żywności, napojach słodzonych, środkach medycznych oraz kosmetyce. Wyróżnia się niską kalorycznością, nie powoduje próchnicy zębów oraz nie wpływa na insulinooporność. Metabolizm ksylitolu jest podobny do metabolizmu sacharozy. Ponadto związek ten uznaje się za ekologiczny substytut cukru, gdyż pozyskuje się go z biomasy;
- sorbitol – naturalnie występujący alkohol wielowodorotlenowy występujący w owocach, np. jabłkach, czereśniach i winogronach. Na skalę handlową jest produkowany z glukozy;
- acesulfam – jest około 200-krotnie słodszy od klasycznego cukru. Można go stosować w wysokich temperaturach, dlatego używany jest w produktach piekarniczych. W organizmach żywych nie podlega metabolizmowi, zostaje wydalany z organizmu w niezmienionej formie. Badania nad wpływem acesulfamu na organizmy żywe wskazują na interakcje acesulfamu z DNA, co może powodować zmiany cytotoksyczne w komórkach.
Jak zatem widać, nie wszystkie postacie słodzików będą korzystniejsze dla zdrowia niż klasyczny cukier biały lub trzcinowy.
Słodziki niskokaloryczne
Niskokaloryczne słodziki mają znaczenie głównie dla osób chorujących na cukrzycę, otyłość i choroby sercowo-naczyniowe. Na terenie Unii Europejskiej Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Zespołu ds. Dodatków do Żywności i Składników Pokarmowych dopuścił do stosowania 11 niskokalorycznych substancji słodzących:
- acesulfam K (E950);
- aspartam (E951);
- sól aspartam-acesulfam (E962);
- cyklaminian (E952);
- neohesperydyna DC (E959);
- sacharyna (E954);
- sukraloza (E955);
- taumatyna (E957);
- neotam (E961);
- erytrol (E968);
- glikozydy stewiolowe (E960).
Zgodnie z Rozporządzeniem UE nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności konieczne jest umieszczanie informacji o występowaniu powyższych substancji. Stosowanie niskokalorycznych substancji słodzących w celu eliminacji cukru z diety pozwala na zmniejszenie kaloryczności diety oraz lepszą kontrolę poziomu glikemii. Należy jednak mieć na uwadze, że nie wszystkie słodziki (mimo dopuszczenia) bardzo dobrze wpływają na organizm przy spożywaniu systematycznym.
Cukier biały i brązowy
Cukier biały, czyli oczyszczony, nazywa się sacharozą. Jest on pozyskiwany z buraków cukrowych. Brązowy cukier najczęściej powstaje z trzciny cukrowej (choć może również pochodzić z buraków) i zawiera naturalną melasę. Jest mniej kaloryczny niż biały cukier (choć różnica ta jest niewielka), ma inną zawartość minerałów i aromatów.
Według badań, do normalnego funkcjonowania człowiek potrzebuje około 7 g cukru (węglowodanów) na dzień tj. 1,5-2 łyżeczek, co daje 2,5 kg cukru rocznie. I mowa tutaj zarówno o cukrze w kryształkach, wykorzystywanym do słodzenia herbaty, jak i cukrze znajdującym się w wypiekach, chlebie, potrawach, słodyczach, sosach i innych produktach spożywczych słodzonych. Tymczasem w roku 2018 roku przypadało 70 kg cukru rocznie na osobę. Tak wysokie spożycie cukru wśród Polaków sprawia, że staje się on poważnym czynnikiem ryzyka przewlekłych chorób.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kozarska A., Substancje słodzące – charakterystyka, metabolizm oraz metody oznaczania w środowisku wodnym (cz. I), LAB, 2/2022.
- Łajdecka K., Kujawska-Łuczak M., Stosowanie niskokalorycznych środków słodzących u osób z cukrzycą typu 2, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1/2016.
- Lewitt A., Niskokaloryczne substancje słodzące – rola i korzyści, Praktyka Lekarska, 2012.
