Potylica (łac. occiput) to tylna część głowy, na którą anatomicznie składa się kość potyliczna i chronione przez nią tkanki miękkie. Nie ma określonej definicji tej struktury, ponieważ nie wyszczególniono konkretnych tkanek znajdujących się w czaszce, które mogą wchodzić w skład potylicy. Potocznie uważa się, że mianem tym należy określać kość potyliczną wraz z tylną częścią mózgowia i oponami mózgowymi znajdującymi się w rzucie kości potylicznej.
Potylica – budowa
Potylicę tworzy przede wszystkim kość potyliczna (łac. os occipitale). Początkowo składa się ona z 4 części, które na etapie życia noworodkowego są jeszcze od siebie oddzielone. Wraz z rozwojem organizmu poszczególne części zrastają się ze sobą, w efekcie czego powstaje pojedyncza kość potyliczna. W budowie potylicy warto wyróżnić otwór wielki, łączący jamę czaszki z kanałem kręgowym, posiadający kształt dużego owalu. To ważna struktura, ponieważ przechodzą przez nie:
- rdzeń przedłużony wraz ze swoimi oponami;
- nerwy dodatkowe;
- tętnice kręgowe wraz ze splotem żylnym podstawnym;
- przednie i tylne tętnice rdzeniowe;
- gałązki oponowe tętnic kręgowych.
Dla charakterystyki potylicy bardzo ważne jest poznanie powierzchni wewnętrznej kości potylicznej, ponieważ wszystkie znajdujące się na niej struktury anatomiczne wchodzą w skład potylicy. Powierzchnia wewnętrzna jest wklęsła, podzielona na 4 doły dwiema wyniosłościami krzyżującymi się pod kątem prostym. Dwa górne doły mieszczą płaty potyliczne mózgu, z kolei dwa dolne, bardziej czworokątne, mieszczą półkule móżdżku. W miejscu przecięcia się ramion krzyża znajduje się guzowatość potyliczna wewnętrzna. Znajduje się w niej spływ zatok oraz przyczep sierpa mózgu i namiotu móżdżku. W płaszczyźnie pośrodkowej od guzowatości do otworu wielkiego ciągnie się grzebień potyliczny wewnętrzny, któremu niekiedy towarzyszy bruzda dla zatoki potylicznej opony twardej.
Zobacz również: Zwapnienie sierpa mózgu.
Potylica – funkcje
Potylica spełnia kilka funkcji. Jej najważniejszą składową jest kość potyliczna, która chroni delikatne tkanki mózgowia przed urazami mechanicznymi i niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Z kolei każda z tkanek miękkich, chronionych przez kość potyliczną, spełnia swoje określone role w funkcjonowaniu układu nerwowego. Przykładowo, płaty potyliczne mózgu odpowiadają za prawidłowe widzenie, w tym interpretację widzianych obrazów. W ostatnich latach udowodniono, że biorą również udział w koordynowaniu procesów poznawczych czy rozumieniu relacji międzyludzkich i symboliki. Z kolei móżdżek odpowiada głównie za koordynację i równowagę, pomocniczo jednak wspiera pamięć.
Uszkodzenie potylicy
Do uszkodzenia potylicy może dojść na wiele sposobów. Najczęściej wskutek bezpośredniego uderzenia, np. podczas upadku z wysokości, bójki, napadu czy wypadku komunikacyjnego. Konsekwencje mogą być rozmaite, w zależności od stopnia i siły uszkodzenia, a także od rodzaju konkretnych, uszkodzonych struktur układu nerwowego. Możliwe objawy i konsekwencje uszkodzenia potylicy:
- złamanie lub pęknięcie kości potylicznej;
- wstrząśnienie mózgu;
- bóle głowy;
- nudności i wymioty;
- krwiaki mózgu;
- zaburzenia koordynacji i równowagi;
- zaburzenia widzenia;
- dezorientacja;
- utrata przytomności (zwykle chwilowa);
- obrzęk mózgu.
Po urazie potylicy należy wykonać RTG czaszki oraz tomografię komputerową. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz neurolog.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Walocha J., Anatomia prawidłowa człowieka – ośrodkowy układ nerwowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
