Hipoplazja szkliwa to wrodzony lub nabyty niedorozwój szkliwa będący defektem ilościowym tej tkanki. Charakteryzuje się redukcją jej grubości.
Rodzaje hipoplazji
Niedorozwój szkliwa objawiający się jego brakiem może występować w postaci:
- dołków – mogą być pojedyncze, mnogie, płytkie, głębokie, dowolnie rozrzucone lub mogą tworzyć szereg w poprzek korony zęba;
- rowków – mogą być pojedyncze, mnogie, wąskie lub szerokie;
- częściowego lub całkowitego braku szkliwa nad znaczną częścią zębiny. Pozostałe szkliwo w obrębie zredukowanej grubości może być zarówno prawidłowe, jak i wykazywać zmętnienie.
Schorzenie jest rezultatem uszkodzenia matrycy szkliwa. Wyróżnia się dodatkowo następujące rodzaje hipoplazji: miejscową, układową, neonatalną.
Hipoplazja szkliwa miejscowa
Jej przykładem są tak zwane zęby Turnera. Określenie to znane jest od momentu, gdy opisano hipoplazję w zębach stałych przedtrzonowych w następstwie infekcji i procesu zapalnego toczącego się okołowierzchołkowo w poprzedzających je trzonowych zębach mlecznych. Od tego czasu podobne uszkodzenia pojawiające się również w innych zębach stałych noszą nazwę zębów Turnera.
Charakteryzują się one zmniejszonym rozmiarem korony z częściowym, nieregularnym brakiem szkliwa. W niektórych przypadkach dołącza się żółtobrązowe zmętnienie pozostałego szkliwa. Czasem brakujące szkliwo powoduje znaczną deformację korony, a niekiedy towarzyszą temu zmiany w innych twardych tkankach zęba. W ostateczności mogą prowadzić one nawet do zniekształcenia korzenia.
Hipoplazja szkliwa układowa
Ma pochodzenie ogólnoustrojowe. Może być uwarunkowana genetycznie lub wynikać z czynników środowiskowych. Charakteryzuje się systematycznymi i chronologicznymi zmianami występującymi w całym uzębieniu (przyczyny genetyczne) lub w różnych grupach zębów (czynniki środowiskowe). Czynniki środowiskowe zaburzają tworzenie matrycy szkliwnej w określonej części korony grupy zębów rozwijających się w czasie zaistniałego czynnika patologicznego.
Hipoplazja ogólnoustrojowa obserwowana jest znacznie częściej w zębach stałych niż w zębach mlecznych. Z kolei w zębach mlecznych wyróżniono tak zwaną hipoplazję neonatalną.
Hipoplazja neonatalna
Jest następstwem zaburzeń rozwojowych występujących okołoporodowo lub w pierwszym miesiącu życia. Mogą je wywoływać np. różne zaburzenia homeostazy wapnia, jak również niedobory witaminy A. Wśród zaburzeń homeostazy wapnia znajdują się następujące schorzenia mogące stanowić przyczynę tej hipoplazji:
- krzywica oporna na działanie witaminy D;
- tężyczka okołoporodowa;
- krzywica;
- zaburzenia oddychania;
- choroby żołądkowo-jelitowe.
Hipoplazja neonatalna przyjmuje zwykle postać rowkową i pojawia się w 1/3 przydziąsłowej na wargowej powierzchni górnych siekaczy.
Jak wygląda niedorozwój szkliwa?
Histologicznie hipoplazja szkliwa cechuje się zmniejszoną grubością tkanki, przy obecności zaokrąglonych brzegów zmian. Dno może stanowić prawidłowe szkliwo lub szkliwo o zmniejszonej mineralizacji (czyli zwiększonej porowatości), jeśli hipoplazji towarzyszyło zmętnienie szkliwa.
Zmiany zazwyczaj widać gołym okiem. Są to charakterystyczne pojedyncze plamki o barwie od białej po brunatną bądź punkciki ułożone w kilku liniach, co może przypominać plaster miodu. W przypadku zaawansowanych zmian widać bruzdy sięgające aż do zębiny.
Leczenie hipoplazji szkliwa
Metody lecznicze stosowane przy niedorozwoju szkliwa zależą głównie od rodzaju i zaawansowania patologicznych zmian. Zawsze, bez względu na wszystko, podstawą jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Obejmuje ona stosowanie miękkich szczoteczek oraz używanie past do zębów czy innych preparatów pielęgnacyjnych zawierających fluorki. Jednocześnie należy zmodyfikować swoją codzienną dietę – wskazana jest eliminacja cukrów i kwaśnych potraw. Ponadto zaleca się spożywanie produktów zwiększających wydzielanie śliny.
Przy obserwacji hipoplazji szkliwa należy jak najszybciej udać się do stomatologa. Stwierdzi on, czy zmiany są rzeczywiście niedorozwojem szkliwa, a nie np. fluorozą czy zmętnieniem szkliwa. Dodatkowo może podjąć on konieczne zabiegi profilaktyczno-lecznicze, takie jak lakowanie zębów czy ich fluoryzację. Jednocześnie należy usunąć kamień nazębny (za pomocą skalingu) i ewentualnie wyleczyć wady zgryzu.
Zobacz również: Metalowy aparat ortodontyczny.
Bardzo zaawansowane zmiany można wypełnić materiałem kompozytowym. Jeśli ubytki są rzeczywiście sporych rozmiarów, zaleca się (po dokładnym wyleczeniu i oczyszczeniu zębów) zastosowanie licówek czy nawet koron protetycznych.
Bibliografia
- Szpringer-Nodziak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia Wieku Rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- Olczak-Kowalczyk D., Turska-Szybka A., Gozdowski D., Kaczmarek U., Defekty rozwojowe szkliwa u młodzieży w wieku 18 lat w Polsce: rozpowszechnienie i wybrane czynniki socjodemograficzne. Badania przekrojowe, Nowa Stomatologia, 2/2018.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
