Kamica ślinianek (zwana również jako kamica ślinowa) to często występujące schorzenie dużych gruczołów ślinowych. Najczęściej dotyka ślinianki podżuchwowej. Powstałe w przebiegu choroby kamienie różnią się między sobą wielkością, kształtem oraz składem chemicznym. Zazwyczaj towarzyszą im także objawy ogólnoustrojowe, choć niekiedy dolegliwość przebiega wyłącznie z obecnością narośli. Szacuje się, że kamica ślinianek dotyczy 1% populacji.
Kamica ślinianek – przyczyny
Wyróżnia się 2 podstawowe czynniki wpływające na rozwój omawianej choroby:
- upośledzony przepływ śliny, zwykle wskutek uwarunkowań anatomicznych lub pozapalnego zwężenia przewodu wyprowadzającego;
- skład wydzieliny – jej śluzowy charakter, zasadowy odczyn lub obecność jonów wapnia, węglanów czy fosforanów.
Aby zrozumieć etiologię choroby należy poznać skład kamieni ślinowych. Powstają one na bazie substancji organicznej, którą zazwyczaj są złuszczone komórki nabłonka stanowiące jądro. W miarę upływu czasu odkładają się na nim kolejne warstwy związków nieorganicznych, głównie hydroksyapatytów, czego konsekwencją jest stopniowe powiększanie się złogu. Mimo wszystko jest to powolny proces, który niekiedy trwa nawet wiele lat.
Głównym powodem kamicy ślinianek jest zaburzenie wytwarzania elektrolitów wewnątrz tego gruczołu, przez co wydziela on bardziej gęstą wydzielinę. Tworzy się kamień, początkowo w rozmiarze pestki wiśni. Niestety, do dnia dzisiejszego nie znaleziono bezpośrednich przyczyn zaburzeń elektrolitowych. Wyszczególniono jednak czynniki ryzyka predysponujące do rozwoju kamieni:
- odwodnienie;
- zespół Sjogrena;
- zwiększone stężenie wapnia w organizmie;
- kamień nazębny;
- stany zapalne w jamie ustnej, zwłaszcza przewlekłe;
- rozszerzenie lub zwężenie przewodu ślinianek;
- urazy gruczołów ślinowych;
- przyjmowanie niektórych leków, np. przeciwhistaminowych.
Leczeniem kamicy ślinianek na ogół zajmują się stomatolodzy lub laryngolodzy.
Objawy kamicy ślinianek
Choć zdarza się, że kamica ślinianek przebiega bezobjawowo (poza naroślami), a pacjenci dowiadują się o niej zupełnie przypadkowo, nierzadko mamy do czynienia z nieprzyjemnymi objawami. Zazwyczaj jest to ból twarzy, szyi i okolicy ust, nasilający się podczas spożywania posiłków lub tuż przed tym, gdy produkcja śliny fizjologicznie wzrasta. Dodatkowo mogą wystąpić:
- problemy z bardzo szerokim otwieraniem ust;
- nadmierna suchość w jamie ustnej;
- problemy z przełykaniem kęsów pokarmowych czy śliny.
W miarę postępu choroby może rozwinąć się zapalenie dotkniętego gruczołu, co wywołuje gorączkę, nieprzyjemny smak w jamie ustnej oraz widoczne zaczerwienienie błon śluzowych jamy ustnej.
Diagnostyka kamicy ślinianek
Zazwyczaj rozpoznanie można postawić już po przeprowadzeniu wywiadu oraz wykonaniu badania fizykalnego. Aby jednak mieć całkowitą pewność co do diagnozy, zaleca się wykonanie RTG. Większość kamieni wykazuje charakter cieniujący, co oznacza, że będą widoczne na zdjęciu rentgenowskim. Uwidocznienie kamieni możliwe jest również na podstawie badania USG, jednak bardzo małe kamienie mogą być wówczas niewidoczne.
Leczenie kamicy ślinianek
Najskuteczniejszą metodą leczenia jest usunięcie kamieni. Jeśli osiągnęły one niewielkie rozmiary, zaleca się stymulację przepływu śliny poprzez ssanie cytryn, jedzenie kwaśnych pokarmów czy picie dużej ilości wody. Może to spowodować spontaniczne pozbycie się kamieni, choć domowe metody nie zawsze bywają skuteczne. Przy małych kamieniach możliwe jest również masowanie lub wypychanie z kanału, czego dokonuje wyłącznie lekarz. Gdy powyższe metody zawiodą lub kamienie osiągnęły większe rozmiary, konieczna staje się interwencja chirurga. Przy nawracającej postaci kamicy ślinianek może dojść do konieczności usunięcia całego gruczołu.
Wśród skutecznych metod leczniczych wyróżnia się ESWL (rozbijanie większych kamieni przy pomocy ultradźwięków do rozmiarów, w których mogą już samodzielnie się ewakuować) oraz sialoendoskopię (endoskopowe usuwanie kamieni). Wybór metody leczenia ustala się indywidualnie z każdym pacjentem.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ratajek-Gruda M., Grzejszczak M., Janas-Naze A., Duży kamień przewodu ślinianki podżuchwowej usunięty nożem elektrycznym, Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.
- Waśkowska J., Koszowski R., Pająk J., Wąsek A., Nietypowy kształt kamienia ślinowego – opis przypadku, Dental and Medical Problems, 1/2005.
- Kopeć T., Szyfter W., Sialoendoskopia jako nieinwazyjna metoda leczenia kamicy i niezapalnych zmian obrzękowych gruczołów ślinowych, Otolaryngologia Polska, 6/2010.
