Enzymy trawienne to niezwykle szeroka grupa rozmaitych związków działających w układzie pokarmowym. Łączy je wspólna funkcja, jaką jest rozkład składników pokarmowych na drobniejsze cząsteczki, dzięki czemu mogą być efektywnie wchłonięte w jelicie cienkim i wykorzystane przez organizm.
Enzymy trawienne w jamie ustnej
Ciekawostką jest, że trawienie pokarmów rozpoczyna się już w obrębie jamy ustnej podczas przeżuwania kęsów pokarmowych. Enzymy trawienne znajdują się wówczas w ślinie, produkowanej w dużych ilościach przez ślinianki, czyli gruczoły ślinowe. Takimi enzymami są:
- amylaza – zaczyna wstępne trawienie węglowodanów, ponieważ przerywa długołańcuchowe polisacharydy (głównie skrobię i glikogen) i przekształca węglowodany złożone w oligosacharydy i maltozę. Amylaza działa przy pH 7, dlatego po przełknięciu kęsów pokarmowych, gdy przedostaną się one do kwaśnego środowiska żołądka, jej aktywność ulega zahamowaniu, aby wznowić się w jelicie;
- lizozym – wprawdzie nie bierze udziału w trawieniu pokarmów, jednak ma działanie bakteriobójcze, ponieważ wykazuje zdolność rozkładu ścian komórkowych bakterii.
Problemy z trawieniem węglowodanów mogą pojawiać się u chorych z zespołem Sjogrena, ponieważ w przebiegu choroby dochodzi do upośledzenia produkcji śliny. Jest jej zbyt mało, co skutkuje także szybszym psuciem się zębów i nieprzyjemnym zapachem z ust.
Enzymy trawienne żołądka
Enzymy trawienne żołądka znajdują się głównie w soku żołądkowym, które ma pH rzędu 1-2. Sok żołądkowy jest produkowany przez gruczoły żołądkowe zlokalizowane w ścianach tego narządu. Do cennych enzymów zaliczamy następujące:
- pepsyna – rozpoczyna trawienie białek, ponieważ rozkłada polipeptydy na oligopeptydy. Jest także aktywatorem dla kolejnych cząsteczek pepsynogenu (proenzym pepsyny);
- podpuszczka – ścina kazeinę, czyli białko mleka. Enzym ten obserwuje się wyłącznie w okresie niemowlęcym;
- lipaza żołądkowa – rozpoczyna rozkład zemulgowanych tłuszczów.
Po przejściu pokarmu z żołądka do jelita cienkiego ponownie zmienia się pH środowiska. Tym razem podnosi się do poziomu 7,1-8,4.
Enzymy trawienne jelita cienkiego
W jelicie cienkim enzymy trawienne są produkowane głównie przez trzustkę (znajdują się wówczas w soku trzustkowym) oraz przez ściany jelita cienkiego, a dokładniej przez znajdujące się tam gruczoły jelitowe Lieberkuhna. Enzymy trawienne trzustki to:
- amylaza trzustkowa – substratem tego enzymu jest skrobia lub glikogen, wznawia się więc trawienie węglowodanów;
- trypsyna i chymotrypsyna – odpowiadają za dalszy rozkład polipeptydów na peptydy i oligopeptydy;
- elastaza – przecina wiązania peptydowe i jeszcze intensywniej trawi białka, a przy okazji degraduje elastynę;
- karboksypeptydazy – trawią białka;
- nukleazy trzustkowe – odpowiadają za rozkład kwasów nukleinowych na nukleotydy;
- lipaza trzustkowa – rozkłada zemulgowane tłuszcze.
Z kolei enzymy jelita cienkiego to:
- maltaza – rozkłada maltozę na dwie cząsteczki glukozy;
- laktaza – rozkłada laktozę do glukozy i galaktozy;
- sacharaza – rozkłada sacharozę do glukozy i fruktozy;
- karboksypeptydazy – trawią białka;
- aminopeptydazy – trawią białka;
- nukleotydazy – rozkładają nukleotydy na nukleozydy.
Jak można zaobserwować, procesy trawienne zachodzą najintensywniej w jelicie cienkim. W rzeczywistości dla zachowania zdrowia kluczowe jest jednak sprawne działanie każdego odcinka układu pokarmowego.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, chlorofilu i innych, ważnych składników odżywczych. Wspiera oczyszczanie organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Bukała B., Biologia. Fizjologia zwierząt z elementami fizjologii człowieka, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 2005.
- Górski J., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
