Pionizacja języka to termin medyczny i logopedyczny odnoszący się do ruchu języka w górę (ku podniebieniu) i utrzymywania go prawidłowej pozycji. To kluczowe zarówno w kontekście prawidłowego oddychania, połykania, mowy, jak i rozwoju szczękowo-twarzowego. U niektórych dzieci pojawia się konieczność wprowadzania dodatkowych ćwiczeń z zakresu pionizacji języka, by kompleksowo wspierać ich rozwój.
Pionizacja języka – na czym polega?
Pionizacja języka, mówiąc w uproszczeniu, polega na unoszeniu języka ku podniebieniu twardemu, zamiast opadania do dołu jamy ustnej. W prawidłowej postawie spoczynkowej język powinien lekko dotykać podniebienia, a jego koniuszek spoczywać tuż za górnymi siekaczami. Jest to położenie języka, na które mamy wpływ, lecz które przyjmujemy podświadomie, jeśli wszystko jest prawidłowo. Innymi słowy, siedząc, biegając, uprawiając inne aktywności, a nawet śpiąc, język u zdrowych osób (bez względu na wiek), znajduje się właśnie w takiej pozycji. Niestety w niektórych przypadkach może on opadać na dno jamy ustnej, długoterminowo wywołując liczne zaburzenia i konsekwencje zdrowotne.
Prawidłowa pionizacja języka jest bardzo ważna w codziennym ludzkim życiu, ponieważ:
- sprzyja oddychaniu przez nos i zapobiega chrapaniu czy bezdechowi sennemu;
- umożliwia prawidłowy odruch połykania, zapobiega „połykaniu z błędną pozycją języka”, które może prowadzić do wad zgryzu;
- wpływa na kształtowanie się podniebienia i ustawienie zębów;
- ułatwia wymawianie niektórych głosek, np. „l”, „t”, „d”, „n”.
Jeśli język opada do dołu jamy ustnej (tak zwana postawa obniżona), może prowadzić między innymi do:
- nieprawidłowego rozwoju podniebienia (wąskie, wysokie podniebienie);
- wad zgryzu (tyłozgryz, stłoczenie zębów);
- problemów z połykaniem i mową;
- oddychaniem przez usta;
- suchości w ustach;
- chrapania;
- i wielu innych.
Są to już problemy wymagające najczęściej leczenia stomatologicznego, ortodontycznego, laryngologicznego bądź logopedycznego. Sama pionizacja języka jako metoda terapeutyczna prowadzona jest przez logopedów, najczęściej u dzieci.
Pionizacja języka – terapia
Terapia z zakresu pionizacji języka wykorzystywana jest głównie w leczeniu miofunkcjonalnym i logopedycznym. Podstawowym celem tak prowadzonych działań jest nauczenie dziecka lub dorosłego prawidłowej pozycji języka w spoczynku i podczas połykania. Przykłady takich ćwiczeń to:
- unoszenie języka ku podniebieniu i przytrzymanie 5-10 sekund;
- dotykanie koniuszkiem języka miejsca tuż za górnymi siekaczami;
- ćwiczenia z dmuchaniem czy ssaniem.
Aby nauczyć dziecko prawidłowego ruchu stosowanego w większości ćwiczeń pionizacji języka, zastosować można tzw. metodę łyżeczki. Łyżeczka służy do uwrażliwienia miejsca, w którym powinien znajdować się czubek języka przy wymowie m.in. głosek. W tym celu dotykamy zimną łyżeczką miejsca tuż za górnymi zębami i lekko dociskamy. Prosimy dziecko, by zapamiętało to miejsce i w trakcie ćwiczeń właśnie tam umieszczało czubek języka. Terapia pionizacji języka powinna być skuteczna, ale przede wszystkim systematyczna. Aby możliwe było zachowanie jej regularności, dziecko musi być zmotywowane do pracy. Dlatego też współcześnie stawia się duży nacisk na logopedyczne ćwiczenia w formie zabawy czy gry.
Pionizacja języka – wskazania
Ćwiczenia i terapie z zakresu pionizacji języka są wskazane szczególnie w następujących przypadkach:
- zaburzenia oddychania, w tym oddychanie ustami zamiast nosem, chrapanie lub bezdech senny, suchość w ustach;
- nieprawidłowy wzorzec połykania, upośledzenie koordynacji języka przy połykaniu;
- wady zgryzu i nieprawidłowy rozwój szczęk – w tym wąskie, wysokie podniebienie, tyłozgryz, przodozgryz, stłoczenie zębów, nieregularne ustawienie zębów;
- zaburzenia artykulacji i mowy, trudności w wymawianiu głosek: „l”, „t”, „d”, „n”, „r”, niewyraźna mowa spowodowana nieprawidłową pozycją języka w spoczynku;
- zaburzenia funkcji jamy ustnej, w tym nadmiernie obniżony spoczynkowy tonus języka, brak kontaktu języka z podniebieniem twardym.
Warto udać się na konsultację logopedyczną, by zorientować się, czy mamy problem z pionizacją języka lub czy ma go dziecko. Choć najczęściej ćwiczenia pionizacji języka są stosowane właśnie u najmłodszych pacjentów, równie dobrze zastosować je można w przypadku dorosłych, gdy istnieją ku temu wskazania.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Odowska-Szlachcic B., Logopedia wieku rozwojowego. Teoria w praktyce. Wybrane zagadnienia, 2023.
