Zęby stałe to uzębienie wyrzynające się u człowieka w miejsce zębów mlecznych. Dorosły człowiek posiada ich 32, choć kwestią niestałą jest obecność zębów mądrości (ósme zęby trzonowe). Wciąż krąży wiele mitów na temat uzębienia mlecznego i stałego – najbardziej niebezpieczny uznaje brak konieczności o higienę mleczaków, ponieważ i tak wypadną. Należy wiedzieć, że zepsute zęby mleczne z pewnością wpłyną na zdrowie zębów stałych.
Pierwsze zęby stałe
Do niedawna panowało przekonanie, że pierwszymi zębami stałymi u dziecka są górne siekacze. Obecnie prowadzone badania wykazały, że jako pierwsze pojawiają się siekacze przyśrodkowe w żuchwie, a następnie pierwsze zęby trzonowe. W dalszym ciągu wyrzynają się kolejno: siekacze przyśrodkowe w szczęce, siekacze boczne w żuchwie, siekacze boczne w szczęce, kły, pierwsze zęby przedtrzonowe, drugie zęby trzonowe.
Nie jest to jednak regułą – rozwój uzębienia w wielu przypadkach jest kwestią indywidualną. Warto zaznaczyć, że na przełomie ostatnich lat zauważa się tendencję do znacznie szybszego wyrzynania się zębów stałych. Zjawisko wiąże się z wcześniejszym dojrzewaniem oraz optymalizacją zasad żywienia.
Kiedy rosną zęby stałe?
Zawiązki zębów stałych rozwijają się już w życiu płodowym – między 24. a 30. tygodniem, czyli między 6. a 8. miesiącem ciąży. Uformowane zawiązki lokalizują się w drugim rzędzie za zębami mlecznymi, od strony języka. Już w okresie okołoporodowym zauważa się początek ich mineralizacji, jednak najpierw wyrzynają się zęby mleczne, a dopiero później – po ich wypadnięciu – zęby stałe.
Całkowity rozwój zębów stałych, włącznie z mineralizacją ich zawiązków i kostnieniem, trwa około 3 lat. Wypadnięcie uzębienia mlecznego i przebijanie się przez dziąsła koron zębów stałych ma miejsce między 6. a 14. rokiem życia, nie wliczając w to zębów mądrości. Te pojawiają się jako ostatnie nawet w dorosłym życiu. U wielu osób wcale się nie wyrzynają z powodu braku ich zawiązków.
Zmiany towarzyszące wyrzynaniu się zębów stałych
W okresie szkolnym następuje stopniowa resorpcja korzeni zębów, czyli ich zanik. Korona zęba nie ma podstaw do utrzymania się w wyrostku zębodołowym więc wypada. W tym miejscu zaczyna wychodzić ząb stały. Wyrzynanie się zębów stałych wiąże się jednak nie tylko z utratą mleczaków. Charakterystycznym zjawiskiem jest wydłużenie łuków zębowych, co skutkuje zmianą ich kształtu z półkolistych na podkowy.
Zęby stałe są znacznie większe od mlecznych, nie należy jednak się niepokoić. Szczęka, żuchwa oraz cała głowa dziecka w następnych latach życia będzie także rosnąć, dzięki czemu ostatecznie zęby idealnie wkomponują się w rozmiar głowy dorosłego człowieka.
Jak dbać o zęby stałe?
Zęby stałe wymagają szczególnej pielęgnacji, ponieważ zostaną one z dzieckiem już na zawsze. Ich zaniedbanie w młodym wieku będzie skutkować poważnymi konsekwencjami w przyszłości. Dzieci powyżej 6. roku życia powinny szczotkować zęby pastą z fluorem, przy czym zawsze warto sprawdzić po nich dokładność czynności, a jeszcze lepiej – poprawić ją. Mycie zębów powinno mieć miejsce 2 razy dziennie. Nigdy nie pozwalajmy dziecku kłaść się spać bez wcześniejszego umycia zębów, ponieważ to najprostsza droga do próchnicy.
Już od najmłodszych lat zaleca się regularne wizyty u stomatologa, zwykle w celach kontrolnych. Kontrola powinna odbywać się raz w roku. Stomatolog musi zadbać o fluoryzację zębów stałych oraz lakowanie (wygładzanie szczelin zębowych celem ograniczania zalegania w nich resztek pokarmowych).
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
- Herman P., Uracz W., Kopański Z., Brukwicka I., Wybrane zagadnienia z fizjologii zębów mlecznych i stałych – rola składników odżywczych, Journal of Clinical Healthcare, 4/2016.
