Sklepienie czaszki

Sklepienie czaszki (łac. calvaria) to górna część mózgoczaszki. W jej skład wchodzi kilka kości połączonych ze sobą przede wszystkim więzozrostami, co zapewnia im stabilność i wytrzymałość. Zadaniem tych kości jest głównie zabezpieczenia ważnych struktur głowy, szczególnie mózgowia. W razie poważniejszych wypadków może dojść do ich pęknięcia. Wszelkie urazy sklepienia czaszki wymagają szczegółowej diagnostyki obrazowej, zwłaszcza tomografii komputerowej.

Sklepienie czaszki – kości

W skład kości sklepienia czaszki wchodzą:

• część kości potylicznej;
• kość czołowa;
• dwie kości ciemieniowe;
• dwie kości skroniowe.

Każda z tych kości posiada charakterystyczną budowę.

Kość potyliczna

Kość potyliczna znajduje się w tylnej części głowy i zawiera otwór potyliczny wielki. Jej szczytową częścią jest łuska potyliczna, poza nią składa się także z części podstawnej oraz dwóch części bocznych. Wzdłuż tylnego brzegu tej kości zauważyć można bruzdę zatoki skalistej dolnej, zaś na dolnej powierzchni części podstawnej kości potylicznej znajduje się guzek gardłowy. Stanowi on miejsce przyczepu więzadła podłużnego przedniego, powięzi gardłowo-podstawnej oraz mięśnia górnego zwieracza gardła. Natomiast w brzegu bocznym części bocznej kości potylicznej znajduje się duże wcięcie szyjne, przez które przebiegają istotne struktury anatomiczne – nerw błędny, nerw dodatkowy, żyła szyjna wewnętrzna oraz tętnica oponowa tylna.

Kość czołowa

Znajduje się w przedniej części głowy, a w jej budowie wyróżnić można łuskę czołową, część oczodołową oraz część nosową. Ważnym elementem kości czołowej są zatoki czołowe, czyli dwie przestrzenie pneumatyczne, wypełnione powietrzem. Ich ściany pokrywa błona śluzowa. Ujścia obu zatok uchodzą do jamy nosowej, w efekcie czego wszelkie choroby dotyczące zatok czołowych wiążą się z wydzielaniem gęstego kataru i bólami głowy.

Kość ciemieniowa

Buduje środkową część sklepienia czaszki. To parzysta kość, która łączy się w linii pośrodkowej szwem strzałkowym. Na jej powierzchni zewnętrznej można wyczuć wypukły guz ciemieniowy, zaś na powierzchni wewnętrznej znajdują się widoczne bruzdy tętnicze dla tętnicy opony środkowej. U noworodków i niemowląt kości ciemieniowe oraz inne kości sklepienia czaszki łączą się ze sobą tzw. ciemiączkiem – nieskostniałym spojeniem wypełnionym błoną łącznotkankową.

Kość skroniowa

Silnie spneumatyzowana kość, zlokalizowana pomiędzy kością potyliczną, a kością klinową. Wewnątrz niej zawarty jest błędnik kostny, w którym znajduje się błędnik błoniasty – narząd słuchu i równowagi. Kość skroniowa współtworzy staw skroniowo-żuchwowy, tworzy bowiem jego panewkę. W swojej dolnej powierzchni kość ta posiada dodatkowo miejsce przyczepu więzadeł i ścięgien mięśni szyi, a także przyczep powięzi gardłowo-podstawnej. Składa się z 4 części – łuskowej, sutkowej, bębenkowej oraz skalistej.

Złamanie kości sklepienia czaszki

Do złamania kości sklepienia czaszki najczęściej dochodzi wskutek silniejszego uderzenia głową o podłogę lub twarde przedmioty. Może być konsekwencją uprawiania sportów wyczynowych bądź wypadków komunikacyjnych. W pierwszej kolejności należy wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny celem wykluczenia wstrząsu mózgu lub uszkodzenia mózgowia. Objawami, które z dużym prawdopodobieństwem wskazują na złamanie kości sklepienia czaszki, są:

• krwawienie z rany po urazie;
• krwiaki widoczne na skórze, zwłaszcza wokół oczu oraz w okolicy nasady nosa;
• wyciek z rany przezroczystej wydzieliny, co może wskazywać na uszkodzenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• obrzęk wokół miejsca urazu;
• silny ból w miejscu urazu.

Do objawów mniej oczywistych, które mogą jednak współwystępować ze złamaniami, zaliczamy:

• nudności i wymioty;
• bóle głowy;
• zaburzenia widzenia;
• zaburzenia równowagi i koordynacji;
• splątanie;
• zaburzenia orientacji;
• sztywność karku;
• nieodpowiednia reakcja źrenic na światło.

Jeśli złamanie nie jest otwarte, najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze – leki przeciwbólowe i regularne kontrole RTG. Natomiast w przypadku złamań otwartych wskazane jest zaopatrzenie chirurgiczne. U niektórych pacjentów bywa konieczne usunięcie złamanych fragmentów kostnych.

Kolagen naturalny Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bruska M., Ciszek B., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2019.
2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.