Urazy zębów stałych budzą ogromny niepokój, jako że jest to uzębienie mające wystarczyć człowiekowi do końca życia. Zęby mleczne mają to do siebie, że w pewnym momencie życia wypadają ustępując miejsca kolejnej generacji uzębienia. Ich urazy na ogół nie są więc aż tak poważne. Uraz zębów stałych może dotyczyć każdego, a o rokowaniu decyduje szybkość wdrożenia terapii oraz jej jakość.
Urazy zębów stałych – rodzaje
Przeprowadzono obszerne badanie, które wykazało, że złamania korony zęba obejmują aż 76% wszystkich urazów zębów stałych, plasując się na pierwszym miejscu rankingu. Po urazie w obrębie korony zęba może nastąpić pęknięcie lub odłamanie szkliwa, a niekiedy nawet całkowite odłamanie się korony zęba biegnące przez szkliwo i zębinę, czego konsekwencją może być odsłonięcie nerwu zęba. W ocenie urazów zębów pomocne jest stosowanie klasyfikacji klinicznej według Ellisa, obejmującej 9 klas:
- I – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa;
- II – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny;
- III – złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi;
- IV – uraz prowadzący do utraty żywotności miazgi;
- V – całkowite zwichnięcie zęba;
- VI – złamanie korzenia zęba;
- VII – zwichnięcie częściowe zęba;
- VIII – złamanie korony w okolicy szyjki zęba;
- IX – urazy zębów mlecznych.
Diagnostyka urazów zębów stałych
Celem dokonania szybkiej i skutecznej diagnostyki zasięgu uszkodzenia zębów w zakresie miazgi, przyzębia i powiązanych z nimi struktur należy wykonać po urazie dokładne badanie pacjenta oraz rzetelny wywiad. W wywiadzie zwraca się uwagę na okoliczności wypadku:
- kiedy doszło do urazu;
- czy nastąpiła utrata przytomności i świadomości;
- czy zostały podjęte czynności na miejscu wypadku;
- czy są zaburzenia w zgryzie.
Należy także pamiętać o wywiadzie ogólnolekarskim.
W następnej kolejności wykonuje się badanie zewnątrz- i wewnątrzustne, sprawdza ruchomość zębów, obecność złamań, obrażeń zębów. Zawsze, gdy to możliwe, przeprowadza się testy elektrometryczne żywotności miazgi, dostarczające informacji o zaopatrzeniu nerwowo-naczyniowym. Ton opukowy wysoki i metaliczny sugeruje wtłoczenie zęba. Dodatkowo wykonywanie zdjęć RTG powinno być rutynowe.
Urazy zębów stałych – leczenie
Przyjmuje się, że wszystkie uszkodzenia pourazowe powinny być leczone natychmiastowo, w celu zapewnienia komfortu pacjenta i zmniejszenia ryzyka powikłań w gojeniu. W celu ułatwienia postępowania lekarskiego określono priorytety dla poszczególnych urazów. Priorytet natychmiastowy przypisuje się urazom, w których występuje korzyść z leczenia podjętego w ciągu kilku godzin. Obejmuje więc następujące urazy:
- całkowite zwichnięcie zęba;
- złamanie wyrostka zębodołowego;
- wysunięcie zęba z zębodołu;
- zwichnięcie boczne;
- złamanie korzenia.
Priorytet opóźniony nadano tym urazom, w których opóźnienie leczenia do 1 doby (24 godziny) prawdopodobnie nie wpłynie na wyniki pourazowe. Dotyczy to:
- wtłoczenia;
- wstrząsu;
- nadwichnięcia;
- złamania korony z obnażeniem miazgi;
- urazów zębów mlecznych.
Natomiast priorytet odroczony dotyczy urazów, w których akceptowane jest opóźnienie leczenia powyżej 24 godzin i obejmuje złamanie korony bez obnażenia miazgi.
Na ogół dąży się do tego, aby uchronić uszkodzony ząb przed ekstrakcją. Usunięcie zęba zawsze powinno być ostatecznością, gdy nie jest możliwe odratowanie go wszystkimi innymi dostępnymi metodami. Leczenie zależy od konkretnego przypadku, może obejmować leczenie protetyczne lub zachowawcze w stomatologii. Popularnością cieszy się odbudowa braku w koronie zęba czy replantacja (ponowne wprowadzenie wybitego zęba do zębodołu).
Obserwacja po leczeniu
Każdy przypadek po zakończeniu leczenia wymaga regularnej obserwacji. Może się bowiem okazać, że toczące się po urazie procesy chorobowe mogą wykazywać całkowicie bezobjawowy przebieg. Konsekwencjami urazu (nawet już wyleczonego) mogą być między innymi przebarwienia korony zęba, utrata kości wyrostka zębodołowego wokół zęba, resorpcja korzenia zęba przez kość czy zamknięcie światła kanału w korzeniu zęba. Regularne kontrole pomogą wcześnie rozpoznać powikłania i wdrożyć odpowiednie postępowanie, co poprawia rokowania.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Steciuk A., Emerich K., Urazy zębów – przegląd wytycznych postępowania na podstawie piśmiennictwa oraz opisu przypadków, Annales Academiae Medicae Gedanensis, 46/2016.
- Andreasen J., Andreasen F., Bakland L., Flores M., Pourazowe uszkodzenia zębów, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2012.
