Wybity ząb to uraz, który zawsze wzbudza niepokój i strach przed konsekwencjami. Ma charakter całkowity, co oznacza, że ząb opuszcza swoje miejsce w zębodole i po prostu wypada. Kluczowa jest tutaj wczesna interwencja. Najważniejsze, aby zareagować szybko i w odpowiedni sposób, od razu udając się do stomatologa.
Urazy zębów – klasyfikacja
Klasyfikacja kliniczna wg Ellisa dotycząca urazów mechanicznych zębów obejmuje 9 klas:
- I – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa;
- II – złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny;
- III – złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi zęba;
- IV – uraz prowadzący do utraty żywotności miazgi;
- V – całkowite zwichnięcie zęba;
- VI – złamanie korzenia;
- VII – zwichnięcie częściowe zęba;
- VIII – złamanie korony w okolicy szyjki zęba;
- IX – urazy zębów mlecznych.
O wybitym zębie mówi się najczęściej wówczas, gdy uraz należy do klasy V.
Wybity ząb – przyczyny
Zwichnięcie całkowite (inaczej: wybicie zęba) to całkowita utrata kontaktu zęba z zębodołem na skutek przerwania wszystkich więzadeł ozębnej. Zwichnięciu całkowitemu ulegają przeważnie zęby przednie, głównie siekacze szczęki, rzadziej siekacze żuchwy. Uraz ten często wiąże się z uszkodzeniem tkanek miękkich i złamaniem wyrostka zębodołowego.
Najczęstszą przyczyną wybicia zęba jest bezpośredni uraz mechaniczny, a więc uderzenie w twarz, np. podczas bójki, wypadku komunikacyjnego, upadku z wysokości, uprawiania sportów ekstremalnych. Problem dotyczy zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Uważa się, że największe ryzyko wystąpienia urazu pojawia się między 18. a 30. miesiącem życia, kiedy dziecko zaczyna samodzielnie chodzić. Wówczas zagrożone są wyłącznie zęby mleczne, gdyż w jamie ustnej brak jest zębów stałych. Drugi szczyt występowania urazów to czas między 7. a 12. rokiem życia, zazwyczaj podczas zabawy bądź uprawiania sportów.
Wybity ząb – objawy
Wybity ząb bardzo łatwo jest rozpoznać – wskutek doznanego urazu wypada on z dziąsła częściowo lub całkowicie, pozostawiając po sobie lukę. Wiąże się to przeważnie z silnym bólem, który może przybierać postać promieniującą. Towarzyszy temu krwawienie z dziąsła.
Wybitym zębem niekiedy nazywa się również nadwichnięcie, które dotyczy struktur podporowych zęba bez przemieszczenia, ale z nadmierną ruchomością. Często pojawia się przy tym krwawienie z kieszonki dziąsłowej. W badaniu RTG brak jest jakichkolwiek zmian, ząb prawidłowo lokuje się w zębodole. Zwykle tego typu urazy nie wymagają specjalistycznego leczenia.
Diagnostyka wybitego zęba
Przy wybitym zębie należy wykonać RTG jamy ustnej, aby upewnić się, jakie konkretnie patologie toczą się pod dziąsłem, w obrębie korzenia zębowego i kości wyrostka zębodołowego. Dzięki temu można jeszcze efektywniej zaplanować leczenie.
Wybity ząb – leczenie
Kluczowym czynnikiem zwiększającym szansę na utrzymanie zęba jest jak najszybsza jego replantacja zęba, jeśli nie występują do niej przeciwwskazania. Długoterminowe rokowanie znacząco spada przy odroczeniu replantacji powyżej 10 min od urazu. Podstawowe zalecenia pierwszej pomocy zakładają replantację natychmiastową, czyli ponowne umieszczenie zęba w zębodole niezwłocznie po urazie, trzymając go za koronę, wzorując się na położeniu zęba sąsiedniego. Jeżeli ząb jest zanieczyszczony, należy krótko opłukać go pod bieżącą, zimną wodą. Gdy ząb znajdzie się w odpowiednim miejscu w dziąśle, należy przyłożyć do niego chusteczkę higieniczną i delikatnie zagryźć, aby nie zmienił swojego położenia, a następnie należy zalecić pacjentowi jak najszybsze udanie się do lekarza dentysty (najlepiej do 60 minut). Należy pamiętać, że replantować można wyłącznie zęby stałe.
Jeśli jednak ząb znajdował się poza jamą ustną dłużej niż 60 minut, komórki ozębnej na powierzchni korzenia uległy martwicy. Lekarz musi usunąć tkankę nekrotyczną za pomocą gazy, a następnie przeprowadzić leczenie endodontyczne. Gdy niemożliwe staje się ponowne umieszczenie zęba w zębodole w gabinecie stomatologicznym, warto przedstawić pacjentowi rozwiązania z zakresu protetyki stomatologicznej.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Steciuk A., Emerich K., Urazy zębów – przegląd wytycznych postępowania na podstawie piśmiennictwa oraz opisu przypadków, Ann. Acad. Med. Gedan. 2016, 46, 65-74.
- Seget-Bieniasz A., Szeląg N., Urazy zębów, Asysta Dentystyczna, 3/2016.
- Malinowska A., Zwichnięcie całkowite zęba stałego – aktualna koncepcja terapii oraz rokowanie, Nowa Stomatol 2018; 23(3): 121-125.
