Środki znieczulające pozwalają na bezbolesne i komfortowe przeprowadzanie procedur medycznych, które w innym wypadku mogłyby powodować silny ból, wręcz uniemożliwiający podjęcie zaplanowanych działań. Wyróżniamy środki znieczulające miejscowo oraz ogólnie, przy tym podaż tych drugich jest możliwa wyłącznie pod okiem anestezjologa. Leki znieczulające znajdują zastosowanie w każdej dziedzinie medycyny i nie tylko (miejscowo znieczula się bowiem także w kosmetologii czy wykonując tatuaże).
Środki znieczulające miejscowo
Środków znieczulających miejscowo jest wiele, jednak w stomatologii najczęściej wykorzystuje się następujące:
- artykaina – znieczula miazgę zęba do 60 minut i tkanki miękkie nawet do 5 godzin. Nie powinno się jej jednak stosować u dzieci do 4. roku życia;
- bupiwakaina – ma stosunkowo wolny początek działania, ponieważ na efekty należy poczekać nawet 10 minut. Mimo tego znajduje szerokie zastosowanie, ponieważ działa silnie i długo. Podaje się ją zwłaszcza pacjentom pooperacyjnym;
- lidokaina – jest standardowym środkiem znieczulającym miejscowo, działa bardzo szybko, już po minucie. Wyróżnia się stosunkowo małym wpływem depresyjnym na mięsień sercowy;
- mepiwakaina – jest środkiem znieczulającym miejscowo o krótkim działaniu, maksymalnie do 40 minut (w przypadku znieczulenia przewodowego) w obrębie miazgi zęba i do 3 godzin w obrębie tkanek miękkich.
Środki znieczulające miejscowo podaje się do tkanek na różne sposoby. Klasycznymi rozwiązaniami pozwalającymi na bezbolesne przeprowadzenie zabiegów stomatologicznych są:
- znieczulenie przewodowe – polega na wstrzyknięciu substancji znieczulającej bezpośrednio do nerwu zębodołowego;
- znieczulenie powierzchniowe – polega na smarowaniu błon śluzowych kremem lub żelem znieczulającym;
- znieczulenie nasiękowe – polega na aplikacji preparatu nadokostnowo, w miejscu opracowywanego wierzchołka zęba;
- znieczulenie komputerowe – metoda wykonywana przy użyciu mikroprocesora i specjalnej końcówki przypominającej długopis, przez co jest najbardziej komfortowa dla pacjenta.
Środki znieczulające miejscowo są znacznie mniej inwazyjne dla tkanek ludzkiego ciała – wywołują mniej działań niepożądanych, niż może to mieć miejsce w przypadku znieczulenia ogólnego, które silnie oddziałuje na układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy.
Środki znieczulające ogólnie
Inną formą znieczulania jest znieczulenie ogólne, po zastosowaniu którego pacjent zapada w specyficzny sen – pozostaje niewrażliwy na bodźce zewnętrzne i nie jest w stanie samodzielnie się wybudzić, aż do momentu ustąpienia działania podanych leków. W przebiegu znieczulenia ogólnego obserwuje się zniesienie czucia wszystkich bodźców bólowych, obniżenie fizjologicznych reakcji obronnych, zwiotczenie mięśni oraz wyłączenie świadomości. Pacjent po przebudzeniu się nie będzie pamiętał, co było u niego wykonywane.
Do klasycznych środków wykorzystywanych do znieczulenia ogólnego zaliczamy:
- propofol – działa szybko, lecz krótkotrwale. Nie wywiera działania przeciwbólowego, jednak wywołuje efekt przeciwwymiotny i przeciwświądowy;
- ketamina – wywołuje silne działanie przeciwbólowe, hipnotyczne oraz powoduje niepamięć wsteczną;
- etomidat – działa bardzo szybko i równie szybko jest usuwany z organizmu, co zmniejsza ryzyko ewentualnych skutków ubocznych;
- benzodiazepiny – wykorzystywane w anestezjologii jako leki anksjolityczne, amnestyczne, sedacyjne i hipnotyczne. Skutecznie obniżają napięcie mięśniowe.
W znieczuleniu ogólnym wyróżnia się ponadto 3 klasyczne grupy leków:
- anestetyki nasenne (benzodiazepiny, barbiturany);
- opioidy (np. fentanyl, sufentanyl, morfina);
- leki zwiotczające mięśnie (np. atrakurium, pankuronium).
Wybierając środek znieczulający ogólnie, lekarz anestezjolog musi przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad zdrowotny, aby dobrać nie tylko lek, ale i dawkę. Nie może bowiem dość do zbyt szybkiego wybudzenia się pacjenta, zaś za długie znieczulenie zwiększa ryzyko działań niepożądanych.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Machała W., Śmiechowicz K., Znieczulenie ogólne z małym przepływem – low-flow anaesthesia (LFA) – opis metody, Anestezjologia i Ratownictwo 2010; 4: 340-353.
- Larsen R., Anestezjologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
