Znieczulenie ogólne (potocznie: narkoza) polega na podaniu pacjentowi leków takiego rodzaju i w takiej ilości, aby wywołać u niego wyłączenie bólu, czucia i świadomości. Mówiąc w uproszczeniu, pacjent zapada w głęboki sen (staje się nieprzytomny), co pozwala na komfortowe wykonanie licznych zabiegów chirurgicznych, zwłaszcza tych bardziej rozległych.
Znieczulenie ogólne – w jakim celu się stosuje?
Podstawowym celem zastosowania znieczulenia ogólnego jest umożliwienie lekarzom przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego oraz zapewnienie pacjentowi maksymalnego komfortu. Wiele procedur medycznych jest niemożliwych do wykonania bez znieczulenia, ponieważ wiąże się ze znacznym bólem, jak również do wielu wymagane jest zniesienie napięcia mięśniowego. Nierzadko zastosowanie znieczulenia ogólnego sprawia, że rokowania pacjenta wzrastają.
Na czym polega znieczulenie ogólne?
Znieczulenie ogólne polega na podaniu pacjentowi dożylnie anestetyków znieczulających ogólnie, które silnie i szybko oddziałują na struktury ośrodkowego układu nerwowego, głównie korę mózgową, twór siatkowaty, wzgórze i rdzeń kręgowy. Dawkę leku zawsze dobiera się indywidualnie do potrzeb pacjenta (wieku, masy ciała, wzrostu, stanu zdrowia). Niekiedy pojawia się potrzeba ponownego podania leku w trakcie operacji, czym zajmuje się lekarz anestezjolog. Znieczulenie ogólne to proces wyjątkowo złożony, który obejmuje:
- wyłączenie świadomości i niepamięć – pacjent nie wie, co dokładnie było robione, ponieważ „przesypia” całą operację;
- analgezję, czyli zniesienie czucia bólu;
- obniżanie fizjologicznych reakcji obronnych organizmu;
- zwiotczenie mięśni.
Kolejnymi etapami znieczulenia ogólnego są:
- indukcja (wprowadzenie do znieczulenia);
- kondukcja (podtrzymanie);
- przywracanie fizjologicznych mechanizmów ustroju;
- okres poanestetyczny.
Bardzo ważne jest przygotowanie pacjenta do całego zabiegu operacyjnego, który będzie wykonywany, co nazywa się premedykacją. Celem takich działań jest głównie zniesienie lęku, rozwianie ewentualnych obaw, zmniejszenie sekrecji gruczołów ślinowych i dróg oddechowych, zapobieżenie nudnościom i wymiotom po zabiegu. Taki efekt uzyskuje się za pomocą leków, np. benzodiazepin, neuroleptyków czy opioidowych leków przeciwbólowych. Warto zaznaczyć, że współcześnie znane są 4 metody znieczulenia ogólnego: otwarta, półotwarta, półzamknięta i zamknięta. Pacjentów, których masa ciała nie przekracza 20 kg, przeważnie znieczula się metodą półzamkniętą (układ okrężny).
Leki do znieczulenia ogólnego
Leki do znieczulenia ogólnego podaje się w sposób dożylny, czyli bezpośrednio do naczynia krwionośnego. Substancja aktywna szybko rozprzestrzenia się po organizmie, docierając do ośrodkowego układu nerwowego i wywołując u pacjenta senność. Najpopularniejszymi anestetykami dożylnymi są:
- Propofol – działa szybko, lecz krótkotrwale. Nie ma działania przeciwbólowego, jednak wywołuje efekt przeciwwymiotny i przeciwświądowy;
- Ketamina – wywołuje silne działanie przeciwbólowe, hipnotyczne oraz powoduje niepamięć;
- Etomidat – zaczyna działać bardzo szybko i równie szybko jest usuwany z organizmu, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych. W porównaniu z innymi lekami tego rodzaju wykazuje mniejsze działanie hipotensyjne i depresyjne w obrębie układu krążenia;
- Benzodiazepiny – stosowane w anestezjologii jako leki anksjolityczne, amnestyczne, sedacyjne i hipnotyczne. Działają przeciwdrgawkowo oraz obniżają napięcie mięśni.
W anestezjologii istnieje podział na 3 podstawowe grupy leków znieczulających ogólnie:
- anestetyki nasenne (benzodiazepiny, barbiturany);
- opioidy (np. fentanyl, sufentanyl, morfina);
- leki zwiotczające mięśnie (np. atrakurium, pankuronium, wekuronium oraz sukcynylocholina).
Lekarz anestezjolog decydując o wyborze leku znieczulającego, musi przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad na temat stylu życia, chorób czy dolegliwości.
Zobacz również: rodzaje znieczuleń w stomatologii.
Czy znieczulenie ogólne jest bezpieczne?
Znieczulenie ogólne uważa się za stosunkowo bezpieczne dla pacjentów w każdym wieku, o ile leki są dobrze dobrane i podane w odpowiednich dawkach. Należy pamiętać, że to substancje wyjątkowo silnie oddziałujące na organizm człowieka, dlatego nie należy bagatelizować ryzyka powikłań. Nierzadko po operacjach pojawiają się dolegliwości takie jak chrypka, ból gardła w związku z koniecznością intubacji pacjenta na czas operacji, nudności i wymioty. Pacjent po znieczuleniu ogólnym wymaga czasowego pozostania w szpitalu do obserwacji.
Polecane produkty:
|
Chlorella 100% naturalna
Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Jest bogatym źródłem witamin, minerałów, chlorofilu i innych, ważnych składników odżywczych. Wspiera oczyszczanie organizmu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Machała W., Śmiechowicz K., Znieczulenie ogólne z małym przepływem – low-flow anaesthesia (LFA) – opis metody, Anestezjologia i Ratownictwo 2010; 4: 340-353.
- Larsen R., Anestezjologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
