Okluzja centralna to termin odnoszący się do pozycji żuchwy w maksymalnym zaguzkowaniu zębów. Ma duże znaczenie w stomatologii, zwłaszcza w ortodoncji i protetyce stomatologicznej. Okluzja to inaczej zakres położenia żuchwy w stosunku do szczęki, a więc sytuacja, w której zęby przeciwstawne pozostają ze sobą w kontakcie. Wyróżniamy okluzję centralną (zęby stykają się ze sobą maksymalną ilością punktów) i okluzje: dotylną, doprzednią, boczną.
Cechy okluzji centralnej
Prawidłowe zwarcie centryczne charakteryzować można następująco:
- jednoczesny kontakt wszystkich zębów bocznych w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy, adekwatym do prawidłowego położenia głów żuchwy w jej centralnym położeniu;
- jednoczesny, wielopunktowy i równomierny kontakt zębów bocznych w maksymalnym zaguzkowaniu zębów;
- brak kontaktu w obrębie zębów przednich w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy, co wynosi około 0,3 mm;
- brak kontaktu w obrębie zębów przednich podczas zaciskania zębów w maksymalnym zaguzkowaniu bez ucisku;
- lekki kontakt zębów przednich podczas silnego zaciskania zębów w maksymalnym ich zaguzkowaniu;
- brak klinicznie uchwytnego poślizgu centrycznego.
Co jest niezwykle istotne, powyższe cechy odnoszą się zarówno do uzębienia prawidłowego, jak i do nieprawidłowości zgryzowych. Okluzja centralna to nic innego, jak maksymalne zaguzkowanie, wielopunktowy kontakt zębów przeciwstawnych, przy zachowaniu wysokości zwarciowej. Kontakt ten pojawia się wskutek obustronnie równomiernego skurczu mięśni przywodzących i cofających żuchwę. Wówczas żuchwa znajduje się w położeniu swobodnego zwarcia przyjmowanego odruchowo. Jej środek jest natomiast zgodny z linią środkową ciała.
Podczas przywodzenia żuchwy do szczęki idealnym modelem okluzji jest stan, w którym dochodzi do maksymalnego i równoczesnego kontaktu powierzchni zwarciowych zębów przy najmniejszym możliwym napięciu mięśniowym. Okluzja centralna jest stałą, charakterystyczną i powtarzalną dla danej osoby cechą.
Long centric
Istnieje położenie w zwarciu centralnym zwane long centric. Oznacza pewną swobodę w dochodzeniu żuchwy do centralnej okluzji, podczas której można wykonać dłuższy ruch poślizgowy, wychodzący z pozycji przedniej, tylnej lub bocznej. Warto jednak wiedzieć, że long centric nie występuje naturalnie. Jest sztucznie wytwarzany przez stomatologów podczas terapii okludalnej.
Stykanie się zębów przeciwstawnych
W uzębieniu naturalnym kontakty powierzchni żujących zębów bocznych są punktowe, zaś ich guzki nie kontaktują się ze sobą, lecz z bruzdami zębów przeciwstawnych. Na powierzchniach żujących zębów można wyróżnić tym samym:
- guzki zwarciowe – policzkowe zębów dolnych i językowe zębów górnych;
- guzki artykulacyjne – policzkowe zębów górnych i językowe zębów dolnych.
Podczas naturalnego starzenia się organizmu guzki zębowe ulegają stopniowemu ścieraniu się. W efekcie następuje zwiększenie powierzchni kontaktu. Przy nadmiernym i niefizjologicznym ścieraniu się zębów dochodzi do kontaktów płaszczyznowych. Uważa się, że podstawą terapii okludalnej jest właśnie likwidacja kontaktów między guzkami zębów przeciwstawnych. Gdy w trakcie terapii okludalnej nie planuje się obniżenia wysokości zwarcia, można wówczas wyłącznie korygować guzki artykulacyjne, nigdy zwarciowe.
Co to jest okluzja pozacentralna?
Zjawiskiem przeciwstawnym do okluzji centralnej jest okluzja pozacentralna. Odnosi się do przemieszczania żuchwy z pozycji okluzji centralnej do zupełnie innego kierunku, czego przyczyną jest skurcz określonej grupy mięśni. Zjawisko może odnosić się zarówno do uzębienia naturalnego, jak i do sztucznych protez zębowych.
Okluzja centralna – znaczenie
Okluzja centralna umożliwia zachowanie podstawowych zasad biostatyki jamy ustnej. W zwarciu centralnym zęby boczne chronią zęby przednie, z kolei w zwarciu pozacentralnym odwrotnie. Wszystko to ma na celu zapewnianie właściwych warunków zgryzowych. Dzięki temu możliwe jest mówienie, przełykanie kęsów pokarmowych, jedzenie, bez jednoczesnego uszkadzania poszczególnych zębów.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ferendiuk E., Pihut M., Wiśniewska G., Metody wyznaczania i rejestracji okluzji centralnej stosowane w leczeniu protetycznym, Magazyn Stomatologiczny, 9/2012.
- Białożyt-Bujak E., Rój R., Nowak A., Starczynowska-Kuna J., Wachol K., Kasperski J., Alternatywne metody analizy zwarcia, Protetyka Stomatologiczna, 3/2017.
- Majewski S., Współczesna protetyka stomatologiczna, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2014.
- Spiechowicz E., Protetyka stomatologiczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
