Próchnica zębów mlecznych stanowi poważny problem stomatologiczny XXI wieku. Bardzo duży odsetek dzieci wykazuje obecność zmian próchnicowych, przy czym w większości przypadków przyczyną jest nieodpowiednia higiena uzębienia.
Jak rozwija się próchnica zębów mlecznych?
Próchnica w uzębieniu mlecznym rozwija się zazwyczaj w miejscach predysponowanych — w bruzdach, otworach ślepych, powierzchniach przyszyjkowych i na powierzchniach stycznych, rzadziej na powierzchniach gładkich. Obserwuje się te same stadia rozwoju próchnicy, jakie występują w zębach stałych: próchnicę:
- początkową;
- powierzchowną;
- średnią;
- głęboką.
Dynamika próchnicy w zębach mlecznych jest duża, obserwuje się szybkie przechodzenie jednego stadium próchnicy w drugie. Wcześnie w proces chorobowy zostaje wciągnięta miazga. Jeżeli badaniem radiologicznym stwierdza się niewielkie, ale zauważalne zmiany w szkliwie, po upływie kilku miesięcy tworzy się ubytek zbliżający się do miazgi.
Zobacz również: Próchnica korzenia.
Próchnica początkowa
Rozwija się w szkliwie, przy czym zewnętrzna powierzchnia szkliwa pozostaje początkowo nietknięta, prawdopodobnie na skutek remineralizującego działania śliny. Ten początkowy etap rozwoju próchnicy charakteryzuje się utratą przezroczystości szkliwa, przebarwieniem i nieznaczną utratą składników mineralnych. Jednocześnie rozpuszczalność składników mineralnych następuje w podpowierzchniowej warstwie szkliwa. Gdy proces chorobowy spenetruje powierzchnię szkliwa, staje się ona szorstka, a próchnica posuwa się w kierunku granicy szkliwno-zębinowej. Pogłębianie się ogniska próchnicowego prowadzi do załamania się podparcia matrycy — powstaje ubytek.
Próchnica powierzchowna
Charakteryzuje się ubytkiem szkliwa. Zachodzą zmiany ilościowe polegające na zmniejszeniu się zawartości składników mineralnych w strefie objętej procesem chorobowym. Niezwykle ważne jest podjęcie leczenia przeciwpróchniczego, ponieważ dalsze zmiany powodują znacznie gorsze skutki zdrowotne.
Próchnica średnia
Charakteryzuje się ubytkiem, którego dno jest umieszczone w zębinie i jest oddzielone od miazgi grubą warstwą tkanki. Przejście próchnicy powierzchownej w średnią w zębie mlecznym trwa znacznie krócej niż w zębie stałym. Na przekroju ubytek próchnicowy ma kształt stożka zwróconego wierzchołkiem w kierunku miazgi, a podstawą do granicy szkliwno-zębinowej. Dodatkowo miazga reaguje na atak próchnicy wytworzeniem bariery z tkanki lepiej zmineralizowanej.
Próchnica głęboka
Dalszy postęp choroby prowadzi do powstania ubytku próchnicy głębokiej oddzielonej od komory miazgi cienką warstwą zębiny. W zębach mlecznych, z uwagi na małą grubość twardych tkanek, wyłaniają się trudności w rozpoznawaniu próchnicy średniej i głębokiej.
Zobacz również: Kiretaż.
Jak wygląda próchnica zębów mlecznych?
Struktura szkliwa zęba mlecznego objętego próchnicą początkową (plama próchnicowa), badana w mikroskopie skaningowym, wykazuje:
- zwiększoną szorstkość powierzchni, uwydatniając zewnętrzne kontury pryzmatów;
- zagłębienia na powierzchni zębów, niełączące się z podpowierzchniowym szkliwem.
W próchnicy obejmującej zębinę, w zębinie zdemineralizowanej można rozpoznać większość elementów strukturalnych, ponieważ większość kanalików zębinowych wypełniają drobnoustroje, inne są puste, a światło pozostałych kanalików jest zamknięte składnikami mineralnymi. W miarę penetrowania drobnoustrojów w głąb zwiększa się światło kanalików zębinowych.
Próchnica zębów mlecznych – profilaktyka i leczenie
Profilaktyka próchnicy obejmuje:
- szczególną dbałość o higienę jamy ustnej;
- zmianę nawyków żywieniowych (ograniczenie spożywania węglowodanów);
- edukację prozdrowotną;
- działania profilaktyczne, np. lakowanie zębów czy fluoryzacja zębów.
Metody leczenia próchnicy zębów mlecznych zależą od stopnia zaawansowania zmian. Na początkowym etapie rozwoju schorzenia zazwyczaj wystarczy wizyta u stomatologa, który wykona fluoryzację zębów. Natomiast w domu dziecko musi regularnie szczotkować zęby wykorzystując do tego specjalne pasty zawierające fluor. Z kolei w poważniejszych przypadkach konieczne może być usunięcie patologicznych zmian i wypełnienie ubytków plombą, a ostatecznie nawet ekstrakcja zęba.
Zobacz również: Skaling zębów.
Bibliografia
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- Wójtowicz A., Malm A., Mikrobiologiczne podłoże próchnicy w aspekcie jej profilaktyki, Farmacja Praktyczna, 5/2009.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
