Stomatopatie protetyczne to inaczej patologiczne zmiany w jamie ustnej, pojawiające się w momencie użytkowania wszelkich uzupełnień protetycznych (zarówno w odniesieniu do uzupełnień częściowych, jak i całkowitych). Stomatopatie wiążą się z bólem i dyskomfortem, zawsze wymagają odpowiedniego leczenia.
Przyczyny stomatopatii protetycznych
Stomatopatie protetyczne mogą wystąpić wskutek:
- mechanicznego podrażniania tkanek jamy ustnej przez twarde elementy uzupełnienia protetycznego;
- infekcji o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym;
- powstawania prądu elektrogalwanicznego (przy uzupełnieniach metalowych);
- reakcji alergicznej organizmu na ciało obce, jakim jest uzupełnienie protetyczne.
Znacznie rzadziej zdarza się, że stomatopatie protetyczne powstają na tle psychicznym. Warto wymienić czynniki ryzyka tego typu dolegliwości:
- cukrzyca;
- niedobory pokarmowe;
- zaburzenia czynności nerek;
- zmiany endokrynologiczne;
- osłabienie odporności wskutek różnych chorób, np. HIV;
- choroby nowotworowe, chemioterapia, radioterapia;
- przewlekłe przyjmowanie leków immunosupresyjnych.
Do pojawienia się stomatopatii częściej dochodzi u osób w starszym wieku.
Stomatopatie mechaniczne
Najczęściej dochodzi do rozwoju stomatopatii wskutek podrażniania mechanicznego tkanek. Dzieje się tak w sytuacjach, gdy uzupełnienie jest źle dopasowane – pojawia się ucisk, dochodzi do wzrostu tarcia płyty protezy. W efekcie następuje stałe podrażnianie śluzówki jamy ustnej. Im większe jest uzupełnienie, tym wzrasta ryzyko podrażnień, ponieważ istnieje większa szansa, że jego przyleganie nie będzie równomierne na całej swojej powierzchni. Inną przyczyną mechanicznego podrażniania tkanek jest niedokładne spolerowanie protezy. Szorstka powierzchnia działa jak pumeks, ścierając delikatny naskórek w jamie ustnej. Niebezpieczne są również klamry i ostre końcówki sztucznych zębów.
Znacznie rzadziej obserwuje się stomatopatie spowodowane koronami czy mostami. Jeśli już do nich dojdzie, są to stany zapalne przyzębia oraz krwawienie z dziąseł wskutek ich podrażnienia. Warto wiedzieć, że stomatopatie mogą pojawić się zarówno po założeniu nowego uzupełnienia, jak również po kilku latach użytkowania go.
Stomatopatie bakteryjne i grzybicze
Powierzchnie uzupełnienia protetycznego stanowią miejsce osadzania się płytki nazębnej oraz bakterii. Protezy, mosty, korony i wszelkie inne uzupełnienia mają wiele zakamarków, które trudno jest doczyścić tradycyjną szczoteczką do zębów. Zaniedbanie higieny uzupełnienia skutkuje nieświeżym oddechem, przebarwieniami na zębach oraz wzrostem ryzyka wielu chorób jamy ustnej. Gromadzące się bakterie i patogenne grzyby rozmnażają się, wydalając produkty przemiany materii, negatywnie oddziałujące na ludzkie tkanki. Infekcje bakteryjne i grzybicze obserwuje się w największym stopniu przy całkowitych protezach, ponieważ między płytą protezy a podniebieniem tworzy się wilgotne środowisko, do którego ślina nie dociera. Stanowi idealne środowisko rozwoju patogenów. Przyczyną infekcji jest brak prawidłowej higieny jamy ustnej i niedokładne czyszczenie protezy zębowej.
Zobacz również: Jak czyścić protezę zębową?
Stomatopatie przy uzupełnieniach metalowych
Gdy w jamie ustnej pacjenta znajdują się uzupełnienia protetyczne wykonane z przynajmniej dwóch różnych metali, może dojść do powstawania ogniw elektrycznych, przewodzących prąd wskutek różnicy potencjału tych metali. Ślina pełni funkcję elektrolitu. Głównym objawem takiego zjawiska jest obrzęk i zaczerwienienie śluzówki, a także metaliczny posmak w ustach. Nieco rzadziej dochodzi do podrażnienia miazgi zęba.
Stomatopatie alergiczne
Uzupełnienia protetyczne mogą być wykonane z akrylu. Niestety, wiele osób źle reaguje na ten materiał. Akryl stosuje się zarówno do wykonywania podstawowych elementów protez, koron czy mostów, jak i celem poprawy estetyki ich wyglądu. Osoby uczulone na akryl po założeniu uzupełnienia doświadczają pieczenia, świądu w jamie ustnej i zaczerwienienia śluzówek. Podobnie może działać nikiel, który także zalicza się do metali alergennych. W przypadkach reakcji alergicznych bywa konieczna wymiana uzupełnienia na inne, wykonane z nylonu. Nie posiadają one żadnych metalowych elementów, więc ewentualne objawy alergii są wykluczone.
Stomatopatie protetyczne – postępowanie terapeutyczne
Przy zaobserwowaniu jakichkolwiek dolegliwości związanych z uzupełnieniem protetycznym należy jak najszybciej udać się do lekarza stomatologa, który zajmował się jego zakładaniem. Przyczyna stomatopatii protetycznej musi zostać zdiagnozowana, dzięki czemu będzie można podjąć odpowiednie kroki. Na ogół wystarczają małe zabiegi, takie jak dogięcie klamry czy zebranie nadmiaru materiału z płyty protezy. Niewłaściwe przyleganie płyty protezy skutkuje przewlekłymi stanami zapalnymi, dlatego w niektórych przypadkach może zaistnieć konieczność całkowitej wymiany uzupełnienia protetycznego.
W żadnym wypadku nie można samodzielnie usuwać jakichkolwiek elementów uzupełnienia lub zaginać czy szlifować jego części. Można przypadkowo uszkodzić protezę, a kosz wymiany lub naprawy znacznie przewyższy wizytę u specjalisty.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Naturalna witamina C pozyskana została z ekologicznych upraw z owocu o nazwie Acerola. Jest standaryzowana co oznacza, że wyselekcjonowano tylko najwyższej jakości owoce, a z nich pozyskano ekstrakt. Dzięki temu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Urbańska J., Kuchta A., Stomatopatie protetyczne – definicja, etiologia, klasyfikacja i leczenie, Stomatologia po Dyplomie, 3/2020.
- Dorocka-Bobkowska B., Stomatopatie protetyczne z towarzyszącym zakażeniem grzybami z rodzaju Candida u chorych na cukrzycę typu 2 – badania kliniczne i laboratoryjne, Poznań 2011.
- Klim P., Gabryś-Kwolek A., Stomatopatie protetyczne – etiologia, profilaktyka, leczenie, Stomatologia po Dyplomie, 7/2019.
