Okluzja nawykowa to charakterystyczne dla każdej osoby ustawienie żuchwy i szczęki względem siebie, w przebiegu czego ocenia się nie tylko lokalizację obu kości, ale także kontakt styczny między poszczególnymi zębami przeciwstawnymi. Najbardziej charakterystycznym rodzajem okluzji jest okluzja centralna, niekiedy diagnozuje się jednak odchylenia od niej, związane choćby z przyzwyczajeniami i nawykami.
Okluzja nawykowa – co to jest?
Pojęcie okluzji odnosi się do wzajemnego kontaktu zębów przeciwstawnych we wszystkich możliwych położeniach i przy wszystkich możliwych ruchach żuchwy. Prawidłowe zwarcie odpowiada między innymi za prawidłowe żucie oraz niezakłóconą czynność całego układu stomatognatycznego. Za cechy okluzji prawidłowej uznaje się:
- jednoczesny kontakt zębów w zwarciu centrycznym;
- jednoczesne rozłożenie obciążenia okluzyjnego;
- maksymalnie dużą liczbę kontaktów zębowych.
Dodatkowo we właściwym zwarciu centralnym punktowe kontakty powinny występować jedynie w obrębie szczytów guzków i bruzd centralnych oraz listewek brzeżnych. Mianem okluzji nawykowej można niekiedy określać ustawienie łuku górnego i dolnego zębów, które nie spełnia wymagań prawidłowej okluzji. Jest to zjawisko stałe, bardzo trudne do wyeliminowania, charakterystyczne dla każdego człowieka. Przyczyną typowego ustawienia się żuchwy i szczęki mogą być nawyki takie jak częste przygryzanie ołówka, długie ssanie kciuka przez dziecko, obgryzanie paznokci, układanie niemowlęcia wyłącznie na jednym boku. Do rozwoju okluzji nawykowej mogą się przyczyniać również wady zgryzu.
Okluzja nawykowa – znaczenie w stomatologii
W stomatologii praktycznie nie wykorzystuje się pojęcia okluzji nawykowej. Zazwyczaj opisuje się okluzję centralną ze wszelkimi jej odchyleniami, a także okluzję boczną, doprzednią oraz dotylną. Ewentualne leczenie protetyczne również bazuje na diagnostyce okluzji centralnej.
Ocena okluzji nawykowej
W stomatologii wykorzystuje się techniki pozwalające na ocenę okluzji pacjenta, dzięki czemu może zostać podjęte ewentualne leczenie korekcyjne, a także uzupełnienie protetyczne czy akcesoria ortodontyczne mogą być indywidualnie dobrane do danego pacjenta. Najczęściej stosuje się metodę wewnątrzustnej rejestracji okluzji, która znajduje zastosowanie zarówno u pacjentów ze wszystkimi zębami, jak i z brakami w uzębieniu czy nawet przy całkowitym bezzębiu. Polega na graficznym zapisie poziomych ruchów żuchwy przy pomocy sztyftu centralnego i płytek rejestracyjnych zamontowanych we wzornikach lub łyżkach indywidualnych. Podczas rejestracji okluzji pacjent wykonuje szereg czynności, takich jak cofanie żuchwy, wysuwanie jej ku przodowi czy ruchy boczne.
Nieco bardziej skomplikowaną metodą jest aksjografia, wyznaczająca indywidualną centralną oś zawiasową stawów skroniowo-żuchwowych. W tym celu należy wykorzystać innowacyjne urządzenia, takie jak Cadiax Compact czy Arcus Digma. Elektroniczne pomiary ruchów żuchwy odnoszą się do trzech płaszczyzn – czołowej, strzałkowej i horyzontalnej. Następnie zaś są obliczane względne wartości ruchów punktu na współrzędnych przestrzennych.
Metody oceny okluzji nawykowej mają największe znaczenie w rehabilitacji protetycznej pacjentów leczonych implantologicznie.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ferendiuk E., Pihut M., Wiśniewska G., Metody wyznaczania i rejestracji okluzji centralnej stosowane w leczeniu protetycznym, Magazyn Stomatologiczny, 9/2012.
- Białożyt-Bujak E., Rój R., Nowak A., Starczynowska-Kuna J., Wachol K., Kasperski J., Alternatywne metody analizy zwarcia, Protetyka Stomatologiczna, 3/2017.
- Majewski S., Współczesna protetyka stomatologiczna, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2014.
- Spiechowicz E., Protetyka stomatologiczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
