Układ stomatognatyczny to zbiór tkanek i narządów w jamie ustnej człowieka oraz w jego twarzoczaszce. Stanowią funkcjonalną całość i pełnią bardzo ważną funkcję m.in. podczas jedzenia czy mówienia. Niestety, bardzo często doświadczamy uszkodzenia tego aparatu bądź różnych innych problemów związanych z jego funkcjonowaniem. Przyczyn tych dysfunkcji jest wiele – począwszy od chorób wrodzonych poprzez styl życia, kończąc na nawykach.
Układ stomatognatyczny – charakterystyka
W skład układu stomatognatycznego wchodzą następujące zespoły:
- zębowo-zębodołowy – zęby wraz z przyzębiem;
- zębowo-zębowy – układ zębów górnych i dolnych oraz współpraca obydwu łuków zębowych;
- stawowy – sprzężone ze sobą stawy skroniowo-żuchwowe.
Do grupy pozostałych tkanek i narządów jamy ustnej oraz twarzoczaszki, wchodzącej w skład aparatu stomatognatycznego, zaliczamy:
- kości twarzoczaszki;
- mięśnie, m.in. żwaczowe, mimiczne, języka;
- naczynia krwionośne oraz naczynia limfatyczne;
- nerwy;
- błonę śluzową;
- ślinianki.
Tylko i wyłącznie współpraca i właściwe funkcjonowanie wszystkich tych elementów zapewni prawidłową czynność całego układu stomatognatycznego. Jest to jednak bardzo ważne, ponieważ warunkuje wykonywanie podstawowych czynności.
Za co odpowiada układ stomatognatyczny?
Wiedząc, co dokładnie wchodzi w skład tego układu można z powodzeniem określić jego podstawowe funkcje. Są to:
- warunkowanie prawidłowej wymowy i artykulacji, udział w tworzeniu się akcentu;
- przeżuwanie, wstępne trawienie i połykanie kęsów pokarmowych;
- nawilżanie kęsów pokarmowych śliną;
- podtrzymywanie odruchu ssania;
- kształtowanie mowy;
- nadawanie kształtu twarzy;
- ruchy żuchwa;
- zwalczanie stanów zapalnych toczących się w obrębie głowy i szyi.
Układ stomatognatyczny jest niezwykle ważny już od momentu narodzin. W wieku niemowlęcym warunkuje bowiem odruch ssania, który stanowi najsilniejszy, bezwarunkowy odruch dziecka. Na dalszych etapach rozwoju wpływa na kształtowanie się mowy czy naukę samodzielnego spożywania pokarmów. Aparat stomatognatyczny pełni ważne funkcje również w życiu dorosłym i emerytalnym.
Dysfunkcje układu stomatognatycznego
Aparat stomatognatyczny bardzo często podlega różnym uszkodzeniom i dysfunkcjom. Najczęściej diagnozuje się:
- problemy stomatologiczne, w tym próchnicę, kamień nazębny, wady zgryzu, nadwrażliwość zębów, krwawienie z dziąseł;
- bruksizm;
- urazy mechaniczne głowy i szyi;
- utratę zębów;
- zablokowanie stawów skroniowo-żuchwowych;
- zapalenie węzłów chłonnych;
- zaburzenie wydzielania śliny, np. w zespole Sjogrena;
- utratę prawidłowej wysokości zwarcia;
- skrócenie wędzidełka języka;
- rozszczep podniebienia.
Wszystkie wady tego układu można jednak sprawnie wyleczyć lub zmniejszyć intensywność ich objawów. Przykładowo, zespół Sjogrena jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, nie można jej więc wyleczyć. Na szczęście postęp medycyny sprawił, że w aptece można zakupić bezpieczne substytuty śliny. W innych przypadkach dysfunkcji układu stomatognatycznego leczeniem zajmuje się stomatolog, często we współpracy z fizjoterapeutą. Rehabilitacja stomatologiczna stanowi jeden z filarów terapii schorzeń stawów skroniowo-żuchwowych, tkanek miękkich, a nawet nerwów.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dobrzański L., Dobrzańska-Danikiewicz A., Metalowe materiały mikroporowate i lite do zastosowań medycznych i stomatologicznych, Gliwice 2017.
- Jancelewicz M., Dysfunkcje układu stomatognatycznego narastającym problemem współczesnej opieki zdrowotnej – przyczyny wzrostu występowania tej dysfunkcji, Hygeia Public Health, 1/2010.
- Knychalska-Karwan Z., Stomatologia zachowawcza wieku rozwojowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
