Elastomery to inaczej polimerowe tworzywo sztuczne bądź naturalne, o bardzo szerokim zastosowaniu. Materiały te wyróżnia zdolność do odwracalnej deformacji w momencie, gdy działa na nie siła mechaniczna. Wykorzystywane są powszechnie m.in. w stomatologii, do wykonywania precyzyjnych wycisków, podścielania protez oraz rejestracji wzajemnej relacji żuchwy do szczęki.
Elastomery – charakterystyka
Omawiana grupa polimerów zbudowana jest z łańcuchów powtarzających się grup atomów, tzw. merów. W momencie działania siły zewnętrznej mogą się prostować bądź ślizgać między sobą, co wpływa na ich zmianę kształtu. Aby jeszcze lepiej spełniały swoje funkcje i mogły być wykorzystywane w różnych dziedzinach przemysłu, dodaje się do nich rozmaite uzupełniacze, między innymi:
- napełniacze – mają na celu zwiększanie objętości materiału lub jego wytrzymałości. Napełniaczami mogą być: mączka drzewna, żywice aminowe, CaCO3;
- plastyfikatory – podnoszą właściwości plastyczne materiału;
- stabilizatory – chronią elastomery przed rozkładem spowodowanym utlenianiem, wyższą temperaturą bądź promieniowaniem nadfioletowym;
- środki smarne – ułatwiają procesy wytwórcze elastomerów;
- środki barwiące – nadają polimerom określoną barwę.
Elastomery pozostają ciałem stałym w temperaturze pokojowej. Aby tak się mogło dziać, pomiędzy ich cząsteczkami muszą występować odpowiednio silne, jednak nie za silne oddziaływania. Jeśli oddziaływania między cząsteczkami byłyby zbyt słabe, tworzywo przypominałoby swoimi właściwościami plastelinę.
Zastosowanie elastomerów
Elastomery wykorzystuje się w różnych dziedzinach przemysłu i medycyny. Najczęściej spotykamy tego typu tworzywa w branżach motoryzacyjnych i transportowych. Produkuje się z nich bowiem uszczelki, izolatory, różnego rodzaju taśmy i podkładki. Są więc elementem wielu specjalistycznych maszyn oraz urządzeń. Na co dzień większość osób spotyka się z elastomerami znajdującymi się w łączniku sprzęgła w samochodzie, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Elastomery znajdziemy również w instalacjach przeciwpożarowych.
Są tworzywami odpornymi na działanie kwasów i olejów, bywają wykorzystywane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i w branży medycznej. Z elastomerów wykonuje się wyciski czynnościowe do protez całkowitych, precyzyjne wyciski do protez stałych, jak również wyciski jedno- i dwuwarstwowe. W przypadku wycisków dwuwarstwowych, z materiałów o gęstej konsystencji tworzy się warstwę podstawową wycisku, przy czym produkty o lżejszej konsystencji tworzą warstwę uzupełniającą, dzięki temu bardzo dokładnie odwzorowując wnętrze jamy ustnej pacjenta.
Elastomery w stomatologii
Elastomery dzieli się ponadto najczęściej na 4 grupy:
- masy silikonowe kondensacyjne – ich polimeryzacja nie kończy się w momencie wyjmowania wycisku z ust pacjenta, dlatego zaleca się natychmiastowe wykonanie modelu protezy. W innym razie miejsce może mieć niedokładne odwzorowanie powierzchni;
- masy silikonowe addycyjne – w momencie wyjmowania ich z jamy ustnej pacjenta polimeryzacja jest już zakończona. Dzięki temu ostateczny model roboczy można wykonać nawet kilka dni później i nie wpłynie to na jakość protezy;
- materiały polisulfidowe – hydrofilne, o dużej kurczliwości i podatności na różnego rodzaju odkształcenia;
- masy polieterowe – wykazują się najmniejszą kurczliwością, dzięki czemu mają doskonałe właściwości odwzorowujące. Najczęściej wykorzystuje się je do prac implantologicznych.
Największymi zaletami elastomerów są: uniwersalność, wysoka wytrzymałość mechaniczna, elastyczność oraz duża dokładność odwzorowania.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szaszkiewicz M., Elastomery dielektryczne, Kraków 2019.
- Zając P., Właściwości tłumiące elastomerów magnetoreologicznych. Badania, modele, identyfikacja, Wrocław 2014.
- Powers J., Wataha J., Materiały stomatologiczne, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2013.
