Kwas solny (kwas chlorowodorowy) to nieorganiczny związek chemiczny zaliczany do grona kwasów beztlenowych. Występuje fizjologicznie w ciele każdego człowieka, w największych ilościach w żołądku, gdzie uczestniczy w trawieniu pokarmów. Jest silnie żrący, dlatego pracując z nim na co dzień, należy szczególnie dbać o przestrzeganie zasad BHP.
Kwas solny – charakterystyka
Kwas solny ma wzór sumaryczny HCl, masę molową 36,46 g/mol. Jest przezroczystą i bezbarwną cieczą, jednak jako produkt techniczny może być żółty. Wykazuje silne właściwości żrące. Na większą skalę pozyskać go można drogą absorpcji w wodzie gazowego chlorowodoru. To proces wyjątkowo silnie egzotermiczny, w związku z czym mieszanina gwałtownie się rozgrzewa. Inne sposoby pozyskania to reakcja kwasu siarkowego z chlorkiem sodu, spalanie wodoru w chlorze bądź chlorowanie związków organicznych.
Kwas solny jest jednym z najmocniejszych kwasów nieorganicznych, mimo tego nie ma własności utleniających i jest lotny, co sprawia, że jest mniej żrący od mocnych kwasów tlenowych. Udowodniono, że rozpuszczalność chlorowodoru w wodzie spada wraz ze wzrostem temperatury.
Kwas solny – zastosowanie
Kwas solny znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu, m.in.:
- przemyśle włókienniczym;
- przemyśle farmaceutycznym;
- przemyśle tworzyw sztucznych;
- garbarstwie;
- cukiernictwie;
- i innych.
Wykorzystuje się go do produkcji barwników oraz oczyszczania powierzchni metali. W połączeniu z kwasem azotowym daje tzw. wodę królewską, wykorzystywaną m.in. do roztwarzania metali szlachetnych. Ciekawostką jest, że kwas solny bywa nielegalnie używany do produkcji narkotyków.
Kwas solny w organizmie człowieka
Kwas solny jest niezmiernie istotnym składnikiem soków żołądkowych – uczestniczy w trawieniu pokarmu, który trafia do żołądka. Najważniejsze funkcje tego związku:
- koagulacja białka mleka;
- aktywowanie pepsynogenu, czyli proenzymu pepsyny;
- przyczynianie się do pęcznienia tkanki łącznej w spożytym mięsie;
- działanie antyseptyczne, a więc unieczynnianie patogenów spożytych wraz z pożywieniem i utrudnianie ich rozwoju w drogach pokarmowych;
- ochrona witamin, które tracą aktywność w środowisku alkalicznym;
- ułatwianie wchłaniania żelaza oraz wapnia;
- udział w otwieraniu i zamykaniu odźwiernika żołądka.
Kwas solny w żołądku produkowany jest przez komórki okładzinowe. Są to niewielkich rozmiarów struktury zaliczane do gruczołów właściwych, zlokalizowane w obrębie błony śluzowej żołądka. Warto zaznaczyć, że właściwe stężenie kwasu solnego w żołądku jest warunkiem kluczowym do tego, by zachodziły procesy trawienne, a jednocześnie by nie dochodziło do drażnienia i uszkadzania błony śluzowej.
Nadkwasota żołądka
Mianem nadkwasoty żołądka określa się nadmierną produkcję kwasu solnego w żołądku, co negatywnie wpływa na panujące w nim pH oraz kondycję błon śluzowych wyścielających jego wnętrze. Istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą doprowadzić do tego stanu. Są to:
- infekcje bakteryjne układu pokarmowego, zwłaszcza zakażenie Helicobacter pylori;
- błędne nawyki żywieniowe, zwłaszcza spożywanie sporych ilości pokarmów tłustych, kwaśnych lub ostrych;
- silny stres w życiu codziennym;
- patologie w obrębie działania mięśnia zwieracza dolnego przełyku, co jest bardzo częste w przebiegu choroby refluksowej żołądka;
- przyjmowanie niektórych leków, np. NLPZ;
- przepuklina rozworu przełykowego;
- cukrzyca;
- alkoholizm;
- palenie papierosów.
Diagnostyką i leczeniem nadkwasoty żołądka zajmuje się lekarz gastroenterolog. Leczenie opiera się natomiast na przyjmowaniu preparatów zobojętniających kwas solny w żołądku, preparatów blokujących pompę protonową oraz specyficznych metodach przyczynowych w zależności od tego, co spowodowało chorobę. W warunkach domowych kluczowa jest modyfikacja diety, rezygnacja ze szkodliwych nawyków oraz doraźne picie naparów z mięty pieprzowej, siemienia lnianego czy rumianku.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2008.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
