Pieczenie w przełyku jest częstą dolegliwością zdrowotną, dotyczącą zwłaszcza pacjentów z chorobą refluksową. Może ona mieć jednak znacznie więcej przyczyn i czynników ryzyka, a ich zidentyfikowanie wpływa korzystnie na proces leczniczy. Z omawianą dolegliwością można udać się zarówno do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, jak i do lekarza gastroenterologa.
Pieczenie w przełyku – przyczyny
Najczęstszą przyczyną pieczenia w przełyku jest choroba refluksowa przełyku (GERD), czyli schorzenie polegające na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. To jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń w gastroenterologii, które dotyczy nawet 20-40% dorosłych mieszkańców krajów wysokorozwiniętych. Objawy wynikają z drażniącego działania kwaśnej (pH poniżej 4) lub zasadowej (pH powyżej 4) treści pokarmowej na błonę śluzową przełyku. Z czasem może to prowadzić nie tylko do przykrych dolegliwości, ale również do powikłań, takich jak nadżerki czy zwężenia przełyku, które znacząco obniżają komfort życia pacjenta.
Mimo intensywnych badań, nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, dlaczego u niektórych osób refluks rozwija się łatwo, podczas gdy u innych (nawet przy podobnym trybie życia) nie występuje.
Udało się jednak ustalić czynniki ryzyka tej patologii, a są nimi:
- samoistne przejściowe spontaniczne relaksacje dolnego zwieracza przełyku występujące w dużej liczbie;
- uszkodzenie bariery antyrefluksowej, składającej się z dolnego zwieracza przełyku i włókien przepony (odnogi przepony) oraz kąta Hisa;
- uszkodzenie mechanizmów obrony śluzówkowej przełyku, upośledzone oczyszczanie przełyku, które jest spowodowane słabą perystaltyką i niską amplitudą skurczu w dystalnym odcinku przełyku;
- zaburzenia motoryki przełyku;
- czynniki żołądkowe, do których zalicza się upośledzone opróżnianie żołądkowe występujące prawie u 40% pacjentów z GERD, nadmierne rozszerzenie żołądka oraz wzrost ciśnienia w żołądku i w jamie brzusznej;
- czynniki zewnętrzne, na które składają się nieprawidłowe żywienie, otyłość, siedzący tryb życia, czynniki psychologiczne, takie jak stres, negatywne emocje i wiele innych.
Jednak nie tylko choroba refluksowa przełyku może dawać nieprzyjemne dolegliwości w charakterze piekącego przełyku za mostkiem. Innymi możliwymi przyczynami tego objawu są:
- nieodpowiednia dieta – spożywanie tłustych, ostrych potraw, alkoholu, kawy, napojów gazowanych, czy jedzenie tuż przed snem;
- styl życia – otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, stres. Tak naprawdę czynniki te nie tyle wywołują samo uczucie pieczenia w przełyku, ile znacznie je nasilają już po ich wystąpieniu;
- ciąża – a zwłaszcza pojawiające się w jej przebiegu zmiany hormonalne;
- przyjmowanie niektórych leków, np. progesteron, nitrogliceryna, amitryptylina, NLPZ, ponieważ mogą one osłabiać zwieracz przełyku;
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- achalazja przełyku.
Jeśli pieczenie w przełyku utrzymuje się dłuższy czas lub towarzyszą mu jakiekolwiek inne niepokojące dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem.
Pieczenie w przełyku – objawy
Pieczenie w przełyku opisywane jest jako zgaga. To objaw polegający na palącym, piekącym uczuciu w klatce piersiowej, które promieniuje od żołądka lub przełyku aż do gardła. Może mieć różną intensywność, w zależności od swoich przyczyn. Przy zgadze mogą jednak występować również inne objawy i dolegliwości, zwłaszcza takie jak:
- odbijanie się;
- ból lub dyskomfort w obrębie klatki piersiowej;
- kwaśny lub gorzki posmak w jamie ustnej;
- chrypka;
- częste uczucie drapania w gardle;
- kaszel (zwłaszcza suchy i przewlekły);
- dysfagia;
- uczucie pełności i wzdęcia nasilające się po posiłku.
Diagnostyka pieczenia w przełyku
Diagnostyka opiera się na starannie zebranym wywiadzie lekarskim, jednak u większości pacjentów wymaga się dodatkowych badań. Złotym standardem jest gastroskopia, czyli ocena kondycji błon śluzowych gardła, przełyku i żołądka na podstawie wprowadzanej tam kamerki umieszczonej na giętkim i długim endoskopie. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Umożliwia ono jednocześnie pobranie próbek tkanek do dalszych badań histopatologicznych.
Innym badaniem może być pH-metria przełyku (monitorowanie pH przez 24 godziny). Ocenia ono ilość i czas trwania epizodów refluksu kwaśnego. Pomaga potwierdzić chorobę refluksową, nawet gdy objawy są nietypowe. Z kolei manometria służy analizie motoryki przełyku i funkcji jego zwieraczy.
Pieczenie w przełyku – leczenie
Leczenie pieczenia w przełyku powinno być przyczynowe. Oznacza to, że jeśli wynika z choroby refluksowej, podstawą będzie modyfikacja diety oraz unikanie czynników ryzyka nasilających problem (takich jak np. palenie papierosów, picie alkoholu, spożywanie ostrych lub kwaśnych pokarmów).
Z kolei jeśli dolegliwość wynika z infekcji bakteryjnej, stosuje się odpowiednio dobrane antybiotyki. Objawowo lekarz może zalecić inhibitory pompy protonowej (IPP) – np. omeprazol, pantoprazol, esomeprazol. Zmniejszają one wydzielanie kwasu solnego w żołądku i tym samym łagodzą objaw pieczenia.
Można też uzupełniająco pilnować:
- właściwego, wysokiego nawodnienia organizmu;
- zdrowej i zbilansowanej diety;
- dbania o higienę jamy ustnej;
- noszenie luźnej odzieży (nieuciskającej brzucha i przepony);
- systematycznej aktywności fizycznej.
Suplementacja
Uzupełnieniem leczenia pieczenia w przełyku mogą być odpowiednio dobrane suplementy diety, wspierające regenerację błony śluzowej i łagodzące nieprzyjemne dolegliwości.
Szczególną uwagę zwraca olej z czarnuszki, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i osłaniające. Zawarte w nim związki bioaktywne, takie jak tymochinon, mogą wspierać naturalne procesy ochronne przewodu pokarmowego oraz zmniejszać podrażnienie wywołane cofaniem się treści żołądkowej. Regularne stosowanie oleju z czarnuszki, zwłaszcza w połączeniu ze zdrową dietą i zmianą stylu życia, może stanowić wartościowe wsparcie w łagodzeniu objawów refluksu i pieczenia w przełyku.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska M., Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2014.
- Dudkowiak R., Poniewierka E., Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku, Family Medicine & Primary Care Review, 4/2012.
- Gąsiorowska A., Janiak M., Waśko-Czopnik D., Skrzydło-Radomańska B., Drobnik J., Mastalerz-Migas A., Rydzewska G., Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Lekarz POZ, 3-4/2019.
