Szkliwiak to łagodny nowotwór wywodzący się z narządu szkliwnego. Uważa się, że stanowi do 11% wszystkich guzów zębopochodnych i zaledwie 1% wszystkich guzów głowy. Rozwija się w tkankach miękkich dziąsła, dlatego należy zróżnicować go z rakiem niewielkich ślinianek. Najczęściej lokalizuje się w okolicy zębów przedtrzonowych i zębów trzonowych żuchwy, zaś jedynie w 20% przypadków w obrębie kości szczęki.
Szkliwiak – przyczyny
Nie ustalono przyczyn rozwoju nowotworów. Guz zbudowany jest z komórek gwiaździstych otoczonych pasmami nabłonka złożonego z komórek kolumnowych lub cylindrycznych. Pasma te mogą tworzyć różne układy, w związku z którymi wyróżnia się postacie szkliwiaka:
- pęcherzykową;
- splotowatą;
- akantotyczną;
- desmoplastyczną;
- podstawnokomórkową.
Dodatkowo w medycynie wyróżnia się postać wewnątrzkostną i zewnątrzkostną. Ta pierwsza najczęściej rozwija się w 4. lub 5. dekadzie życia, druga zaś u osób młodszych, w 2. i 3. dekadzie życia. Choć nie wiadomo skąd bierze się ten nowotwór, można powiązać jego rozwój z obecnością zębów zatrzymanych lub wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
Zobacz również: Kostniakomięsak.
Szkliwiak – objawy
Choć szkliwiak należy do nowotworów łagodnych, jego cechą charakterystyczna jest złośliwość miejscowa objawiająca się niszczeniem tkanek otaczających, skłonnością do nawrotów oraz brakiem przerzutów. Bardzo rzadko spotkać można wzmianki o przerzutach do węzłów chłonnych szyi.
Wzrost nowotworu przebiega powoli, sam guz we wczesnych stadiach nie daje żadnych objawów lub są one niewielkie. Najczęściej pacjenci skarżą się na niebolesną deformację bądź rozdęcie kości trzonu żuchwy, policzka, dziąseł lub podniebienia twardego. Podczas badania RTG widać dokładną budowę szkliwiaka, który może przybrać formę guza jednokomorowego lub wielokomorowego, imitującego plaster miodu. Właśnie dlatego bardzo łatwo rozpoznać go na zdjęciu rentgenowskim. Objawami alarmującymi, które powinny skłonić pacjenta do wizyty u lekarza, są:
- nagłe i szybkie zmiany w zgryzie;
- zaburzenia czucia w okolicy wargi dolnej oraz bródki;
- nagłe problemy z właściwym przyleganiem protezy, która do tej pory pasowała bardzo dobrze;
- asymetria twarzy;
- znaczne wydłużenie gojenia tkanek po ekstrakcji zęba;
- obrzęk podniebienia, policzków lub warg;
- nagła niedrożność nosa bez konkretnych przyczyn.
Takie objawy mogą świadczyć o wzroście guza lub przerzutach, co znacznie pogarsza rokowania pacjenta i utrudnia leczenie. Aby jeszcze dokładniej zdiagnozować problem pacjenta, bardzo często zaleca się badania obrazowe takie jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa. Do ostatecznego rozpoznania konieczna jest jednak biopsja i badanie histopatologiczne zmiany.
Szkliwiak a torbiel
Guz w przebiegu szkliwiaka jest bardzo podobny do torbieli zapalnej lub związkowej, dlatego duży nacisk kładzie się na diagnostykę różnicową tych dwóch jednostek. W tym celu wykonuje się punkcję diagnostyczną. Płyn zawarty w torbieli jest obfity i bursztynowo-brunatny, natomiast ze szkliwiaka pobierze się skąpą ilość płynu szarawo-szklistego.
Szkliwiak – leczenie
Leczenie tego nowotworu opiera się na wykonaniu zabiegu chirurgicznego, czyli usunięciu guza wraz z marginesem zdrowych tkanek (zwykle 1 cm w każdą stronę). Nierzadko w efekcie powstają znaczne ubytku w kościach i tkankach twarzy, co przekłada się na pogorszenie estetyki. Wówczas z pomocą przychodzi chirurgia rekonstrukcyjna. W niektórych przypadkach lekarz podejmuje decyzję o wprowadzeniu radioterapii – zwykle u osób w podeszłym wieku lub w bardzo złym stanie zdrowia, u których operacja wiązałaby się ze znacznym ryzykiem. Szkliwiak jest oporny na chemioterapię, dlatego nie znajduje ona zastosowania w leczeniu.
Rokowania są dobre. Należy jednak mieć na uwadze tendencję szkliwiaka do nawrotów (u większości pacjentów), dlatego zaleca się regularne wykonywanie zdjęć RTG.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Łapienis M., Kaczmarczyk D., Zimmer-Nowicka J., Niedźwiecka I., Jesionek-Kupnicka D., Morawiec-Bajda A., Szkliwiak zatoki szczękowej – opis przypadku, Otolaryngologia Polska, 6/2008.
- Drugacz J., Wziątek-Kuczmik D., Jędrusik-Pawłowska M., Pająk J., Szkliwiak żuchwy – zębopochodny guz miejscowo złośliwy. Opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Chirurgia Polska, 8/2006.
