Abrazja zębów to patologiczne zjawisko polegające na utracie tkanek twardych zębów, na co przeważnie wpływają nieodpowiednie nawyki dnia codziennego, np. błędy podczas szczotkowania zębów lub częste obgryzanie paznokci. Nie należy mylić abrazji z abfrakcją lub erozją szkliwa. Diagnostyką i leczeniem wszystkich tych problemów zajmuje się stomatolog.
Co to jest abrazja zębów?
Abrazja to utrata tkanek zęba wywołana działaniem mechanicznym. Opisuje się ją jako ubytek zlokalizowany naddziąsłowo. W jej przebiegu obserwuje się stopniowe osłabienie szkliwa, które ostatecznie miejscowo zanika, tworząc widoczne i odczuwalne przez pacjenta ubytki. Abrazja może przybierać różny wygląd w zależności od czynnika sprawczego, przeważnie jednak lokalizuje się przyszyjkowo i ma kształt gładkich, regularnych zagłębień (często na kilku sąsiednich zębach). W początkowym okresie mogą to być płytkie linie czy kreski, zazwyczaj po stronie wargowej.
Abrazja, abfrakcja a erozja
Wszystkie zjawiska mogą występować wspólnie, jednak dotyczą zupełnie innych mechanizmów. Najczęściej ubytki abfrakcyjne mają kształt klinu o ostrych krawędziach, czasem nawet poszarpanych. Lokalizują się przy granicy szkliwno-cementowej. Na samym początku mogą przybierać postać szczeliny w tej okolicy, po czym dochodzi do powiększania się ubytku z zachowaniem charakterystycznego ostrego, klinowanego kształtu. Abfrakcja dotyczy kłów i przedtrzonowców.
Z kolei erozja jest procesem chemicznym. Ubytki takie są zawsze okrągłe i gładkie oraz otoczone zdrowym rąbkiem szkliwa. Mają rozmaitą lokalizację. Erozja może powstawać wskutek czynników zewnętrznych (przyjmowane pokarmy) lub wewnętrznych (bulimia, anoreksja, refluks, choroba alkoholowa).
Zobacz również: Problemy z zębami spowodowane bulimią.
Abrazja zębów – przyczyny
Abrazja jest konsekwencją ścierania zębów przez twarde przedmioty i/lub materiały ścierne. Zdecydowanie najczęściej obserwuje się abrazję spowodowaną nieprawidłowym szczotkowaniem. Powstaje ona wskutek poziomej techniki szczotkowania w połączeniu z działaniem silnie abrazyjnych środków do higieny jamy ustnej oraz przy użyciu twardej szczoteczki do zębów. Ten rodzaj abrazji obejmuje okolice przyszyjkowe powierzchni wargowych zębów siecznych i kłów, najrzadziej zaś można ją zauważyć w zębach trzonowych. Inne możliwe przyczyny abrazji zębów:
- oddziaływanie na powierzchnię zębów klamr protetycznych;
- regularne, wieloletnie palenie fajki;
- wykonywanie niektórych zawodów, np. granie na instrumentach dętych;
- obgryzanie paznokci;
- przygryzanie końcówki długopisu lub innego przedmiotu;
- bruksizm.
Abrazja to ubytki pochodzenia niepróchnicowego, mechanicznego. Dość łatwo odróżnić ją od innych rodzajów ubytków szkliwa.
Abrazja zębów – leczenie
Bardzo ważne w leczeniu ubytków niepróchnicowego pochodzenia jest identyfikacja ich przyczyny, zwłaszcza, że w większości są to wieloczynnikowe ubytki mieszane – abrazyjno-abfrakcyjno-erozyjne. W pierwszej kolejności należy oczyścić i osuszyć powierzchnię zębów, a następnie oszlifować szkliwo i wypełnić jego ubytki materiałami światłoutwardzalnymi. Rosnącą popularnością cieszy się zabieg abrazji powietrznej, polegający na opracowanie ubytków za pomocą powietrza zawierającego drobinki ścierne, podobnie jak ma to miejsce podczas klasycznego piaskowania zębów. Choć zabieg częściej wykorzystywany jest w leczeniu próchnicy, może być wstępem do leczenia ubytków pochodzenia niepróchnicowego.
Kluczowe jest jednak zawsze leczenie przyczynowe, a więc eliminacja czynników ryzyka, które spowodowały abrazję zębów. Jeśli był to bruksizm, pacjenta należy odesłać do fizjoterapeuty stomatologicznego celem opracowania mięśni, a także do psychoterapeuty, jako że bruksizm przeważnie ma podłoże nerwowe. Z kolei przy nagminnym obgryzaniu paznokci pacjentkom płci żeńskiej można polecić wykonanie mocnego manicure, np. żelowego, co ograniczy szkodliwy nawyk.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Hryncewicz M., Tropak K., Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – abfrakcja, abrazja, atrycja, erozja. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 1/2014.
- Jodkowska E., Raczyńska M., Sobczak M., Remiszewski A. Ocena metody abrazji powietrznej do leczenia próchnicy bruzd i szczelin w zębach stałych – doniesienie wstępne, Dental and Medical Problems, 40/2003.
- Aftahi K., Uwarunkowania zewnątrzpochodnych zmian erozyjnych zębów, Wrocław 2021.
- Szupiany-Janeczek T., Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – diagnostyka i leczenie, Katedra Stomatologii Zintegrowanej Collegium Medicum UJ.
