Zapalenie czerwieni wargowej to szeroka grupa różnych chorób, które mogą mieć rozmaite podłoże (infekcyjne, alergiczne, polekowe). Choć zdarzają się znacznie rzadziej niż stany zapalne języka i błon śluzowych jamy ustnej, wciąż pozostają sporym problemem medycznym. Jakie są najczęściej diagnozowane rodzaje zapalenia czerwieni wargowej?
Odsłoneczne zapalenie czerwieni wargowej
Jest to zmiana przedrakowa, rozwijająca się głównie w obrębie wargi dolnej. Bezpośrednią przyczyną jej występowania jest ekspozycja warg na nadmierne promieniowanie słoneczne, np. w związku z częstym opalaniem się lub wykonywaniem zawodów na otwartej przestrzeni. Zmiana zapalna występuje najczęściej u osób starszych z jasną karnacją skóry, choć nie jest to regułą. Na samym początku dolna warga staje się intensywniej czerwona i zanikowa z nieznacznymi białymi polami. Brzeg czerwieni wargowej może ulec zatarciu. Wraz z upływem czasu i dalszą ekspozycją warg na słońce pojawiają się łuskowate pola z tendencją do pogrubiania się i łuszczenia. Wargi powoli stają się twarde, lekko obrzęknięte, pobruzdowane i wywinięte.
Szacuje się, że u około 10% pacjentów z odsłonecznym zapaleniem czerwieni wargowej może rozwinąć się rak. W przypadku zmian dysplastycznych konieczne staje się leczenie chirurgiczne lub miejscowe stosowanie 5-fluorouracylu.
Kandydoza czerwieni wargowej
To proces zapalny wywołany głównie przez grzyby Candida albicans, zaś kluczowym czynnikiem ryzyka jest częste oblizywanie warg i brak dbałości o higienę jamy ustnej. Najczęściej patogenne grzyby przenikają do powierzchownych warstw nabłonka warg wskutek uszkodzeń mechanicznych błony śluzowej, wywołanych powtarzającym się procesem zwilżania i wysychania warg. Charakterystyczne objawy to m.in.: spierzchnięte, suche wargi, swędzenie i pieczenie warg, trudności ze spożywaniem ostro przyprawionych pokarmów.
W leczeniu spore znaczenie mają nawyki dnia codziennego, zwłaszcza unikanie oblizywania i dotykania warg, przygryzania długopisów, włosów i innych przedmiotów oraz wysoka dbałość o higienę jamy ustnej. Pomocniczo stosuje się miejscowe maści, a w zaawansowanych przypadkach – nawet glikokortykoidy.
Złuszczające zapalenie czerwieni wargowej
To przewlekły stan zapalny charakteryzujący się występowaniem szczelinowatych pęknięć i krwotocznych strupków. Czynniki ryzyka tego schorzenia to przede wszystkim: infekcje grzybicze (głównie C. albicans), silny stres, częste przygryzanie warg, alergie, choroby ogólnoustrojowe przebiegające ze spadkiem odporności (np. cukrzyca, AIDS, choroby tarczycy). Stan ten najczęściej rozpoczyna się powstaniem pojedynczej szczeliny w pobliżu linii środkowej dolnej wargi, po czym rozprzestrzenia się poprzez wytworzenie mnogich szczelin. Pęknięcia te mogą ostatecznie pokryć się biało-żółtawymi łuskami, ulec owrzodzeniu i spowodować powstanie krwotocznych strupów na całej powierzchni wargi. To nie tylko nieestetyczne, ale i bolesne dla pacjenta.
W leczeniu stosuje się głównie miejscowe maści przeciwgrzybicze, jednak podkreśla się znaczenie leczenia przyczynowego. Zatem jeśli złuszczające zapalenie czerwieni wargowej zostało wywołane przez silny stres i następcze przygryzanie warg, warto rozważyć psychoterapię, która pomoże poradzić sobie z emocjami.
Zapalenie kątów ust
Zapalenie czerwieni wargowej może ograniczać się także do samych kątów ust, wówczas określa się je potocznie zajadami. To zmiana bolesna, która podczas szerokiego otwierania ust (np. przy ziewaniu czy spożywaniu pokarmów) może wywoływać pęknięcia kątów ust. Powodują one pieczenie, świąd, dyskomfort, mogą też krwawić. Przeważnie stan ten obserwuje się u osób powyżej 50. roku życia, częściej u kobiet oraz u użytkowników protez. Czynnikiem etiologicznym jest zakażenie mieszane spowodowane przez C. albicans i Staphylococcus aureus. Zapalenie kątów ust jest stanem przewlekłym, występującym zazwyczaj obustronnie.
W leczeniu uwzględnia się zalecenia profilaktyczne (eliminacja czynników urazowych, dokładna higiena jamy ustnej, odtworzenie prawidłowej wysokości zwarcia i wydzielania śliny) w połączeniu z miejscowym stosowaniem środków przeciwgrzybicznych i antybiotyków. Wato też rozważyć suplementację witamin z grupy B, ponieważ to właśnie ich niedobór jest poważnym czynnikiem ryzyka tworzenia się zajadów.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Włodek-Owińska B., Owiński T., Atlas chorób błony śluzowej jamy ustnej, Wydawnictwo Volumed, Wrocław 1997.
- Sławińska M., Barańska-Rybak W., Zmiany skórne w okolicy ust i na czerwieni wargowej, Dermatologia po Dyplomie, 2/2021.
