Pękanie języka najczęściej wiąże się z jego stanem zapalnym, choć może także mieć wiele innych przyczyn. Najczęściej wiąże się z bólem i dyskomfortem, w związku z czym pacjenci szukają pomocy u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zazwyczaj warto skonsultować się również ze stomatologiem leczącym infekcje jamy ustnej.
Pękanie języka – przyczyny
Istnieje wiele możliwych przyczyn pękania języka, a najczęstszymi są:
- niedobory pokarmowe – w szczególności w kontekście witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza, cynku oraz witaminy C;
- infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze – zarówno samej jamy ustnej, jak i ogólnoustrojowe;
- nowotwory jamy ustnej, leczenie onkologiczne (zwłaszcza chemioterapia) w przebiegu każdego rodzaju raka;
- urazy mechaniczne języka, np. w przebiegu poparzeń, podrażnień, spożycia bardzo ostrych potraw, przecięcia nożem;
- częste i nadmierne palenie papierosów;
- niektóre choroby przewlekłe, zwłaszcza takie jak cukrzyca, łuszczyca, liszaj płaski, zespół Melkerssona-Rosenthala. Także zespoły genetyczne, np. zespół Downa, zwiększają ryzyko pękania powierzchni języka;
- reakcje alergiczne, w szczególności kontaktowe (np. przy założeniu uzupełnienia protetycznego stałego przy uczuleniu na materiały, z których je wykonano) oraz pokarmowe.
Zdarza się, że niewielkie pęknięcie języka nie jest zjawiskiem niepokojącym, ponieważ wiąże się z lekkim podrażnieniem go lub urazem, który wymaga samoistnego zagojenia się. Jednak jeśli problem ma tendencję do nawracania lub utrzymuje się przez dłuższy czas (jest przewlekły), koniecznie należy skonsultować się z lekarzem.
Objawy pękania języka
Pękanie języka, jak wskazuje nazwa, dotyczy liniowych, szczelinowych ubytków na jego powierzchni, a więc po prostu pęknięć. Skoro ciągłość błon śluzowych ulega przerwaniu, zazwyczaj towarzyszą temu dolegliwości takie jak ból, dyskomfort, pieczenie i zaczerwienienie, w szczególności podczas spożywania pokarmów (gorących, kwaśnych, ostrych), picia napojów gazowanych oraz podczas szczotkowania języka i dotykania nim do podniebienia. Ponadto w zależności od przyczyn pojawić się może charakterystyczny nalot na języku, często o nieprzyjemnym zapachu. Pęknięcia mogą być głębokie lub płytkie – im głębsze, tym bardziej nasilone będą towarzyszące temu objawy.
Pękanie języka – diagnostyka
W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad zdrowotny, w przebiegu którego padają pytania odnośnie m.in. przyjmowanych leków i suplementów diety, podstawowego sposobu żywienia, higieny jamy ustnej, uzupełnienia protetycznego i ortodontycznego, alergii i chorób przewlekłych oraz wielu innych kwestii. Na tej podstawie nierzadko można już zawęzić obszar poszukiwań przyczyn, co zmniejsza liczbę zlecanych badań diagnostycznych.
Lekarz z reguły kieruje też pacjenta na badania krwi (morfologia, niedobory pokarmowe, CRP i OB, hormony tarczycy). Jeśli występuje niepokojący nalot, lekarz może zeskrobać odrobinę do badań laboratoryjnych, aby przeanalizować, jakie patogeny się w nim znajdują. Dalsza diagnostyka jest już mocno indywidualna w zależności od tego, co pokażą wymienione wyniki badań.
Pękanie języka – lecenie
Pękanie języka powinno być leczone przyczynowo, jeśli tylko jest to możliwe. Przykładowo w przebiegu infekcji grzybiczych jamy ustnej wdraża się farmakoterapię przeciwgrzybiczą, przy infekcjach bakteryjnych zalecane są antybiotyki, natomiast jeśli pękanie języka towarzyszy chorobom przewlekłym, dąży się do ich ustabilizowania i uzyskania jak najdłuższego okresu remisji, ponieważ nie ma tu możliwości całkowitego ich wyleczenia.
Istotne uzupełnienie działań stanowi dbanie o zbilansowaną dietę i ewentualną suplementację, picie co najmniej 1,5 l wody dziennie, aby jama ustna była stale nawilżona, a także dbanie o szczególną higienę jamy ustnej, włącznie z przeciwzapalnymi i antyseptycznymi płukankami oraz regularną higienizacją zębów. Pomocne będzie unikanie picia alkoholu, palenia papierosów oraz spożywania pokarmów drażniących, które mogą intensyfikować dolegliwości.
Bibliografia
- Jańczuk Z., Arabska-Przedpełska B., Lipski M., Kaczmarek U., Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Sikorska D., Samborski W., Jama ustna w reumatologii, Forum Reumatologiczne, 2/2016.
