Kandydoza jamy ustnej to jedna z najczęściej diagnozowanych infekcji grzybiczych u człowieka. Może pojawić się bez względu na wiek czy płeć, a czynniki ryzyka często bywają niemodyfikowalne (niemożliwe do zmienienia). Diagnostyką i leczeniem problemu może zajmować się lekarz stomatolog lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Chyba że kandydoza jest powikłaniem innych chorób przewlekłych, wówczas warto leczyć ją pod okiem odpowiedniego specjalisty.
Kandydoza jamy ustnej – przyczyny
Najczęstszą przyczyną kandydozy (zarówno jamy ustnej, jak i innych stref ludzkiego ciała) są drożdżaki z rodzaju Candida, występujące powszechnie na całym świecie. Współcześnie znanych jest około 200 gatunków tego rodzaju, w tym 15 gatunków opisano jako chorobotwórcze dla człowieka. Kandydozy są z reguły zakażeniami endogennymi, gdyż drożdżaki z rodzaju Candida (głównie Candida albicans) występują w obrębie naturalnej mikroflory jamy ustnej, jelita grubego, skóry i pochwy. U osób predysponowanych, np. przy znacznym osłabieniu odporności, mogą osiedlać się w większej ilości na błonach śluzowych, wywołując zakażenia.
Czynnikami ryzyka kandydozy jamy ustnej są:
- uszkodzenie błon śluzowych jamy ustnej, zarówno wewnętrznej powierzchni policzków, jak i dziąseł, języka, podniebienia czy warg, np. przy uszkodzeniach mechanicznych, oparzeniach, odmrożeniach, po operacjach stomatologicznych;
- zanik nabłonka jamy ustnej w przebiegu chorób przewlekłych;
- niektóre choroby ogólnoustrojowe takie jak np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy;
- długotrwała antybiotykoterapia;
- wszelkiego rodzaju zaburzenia odporności;
- zaburzenia wydzielania śliny, np. w przebiegu zespołu Sjogrena;
- przyjmowanie leków jako ich działanie uboczne, zwłaszcza leków immunosupresyjnych;
- zaburzenia odżywiania i wchłaniania, a także wynikające z tego niedobory pokarmowe;
- choroby krwi;
- nowotwory, a także leczenie drogą radioterapii i chemioterapii z tym związane.
Ważne jednak, aby zawsze jak najszybciej rozpocząć leczenie kandydozy jamy ustnej, ponieważ w niektórych przypadkach może ona przeobrazić się w kandydozę uogólnioną, która wielokrotnie zwiększa ryzyko sepsy.
Zobacz również: Grzybica jamy ustnej.
Kandydoza jamy ustnej – objawy
Charakterystyczne objawy kandydozy jamy ustnej to przede wszystkim:
- białe plamy lub nalot – mogą one lokalizować się na języku, wewnętrznych stronach policzków, dziąsłach, podniebieniu lub gardle. Plamy te mogą przypominać serowe naloty i łatwo się zeskrobywać, pozostawiając pod nimi zaczerwienione lub krwawiące powierzchnie;
- zaczerwienienie i podrażnienie w miejscu występowania zmian, co może być źródłem pieczenia, dyskomfortu i ogólnie pojętych dolegliwości bólowych, w szczególności podczas jedzenia i picia;
- suche lub spieczone usta;
- uczucie gorzkiego smaku w ustach;
- problemy z przełykaniem, jeśli zmiany grzybicze zajmą również gardło;
- nawrotowe infekcje jamy ustnej oraz te ogólnoustrojowe;
- nieprzyjemny zapach z ust.
Tak naprawdę obraz kliniczny kandydoz jamy ustnej może różnić się w zależności od pacjenta. Dlatego ważne jest, aby nie diagnozować się samodzielnie, lecz w konsultacji z lekarzem.
Kandydoza jamy ustnej – leczenie
W leczeniu kandydozy jamy ustnej stosuje się cztery grupy leków, w tym antybiotyki (polieny, echinokandyny) oraz chemioterapeutyki (azole, pochodne fluoropirymidyny). Każdorazowo leki te powinny być dobrane do indywidualnych potrzeb pacjenta pod okiem lekarza. Tym bardziej, że wszystkie obecnie stosowane antymikotyki można podzielić na leki do stosowania miejscowego oraz ogólnego, stosowane parenteralnie lub/i pozajelitowo: dożylnie, domięśniowo, dokanałowo czy dordzeniowo. Przed rozpoczęciem farmakoterapii powinno się potwierdzić rozpoznanie kandydozy badaniami mikrobiologicznymi, wraz z określeniem gatunku grzyba oraz jego lekowrażliwości. Pozwoli to na uzyskanie najlepszych efektów terapeutycznych w możliwie najkrótszym czasie.
Uzupełnieniem powyższego leczenia farmakologicznego (które jest obowiązkowe) jest wyeliminowanie czynników sprzyjających zakażeniu i nasilających dolegliwości. Mowa przede wszystkim o usunięciu nieprawidłowych zachowań zdrowotnych dotyczących diety, higieny jamy ustnej, protez, palenia papierosów i nadmiernego używania leków. Dbałość o higienę jamy ustnej jest tu kluczowa. Należy zgłosić się do swojego stomatologa, który pokieruje tym aspektem w zakresie higienizacji zębów i wyleczenia ewentualnych ubytków.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochniak M., Cydejko A., Kusiak A., Świetlik D., Częstość występowania czynników ryzyka kandydozy błony śluzowej jamy ustnej – analiza retrospektywna, Protet Stomatol, 2020; 70(3): 289-303.
- Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, Farm Pol, 2010, 66(8): 539-543.
