Warto wiedzieć jak powstaje kamień nazębny, aby móc skutecznie chronić się przed jego nadmiernym występowaniem i dbać o precyzyjną higienę jamy ustnej. Zrozumienie fizjologii sprawia, że unikamy czynników ryzyka i świadomie podchodzimy do własnego zdrowia. Należy wiedzieć, że kamień nazębny ma konsekwencje nie tylko estetyczne, ale i negatywnie wpływa na zdrowie.
Co to jest płytka nazębna?
W celu zrozumienia w jaki sposób powstaje kamień nazębny, najpierw trzeba się dowiedzieć czym jest płytka nazębna. Składa się ona z bakterii (także próchnicotwórczych) i stanowi miękki osad o lepkiej konsystencji. Zaczyna gromadzić się na zębach już w ciągu kilku godzin po ostatnim ich umyciu, w największej ilości na linii dziąseł oraz w przestrzeniach międzyzębowych. Bakterie znajdujące się w płytce nazębnej wraz z upływem czasu zaczynają produkować kwasy niszczące szkliwo, co jest konsekwencją metabolizowania cukrów pochodzących z pożywienia. Efektem działania kwasów jest niszczenie zębów i powstawanie próchnicy.
Jak powstaje kamień nazębny?
Jeśli płytka nazębna nie jest usuwana na bieżąco, po kilku dniach dojdzie do jej mineralizacji. Stanie się twardsza i lepiej przylegająca do powierzchni szkliwa. Dzieje się tak, ponieważ płytka nazębna powoli absorbuje minerały zawarte w ślinie. Można zatem powiedzieć, że kamień nazębny to zmineralizowana płytka bakteryjna, która wraz z upływem czasu w coraz większych ilościach gromadzi się na powierzchni zębów, a także pod dziąsłami.
Głównym czynnikiem prowadzącym do powstawania kamienia nazębnego jest brak dostatecznej higieny jamy ustnej, np. unikanie szczotkowania zębów czy nitkowania przestrzeni międzyzębowych. Kamień tworzy się znacznie szybciej u osób z różnymi wadami zgryzu oraz aparatem ortodontycznym, ponieważ czyszczenie takich zębów jest znacznie utrudnione. Także wszelkie choroby związane z zaburzeniami wydzielania śliny (np. zespół Sjogrena) zwiększa ryzyko odkładania się złogów, ponieważ brak śliny sprawia, że resztki jedzenia nie mogą być sprawnie usuwane z jamy ustnej. Bakterie znajdujące się w płytce nazębnej „lubią” cukier, jego wysokie spożycie może przyspieszać odkładanie się płytki i tworzenie kamienia nazębnego.
Kamień nazębny – rodzaje
Wyróżniamy 2 rodzaje kamienia nazębnego:
- naddziąsłowy – zmineralizowana płytka odkładająca się zazwyczaj w okolicy ujść gruczołów ślinowych, a także na językowej powierzchni zębów siecznych dolnych i powierzchni policzkowej zębów trzonowych górnych. Taki kamień posiada najczęściej bladożółtawe zabarwienie, potrafi odłożyć się bardzo szybko, nawet w ciągu kilku dni;
- poddziąsłowy – odkłada się poniżej linii dziąseł, w kieszonkach dziąsłowych. Może prowadzić do stanów zapalnych tkanek miękkich, co objawia się m.in. krwawieniem z dziąseł i nadwrażliwością zębów. Ze względu na lokalizację nie widać go gołym okiem i jest bardzo trudny w usunięciu.
Zarówno kamień naddziąsłowy i poddziąsłowy posiada niemal taki sam skład. Zawiera sole mineralne (83%), wodę (6%), białko (8%) oraz tłuszcz (3%).
Jak usunąć kamień nazębny?
Kamień nazębny można usunąć wyłącznie podczas profesjonalnego zabiegu w gabinecie stomatologicznym. Zabiegiem tym jest skaling (także poddziąsłowy), a wykonuje się go z użyciem narzędzi ręcznych bądź mechanicznych. Skaling mechaniczny wymaga użycia ultradźwięków, które nie wytwarzają ciepła i są bezpieczne dla tkanek. Czynność powinna być wykonywana tak, aby nie uszkodzić szkliwa i cementu. Kamień poddziąsłowy usuwa się za pomocą kiret uniwersalnych oraz kiret specjalnych typu Gracey.
Uzupełnieniem skalingu jest piaskowanie zębów, czyli usunięcie pozostałości kamienia i płytki nazębnej za pomocą specjalnej piaskarki wypuszczającej sprężone powietrze wraz z proszkiem i wodą. Ziarenka piasku są mikroskopijne i posiadają różną wielkość, dzięki czemu mogą przedostać się w różne przestrzenie i zakamarki między zębami. Zwiększa to ich efekt ścieralności. Dobre gabinety stomatologiczne dopełniają higienizację zębów ich fluoryzacją, aby wzmocnić szkliwo i uchronić pacjenta przed próchnicą.
Nie należy przy tym pomijać znaczenia higieny domowej. Najlepiej szczotkować zęby po każdym posiłku, zaś przed szczotkowaniem usunąć resztki jedzenia i płytkę nazębną z przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznej. Obowiązkiem jest dokładne czyszczenie zębów przed pójściem spać, ponieważ to właśnie w nocy najszybciej mineralizuje się płytka nazębna. Ma to związek z zahamowaniem produkcji śliny podczas snu i długim okresem bezczynności, gdy bakterie mogą bez przeszkód wywierać swój negatywny wpływ na zęby.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kuszczak T., Ocena wybranych metod wykrywania kamienia poddziąsłowego, Poznań 2016.
- Mintzberg-Wachowicz P., Złogi nazębne, Asysta Dentystyczna, 4/2018.
- Roberson T., Heymann H., Swift E., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2010.
