Dysfunkcje narządu żucia (inaczej: DNŻ) odnosząca się do dolegliwości przebiegających z bólem w obrębie mięśni żucia i/lub stawów skroniowo-żuchwowych. Obraz kliniczny obejmuje także inne objawy, ich występowanie zależy jednak od przyczyny problemu. Nie należy mylić dysfunkcji z parafunkcją (anormalne zachowania w obrębie jamy ustnej).
Dysfunkcje narządu żucia – przyczyny
Jak wspomniano we wstępie, nie należy mylić dysfunkcji z parafunkcjami. Długotrwałe szkodliwe nawyki ruchowe, zwane parafunkcjami, prowadzą do organicznych zmian w elementach narządu żucia, co zwie się dysfunkcjami. Można zatem podsumować, że przyczynami dysfunkcji są parafunkcje, czyli:
- oddychanie przez usta;
- przetrwałe odruchy niemowlęce;
- nieprawidłowa wymowa;
- ssanie kciuka.
Jednak nie zawsze. Dysfunkcje narządu żucia mogą rozwinąć się także wskutek:
- urazów i mikrourazów;
- błędnego leczenia ortodontycznego lub protetycznego;
- wad zgryzu;
- nieprawidłowości anatomicznych kości twarzoczaszki;
- stanów zapalnych narządu żucia;
- wad genetycznych i zaburzeń rozwojowych;
- nowotworów;
- wad postawy ciała.
W skrócie, dysfunkcjami narządu żucia zwiemy powszechnie konsekwencje powyższych czynników, jeśli dotyczą one właśnie narządu żucia.
Dysfunkcje narządu żucia – objawy
DNŻ to trzeci, tuż po chorobie próchnicowej i chorobach przyzębia, problem dotyczący pacjentów zgłaszających się do stomatologa. Uważa się, że nawet do 90% osób dorosłych choć raz w życiu zmagało się z tą dolegliwością. Dysfunkcjami narządu żucia określamy zaburzone mechanizmy czynności, w których bierze udział narząd żucia.
Głównym objawem DNŻ, najczęściej będącym przyczyną szukania profesjonalnej pomocy, jest ból. Określa się go jako mięśniowo-twarzowy bądź szczękowo-twarzowy, jako że jego źródłem mogą być zarówno mięśnie, jak i elementy kostne czy stawowe. Zwykle ból wiąże się z przykurczami mięśniowymi, choć nie zawsze. Innymi objawami dysfunkcji narządu żucia są uszkodzenia przyzębia, patologiczne ścieranie powierzchni zębowych (bruksizm) oraz asymetria twarzy o różnym nasileniu. Pojawiają się dodatkowo:
- wady zgryzu;
- wady wymowy;
- trudności z otwarciem ust rano;
- trudności z przełykaniem śliny lub kęsów pokarmowych;
- pękanie szkliwa;
- łzawienie oczu lub nadwrażliwość na światło;
- wzmożone napięcie mięśni twarzy;
- przewlekłe bóle głowy;
- trzaski i zablokowanie stawów skroniowo-żuchwowych;
- szumy uszne.
Obraz kliniczny może być różny w zależności od pacjenta.
Diagnostyka DNŻ
Przy występowaniu dysfunkcji narządu żucia wykonuje się szereg badań. U fizjoterapeuty stomatologicznego znaczenie mają testy funkcjonalne, ocena ruchomości kręgosłupa szyjnego i obręczy barkowej, ocena toru ruchu żuchwy oraz napięcia mięśni twarzy i szyi. Z kolei ze stomatologicznego punktu widzenia największe znaczenie ma badanie RTG i ocena uzębienia. Dzięki temu można nie tylko potwierdzić dysfunkcję, ale i znaleźć jej przyczynę. Dzięki temu wdraża się najskuteczniejsze leczenie – przyczynowe.
Dysfunkcje narządu żucia – leczenie
W wielu przypadkach leczenie dysfunkcji narządu żucia powinno być kompleksowe i obejmować wiele różnych metod dobranych indywidualnie do potrzeb pacjenta. Gdy przyczyną są parafunkcje, trudno będzie je szybko wyeliminować. Konieczna jest współpraca logopedy i stomatologa. Bez względu na przyczynę skuteczna okazuje się być także fizjoterapia stomatologiczna. Za pomocą terapii manualnej, technik masażu, terapii punktów spustowych czy kinesiotapingu specjalista przywraca równowagę mięśniowo-powięziową, dzięki czemu narząd żucia zaczyna prawidłowo pracować.
Do popularnych technik leczenia dysfunkcji narządu żucia zaliczamy również:
- płytki podjęzykowe;
- szyny relaksacyjne;
- szyny repozycyjne;
- farmakoterapię (jako ostateczność).
Może się okazać, że jedynie leczenie ortodontyczne może przywrócić prawidłową czynność narządu żucia. Nigdy nie powinno być jednak samodzielną metodą – zwykle noszenie aparatu na zęby przy dysfunkcji narządu żucia łączy się z rehabilitacją.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kawala B., Babijczuk T., Czekańska A., Występowanie dysfunkcji, parafunkcji i wad narządu żucia u dzieci w wieku przedszkolnym, Dental and Medical Problems, 2/2003.
- Pietruski J., Pietruska M., Dysfunkcja narządu żucia – przyczyny, diagnostyka, leczenie, Magazyn Stomatologiczny, 12/2013.
- Oleszek-Listopad J., Szymańska J., Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia – aktualny stan wiedzy, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2/2018.
- Kurpiel P., Kostrzewa-Janicka J., Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia – etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 2/2014.
