Tłoczenie języka to odruch, który może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej stwierdza się go u dzieci i młodzieży. Stanowi poważny czynnik ryzyka różnego rodzaju wad zgryzu, a na jego rozwój wpływa szereg czynników, także związanych ze sposobem opieki nad dzieckiem w okresie niemowlęcym.
Tłoczenie języka – na czym polega?
Tłoczenie języka to zjawisko wsuwania języka pomiędzy zęby przednie (sieczne). W momencie, gdy usta są zamknięte, a pacjent znajduje się w spoczynku, język napiera na zęby od strony tylnej (językowej), podświadomie wypychając je ku przodowi. Z kolei podczas przełykania śliny czy kęsów pokarmowych język dąży do kontaktu z dolą wargą. W warunkach fizjologicznych podczas spoczynku język znajduje się na podniebieniu. U pacjentów z tłoczeniem języka najwygodniejszą dla języka pozycją jest wsuwanie się między zęby sieczne górne i dolne.
Tłoczenie języka – przyczyny
Nie do końca wiadomo co jest przyczyną tłoczenia języka, choć pod uwagę bierze się zachowanie dziecka w pierwszych miesiącach i latach jego życia, gdy układ stomatognatyczny rozwija się najintensywniej. Badania udowodniły, że tłoczenie języka występuje częściej u osób, które w przeszłości długo ssały smoczek, kciuk lub przez dłuższy okres czasu były karmione piersią. Dotyczy to dzieci ssących powyżej 4 lat swojego życia.
Konsekwencje tłoczenia języka
Napieranie językiem na zęby sieczne może prowadzić do:
- powstawania szpar między zębami i diastemy;
- wychylania się zębów przednich, w efekcie czego powstaje szpara między łukami zębowymi;
- seplenienia i różnego rodzaju wad wymowy;
- nadmiernego ślinienia się (ślinotok);
- rotacji zębów.
Obraz kliniczny jest jednak indywidualny dla każdego pacjenta.
Tłoczenie języka – leczenie
Nawyk tłoczenia języka dotyczyć może zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Podstawą jest leczenie ortodontyczne, ponieważ bardzo często z omawianym odruchem współwystępują wady zgryzu. A jedynie ich korekcja może zapewnić odpowiednie warunki do wygaszania tłoczenia języka. Uzupełnieniem leczenia jest terapia logopedyczna, opierająca się na odpowiednio dobranych ćwiczeniach i mająca na celu przywrócenie prawidłowego ustawienia języka, aby spoczywał on na podniebieniu.
Rokowania zależą od wieku. W przypadku osób dorosłych szansa na wyzbycie się tego nawyku jest minimalna. Rokowania są dobre w przypadku dzieci, ponieważ im młodszy wiek, tym szybciej przebiega korekcja ustawienia języka.
Bibliografia
- Sambor B., Zaburzone wzorce połykania i pozycji spoczynkowej języka a budowa artykulacyjna głoskowych realizacji fonemów u osób dorosłych, Logopedia, 44/2015.
- Sambor B. Zaburzone wzorce połykania i pozycji spoczynkowej języka a budowa artykulacyjna głoskowych realizacji fonemów u osób dorosłych. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. L. Solskiego, Kraków.
