Mięśnie twarzy

Spis treści

Mięśnie twarzy są niezwykle ważne przede wszystkim dla zachowania mimiki, którą wyraża się odczuwane emocje, a także dla wykonywania czynności takich jak mruganie czy mówienie. Dzielą się na kilka grup w zależności od swojej lokalizacji w obrębie twarzy. Jakie są najważniejsze mięśnie twarzy i jakie pełnią funkcje?

Mięśnie twarzy

Mięśnie otoczenia szpary powiek

Do tej grupy należą 3 istotne mięśnie:

  • mięsień okrężny oka (łac. musculus orbicularis oculi) – składa się z części oczodołowej, powiekowej i łzowej, a przyczepy i przebieg wszystkich tych części znajduje się wokół narządu wzroku. Część oczodołowa pomaga w silnym zamknięciu szpary powiek, nadaje twarzy wyraz głębokiego zamyślenia. Część powiekowa uczestniczy w spokojnym zamykaniu powiek oraz mruganiu, zaś część łzowa wchodzi w skład mechanizmu odpływu łez;
  • mięsień marszczący brwi (łac. musculus corrugator supercilii) – wąski mięsień leżący tuż obok nasady nosa, rozpoczynający się na części nosowej kości czołowej i kończący się w skórze powyżej brwi. Jego skurcz tworzy 2-3 fałdy między brwiami, nadając twarzy groźny, zły wygląd;
  • mięsień podłużny (łac. musculus procerus) – rozpoczyna się na kości nosowej, a kończy w skórze gładzizny. Kurcząc się, tworzy fałdy skórne u nasady nosa, pogłębiając groźny lub zły wygląd twarzy.

Wszystkie te mięśnie unerwiane są przez gałązki skroniowe nerwu twarzowego, choć mięsień okrężny oka dodatkowo otrzymuje unerwienie z gałązek jarzmowych tego nerwu.

Mięśnie otoczenia szpary ust

Dzieli się je na zwieracze i rozwieracze. Zwieracz jest w rzeczywistości tylko jeden i jest to mięsień okrężny ust (łac. musculus orbicularis oris). Układa się dokoła szpary ust i stanowi podłoże dla warg. Odpowiada za zamykanie i zaciskanie ust, co ma wpływ m.in. za jedzenie, mówienie, krzyczenie, śmiech, gwizdanie czy pocałunki. W gronie rozwieraczy znajduje się znacznie więcej mięśni:

  • mięsień policzkowy (łac. musculus buccinator) – rozpina się między żuchwą a szczęką, a jego podstawową rolą jest wydmuchiwanie powietrza z przedsionka jamy ustnej i przyciskanie policzków do zębów;
  • mięsień dźwigacz kąta ust (łac. musculus levator anguli oris) – rozpoczyna się w dole nadkłowym poniżej otworu podoczodołowego, a kończy w skórze i łonie śluzowej kąta ust. Unosi kąciki ust ku górze i przyśrodkowo;
  • mięsień jarzmowy mniejszy (łac. musculus zygomaticus minor) – rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, kończy na bruździe nosowo-wargowej. Pociąga ku górze wargę górną i pogłębia bruzdę nosowo-wargową;
  • mięsień dźwigacz wargi górnej (łac. musculus levator labii superioris) – leży w bruździe nosowo-wargowej oraz powyżej otworu podoczodołowego. Unosi wargę górną i odsłania górne siekacze;
  • mięsień jarzmowy większy (łac. musculus zygomaticus major) – rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, a kończy w węźle mięśniowym kąta ust. Jest właściwym mięśniem śmiechu;
  • mięsień śmiechowy (łac. musculus risorius) – rozpoczyna się na powięzi przyuszniczej i żwaczowej, a kończy jak mięsień poprzedni. Uczestniczy w szerokim uśmiechaniu się. To właśnie on odpowiada za charakterystyczny dołeczek w policzku u niektórych osób;
  • mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa (łac. musculus levator labii superioris alaeque nasi) – przyczepia się do wyrostka czołowego szczęki, a kończy w skórze wargi górnej i w bruździe nosowo-wargowej. Jego pasmo przyśrodkowe unosi skrzydło nosa, zaś pasmo boczne unosi wargę górną;
  • mięsień obniżacz kąta ust (łac. musculus depressor anguli oris) – znajduje się między żuchwą a kątem ust, najbardziej powierzchniowo. Pociąga kąt ust ku dołowi i prostuje bruzdę nosowo-wargową;
  • mięsień bródkowy (łac. musculus mentalis) – mały, stożkowaty mięsień leżący na bródce. Podnosi uwypuklenie bródki i wargę dolną, nadając twarzy nadąsany wygląd;
  • mięsień obniżacz wargi dolnej (łac. musculus depressor labii inferioris) – płaski, czworokątny mięsień znajdujący się poniżej szpary ust, odpowiadający za obniżanie wargi dolnej i uwypuklanie jej.

Wszystkie mięśnie unerwiane są przez gałąź policzkową nerwu twarzowego, z wyjątkiem mięśnia obniżacza wargi dolnej i mięśnia bródkowego, unerwianych przez gałąź brzeżną nerwu twarzowego.

Mięśnie otoczenia nozdrzy

Mięśnie te stanowią zaledwie kilka drobnych pasm należących albo do nosa, albo do okolic sąsiednich. Wyróżnia się:

  • mięsień nosowy (łac. musculus nasalis) – leży na bocznej i tylnej stronie skrzydła nosa, składa się z części poprzecznej i skrzydłowej. Uczestniczy w rozwieraniu części przedniej nozdrzy;
  • mięsień obniżacz przegrody (łac. musculus depressor septi) – powstaje przez odszczepienie się obwodowych pęczków włókien od mięśnia okrężnego ust wargi górnej. Zwęża nozdrza i rozwiera je, w zależności od części.

Mięśnie nozdrzy unerwiają gałązki policzkowe nerwu twarzowego.

Mięśnie żucia

Niezwykle ważną grupą są mięśnie żucia, których czynność polega wyłącznie na poruszaniu żuchwą celem chwytania żywności, przecinania jej i rozcierania. Znajdują się tu:

  • mięsień skroniowy (łac. musculus temporalis) – największy i najsilniejszy, znajduje się w dole skroniowym, który całkowicie wypełnia. Rozpoczyna się na kresie skroniowej dolnej, powięzi skroniowej, łuku jarzmowym, a kończy na wyrostku dziobiastym żuchwy. Cofa wysuniętą żuchwę i zaciska zęby. Unerwienie podchodzi od nerwów skroniowych głębokich, od trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego;
  • mięsień żwacz (łac. musculus masseter) – krótki, gruby mięsień składający się z części powierzchownej i głębokiej. Rozpoczyna się na kości jarzmowej i stawie skroniowo-żuchwowym, a kończy głównie na żuchwie. Pełni funkcje takie jak mięsień poprzedni. Mięsień unerwiony jest przez nerw żwaczowy, będący gałęzią nerwu trójdzielnego;
  • mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (łac. musculus pterygoideus medialis) – rozpoczyna się w dole skrzydłowym kości klinowej, na kości podniebiennej oraz na wyrostku podniebiennym szczęki, a kończy na kącie żuchwy. Pełni funkcje jak mięśnie poprzednie. Unerwienie pochodzi od nerwu skrzydłowego przyśrodkowego, który z kolei należy do trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego;
  • mięsień skrzydłowy boczny (łac. musculus pterygoideus lateralis) – głowa górna przyczepia się do kości klinowej i grzebienia podskroniowego, natomiast głowa dolna do wyrostka skrzydłowatego oraz szczęki. Równoczesny skurcz obu mięśni skrzydłowych bocznych wysuwa żuchwę ku przodowi, dzięki czemu główka stawowa wraz z krążkiem stawowym ustawia się obustronnie pod guzkiem stawowym. Unerwienie pochodzi od nerwu skrzydłowego bocznego, który z kolei należy do trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego.


Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
  2. Kurlej W., Gworys B., Burdan F., Anatomia dla stomatologów, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2011.
Szukaj
Kategorie
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Aktualności

Najpopularniejsze w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *