Mięśnie twarzy

Mięśnie twarzy są niezwykle ważne przede wszystkim dla zachowania mimiki, którą wyraża się odczuwane emocje, a także dla wykonywania czynności takich jak mruganie czy mówienie. Dzielą się na kilka grup w zależności od swojej lokalizacji w obrębie twarzy. Jakie są najważniejsze mięśnie twarzy i jakie pełnią funkcje?

Mięśnie otoczenia szpary powiek

Do tej grupy należą 3 istotne mięśnie:

• mięsień okrężny oka (łac. musculus orbicularis oculi) – składa się z części oczodołowej, powiekowej i łzowej, a przyczepy i przebieg wszystkich tych części znajduje się wokół narządu wzroku. Część oczodołowa pomaga w silnym zamknięciu szpary powiek, nadaje twarzy wyraz głębokiego zamyślenia. Część powiekowa uczestniczy w spokojnym zamykaniu powiek oraz mruganiu, zaś część łzowa wchodzi w skład mechanizmu odpływu łez;
• mięsień marszczący brwi (łac. musculus corrugator supercilii) – wąski mięsień leżący tuż obok nasady nosa, rozpoczynający się na części nosowej kości czołowej i kończący się w skórze powyżej brwi. Jego skurcz tworzy 2-3 fałdy między brwiami, nadając twarzy groźny, zły wygląd;
• mięsień podłużny (łac. musculus procerus) – rozpoczyna się na kości nosowej, a kończy w skórze gładzizny. Kurcząc się, tworzy fałdy skórne u nasady nosa, pogłębiając groźny lub zły wygląd twarzy.

Wszystkie te mięśnie unerwiane są przez gałązki skroniowe nerwu twarzowego, choć mięsień okrężny oka dodatkowo otrzymuje unerwienie z gałązek jarzmowych tego nerwu.

Mięśnie otoczenia szpary ust

Dzieli się je na zwieracze i rozwieracze. Zwieracz jest w rzeczywistości tylko jeden i jest to mięsień okrężny ust (łac. musculus orbicularis oris). Układa się dokoła szpary ust i stanowi podłoże dla warg. Odpowiada za zamykanie i zaciskanie ust, co ma wpływ m.in. za jedzenie, mówienie, krzyczenie, śmiech, gwizdanie czy pocałunki. W gronie rozwieraczy znajduje się znacznie więcej mięśni:

• mięsień policzkowy (łac. musculus buccinator) – rozpina się między żuchwą a szczęką, a jego podstawową rolą jest wydmuchiwanie powietrza z przedsionka jamy ustnej i przyciskanie policzków do zębów;
• mięsień dźwigacz kąta ust (łac. musculus levator anguli oris) – rozpoczyna się w dole nadkłowym poniżej otworu podoczodołowego, a kończy w skórze i łonie śluzowej kąta ust. Unosi kąciki ust ku górze i przyśrodkowo;
• mięsień jarzmowy mniejszy (łac. musculus zygomaticus minor) – rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, kończy na bruździe nosowo-wargowej. Pociąga ku górze wargę górną i pogłębia bruzdę nosowo-wargową;
• mięsień dźwigacz wargi górnej (łac. musculus levator labii superioris) – leży w bruździe nosowo-wargowej oraz powyżej otworu podoczodołowego. Unosi wargę górną i odsłania górne siekacze;
• mięsień jarzmowy większy (łac. musculus zygomaticus major) – rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, a kończy w węźle mięśniowym kąta ust. Jest właściwym mięśniem śmiechu;
• mięsień śmiechowy (łac. musculus risorius) – rozpoczyna się na powięzi przyuszniczej i żwaczowej, a kończy jak mięsień poprzedni. Uczestniczy w szerokim uśmiechaniu się. To właśnie on odpowiada za charakterystyczny dołeczek w policzku u niektórych osób;
• mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa (łac. musculus levator labii superioris alaeque nasi) – przyczepia się do wyrostka czołowego szczęki, a kończy w skórze wargi górnej i w bruździe nosowo-wargowej. Jego pasmo przyśrodkowe unosi skrzydło nosa, zaś pasmo boczne unosi wargę górną;
• mięsień obniżacz kąta ust (łac. musculus depressor anguli oris) – znajduje się między żuchwą a kątem ust, najbardziej powierzchniowo. Pociąga kąt ust ku dołowi i prostuje bruzdę nosowo-wargową;
• mięsień bródkowy (łac. musculus mentalis) – mały, stożkowaty mięsień leżący na bródce. Podnosi uwypuklenie bródki i wargę dolną, nadając twarzy nadąsany wygląd;
• mięsień obniżacz wargi dolnej (łac. musculus depressor labii inferioris) – płaski, czworokątny mięsień znajdujący się poniżej szpary ust, odpowiadający za obniżanie wargi dolnej i uwypuklanie jej.

Wszystkie mięśnie unerwiane są przez gałąź policzkową nerwu twarzowego, z wyjątkiem mięśnia obniżacza wargi dolnej i mięśnia bródkowego, unerwianych przez gałąź brzeżną nerwu twarzowego.

Mięśnie otoczenia nozdrzy

Mięśnie te stanowią zaledwie kilka drobnych pasm należących albo do nosa, albo do okolic sąsiednich. Wyróżnia się:

• mięsień nosowy (łac. musculus nasalis) – leży na bocznej i tylnej stronie skrzydła nosa, składa się z części poprzecznej i skrzydłowej. Uczestniczy w rozwieraniu części przedniej nozdrzy;
• mięsień obniżacz przegrody (łac. musculus depressor septi) – powstaje przez odszczepienie się obwodowych pęczków włókien od mięśnia okrężnego ust wargi górnej. Zwęża nozdrza i rozwiera je, w zależności od części.

Mięśnie nozdrzy unerwiają gałązki policzkowe nerwu twarzowego.

Mięśnie żucia

Niezwykle ważną grupą są mięśnie żucia, których czynność polega wyłącznie na poruszaniu żuchwą celem chwytania żywności, przecinania jej i rozcierania. Znajdują się tu:

• mięsień skroniowy (łac. musculus temporalis) – największy i najsilniejszy, znajduje się w dole skroniowym, który całkowicie wypełnia. Rozpoczyna się na kresie skroniowej dolnej, powięzi skroniowej, łuku jarzmowym, a kończy na wyrostku dziobiastym żuchwy. Cofa wysuniętą żuchwę i zaciska zęby. Unerwienie podchodzi od nerwów skroniowych głębokich, od trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego;
• mięsień żwacz (łac. musculus masseter) – krótki, gruby mięsień składający się z części powierzchownej i głębokiej. Rozpoczyna się na kości jarzmowej i stawie skroniowo-żuchwowym, a kończy głównie na żuchwie. Pełni funkcje takie jak mięsień poprzedni. Mięsień unerwiony jest przez nerw żwaczowy, będący gałęzią nerwu trójdzielnego;
• mięsień skrzydłowy przyśrodkowy (łac. musculus pterygoideus medialis) – rozpoczyna się w dole skrzydłowym kości klinowej, na kości podniebiennej oraz na wyrostku podniebiennym szczęki, a kończy na kącie żuchwy. Pełni funkcje jak mięśnie poprzednie. Unerwienie pochodzi od nerwu skrzydłowego przyśrodkowego, który z kolei należy do trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego;
• mięsień skrzydłowy boczny (łac. musculus pterygoideus lateralis) – głowa górna przyczepia się do kości klinowej i grzebienia podskroniowego, natomiast głowa dolna do wyrostka skrzydłowatego oraz szczęki. Równoczesny skurcz obu mięśni skrzydłowych bocznych wysuwa żuchwę ku przodowi, dzięki czemu główka stawowa wraz z krążkiem stawowym ustawia się obustronnie pod guzkiem stawowym. Unerwienie pochodzi od nerwu skrzydłowego bocznego, który z kolei należy do trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego.

	Kolagen naturalny Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Kurlej W., Gworys B., Burdan F., Anatomia dla stomatologów, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2011.