Wędzidełko wargi górnej (łac. frenulum labii superioris) to struktura anatomiczna zlokalizowana po wewnętrznej stronie górnej wargi, zwykle pomiędzy jedynkami (pierwszymi zębami siecznymi), łącząca ją z dziąsłem. Stabilizuje położenie górnej wargi względem dziąseł. U niektórych dzieci wędzidełko wargi górnej może być skrócone lub pogrubiałe, co ma wiele konsekwencji zdrowotnych. Dlatego też pediatra może podjąć decyzję o jego przycięciu.
Wędzidełko wargi górnej – anatomia
W jamie ustnej człowieka występują trzy rodzaje wędzidełek, czyli cienkich fałdów błony śluzowej, których głównym zadaniem jest stabilizacja warg oraz języka. Wyróżnia się:
-
- wędzidełko wargi górnej i dolnej;
- wędzidełko języka;
- wędzidełka policzków.
Nieprawidłowości w budowie lub przyczepie wędzidełek warg i języka mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych, zwłaszcza u dzieci. Wędzidełko wargi górnej to cienki fałd błony śluzowej zawierający włókna mięśniowe pochodzące z mięśnia okrężnego ust. Przyczepia się ono do błony śluzowej wyrostka zębodołowego szczęki oraz leżącej pod nią okostnej, stabilizując ruch górnej wargi względem dziąseł.
U niemowląt wędzidełko wargi górnej stanowi fizjologiczną strukturę o średniej długości około 5 mm. Zazwyczaj jego przyczep znajduje się mniej niż 2 mm od brzegu dziąsła, co oznacza, że w tym wieku dominują tzw. niskie przyczepy. Wraz z rozwojem szczęki i wymianą uzębienia na stałe, przyczep ten stopniowo przesuwa się ku górze. Dlatego u starszych dzieci i dorosłych częściej obserwuje się wysokie przyczepy wędzidełka.
W zależności od miejsca przyczepu włókien wyróżnia się cztery typy wędzidełka wargi górnej:
- śluzówkowy – włókna przyczepiają się w okolicy połączenia śluzówkowo-dziąsłowego;
- dziąsłowy – włókna wnikają w dziąsło przyczepione;
- brodawkowaty – włókna sięgają do brodawki międzyzębowej;
- penetrujący brodawkę – włókna przechodzą przez wyrostek zębodołowy aż do brodawki podniebiennej.
Z klinicznego punktu widzenia dwa ostatnie typy (brodawkowaty i penetrujący brodawkę) uznaje się za nieprawidłowe. Mogą one prowadzić do rozwoju diastemy (przerwy między jedynkami), recesji dziąseł lub innych problemów periodontologicznych.
Wędzidełko wargi górnej – funkcje
Udowodniono, że wędzidełko wargi górnej to bardzo ważna struktura anatomiczna. Stabilizuje bowiem położenie górnej wargi względem dziąseł, bierze udział w ruchach mimicznych i artykulacyjnych (mowa), jak również może wpływać na rozwój uzębienia i zgryzu (zwłaszcza u dzieci). Ułatwia prawidłową pracę wargi podczas mówienia (np. głoski: p, b, m), jedzenia, picia, ssania (u niemowląt). Wpływa na równomierne napięcie tkanek miękkich (warga-dziąsło), jak również pomaga zachować prawidłowy kształt łuku zębowego.
Skrócone wędzidełko wargi górnej
Jako oznaki skrócenia wędzidełka wargi górnej u niemowląt opisuje się szereg objawów w czasie ssania piersi: niemożność odwinięcia wargi górnej, płytkie ssanie, brak szczelności chwytu objawiający się odgłosami cmokania i wyciekaniem pokarmu i wszystkie konsekwencje takiego ssania, w postaci nieefektywnych karmień i bolesności brodawek. Niskie położenie przyczepu wędzidełka wargi górnej obserwowane w uzębieniu mlecznym może samoistnie podwyższyć się po wymianie siekaczy. Często następuje wtedy także zamknięcie diastemy. Utrzymanie się niskiego przyczepu wędzidełka w uzębieniu mieszanym po wyrznięciu wszystkich siekaczy jest określane terminem przetrwałego wędzidełka wargi górnej.
Wady rozwojowe wędzidełek wargi górnej w postaci przerostów i nieprawidłowo zlokalizowanych przyczepów mogą stwarzać problemy ortodontyczne, periodontologiczne, logopedyczne, protetyczne oraz natury estetycznej, zwłaszcza u starszych dzieci i pacjentów dorosłych.
Zobacz również: Podcięcie wędzidełka języka.
W przypadku małych dzieci lekarz lub ortodonta może zalecić poczekanie, ponieważ wędzidełko może samo się „wydłużyć” wraz ze wzrostem twarzy. Jeżeli nie ma objawów (np. problemów z karmieniem, mową), często nie trzeba interweniować. Jednak jeśli mimo wszystko wędzidełko wargi górnej daje niechciane dolegliwości, rozważa się frenotomię / frenulektomię. To zabiegi podcięcia lub całkowitego usunięcia wędzidełka, wykonywane chirurgicznie lub laserowo, najczęściej w znieczuleniu miejscowym.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Garlicka A., Słowik J., Oruba Z., Stós W., Zasady postępowania z wędzidełkami u pacjenta pedodontycznego, Forum Ortod 2021; 17 (3): 219-26.
- Kobylińska A., Studnicki M., Olczak-Kowalczyk D., Przyczepy wędzidełek warg i języka w różnych typach uzębienia u pacjentów w wieku rozwojowym w aglomeracji warszawskiej – badanie przekrojowe, Nowa Stomatol 2021;26(4):129-141.
