Ukruszony ząb z plombą to jedna z częstszych sytuacji, z jakimi pacjenci zgłaszają się do gabinetów stomatologicznych. Do uszkodzenia może dojść zarówno wskutek urazu, nagryzienia twardego pokarmu, jak i zużycia materiału wypełniającego. Problem ten nie powinien być bagatelizowany, ponieważ odsłonięte tkanki zęba, nieszczelność plomby czy powstawanie mikroszczelin sprzyjają rozwojowi bakterii i stanom zapalnym. Im szybciej pacjent trafi do stomatologa, tym większa szansa na zachowanie zęba i uniknięcie bardziej złożonych procedur, takich jak leczenie kanałowe czy odbudowa protetyczna. Odpowiednio wczesna interwencja nie tylko chroni strukturę zęba, ale także pozwala dobrać rozwiązanie dopasowane do stopnia uszkodzenia – od prostej wymiany wypełnienia po bardziej zaawansowane metody odbudowy. Dzięki temu leczenie jest skuteczniejsze, mniej inwazyjne i daje trwalszy efekt.
Ukruszony ząb z plombą – przyczyny
Ukruszenie się zęba z plombą może mieć wiele przyczyn. Najczęściej jednak są one następujące:
- zużycie lub starzenie się plomby – plomby (a zwłaszcza plomby kompozytowe) nie są wieczne. Z reguły służą pacjentowi około 5-10 lat, w zależności od wad zgryzu, ustawienia zębów, dbania o higienę jamy ustnej. Wraz z upływem czasu mogą się kurczyć, odklejać lub tracić szczelność, co osłabia połączenie między wypełnieniem a zębem. Gdy brzeg plomby się rozszczelni, ząb staje się bardziej podatny na ukruszenie;
- próchnica pod plombą – nawet pod starą plombą mogą rozwijać się zmiany próchnicowe, jeśli mikroszczeliny pozwalają bakteriom wniknąć pod wypełnienie. Osłabione przez próchnicę tkanki zęba mogą się łatwo ukruszyć lub odłamać podczas żucia;
- zbyt duże obciążenie mechaniczne – np. gryzienie twardych pokarmów (np. orzechów, pestek, twardych cukierków), bruksizm, zaciskanie szczęk;
- zbyt duża lub źle dobrana plomba;
- nagłe zmiany temperatury – może to powodować mikropęknięcia szkliwa lub materiału plomby;
- osłabienie struktury zęba po leczeniu – np. po leczeniu kanałowym lub wielokrotnych plombach;
- urazy mechaniczne – np. upadek na twarz, przyjęcie ciosu, uderzenie się itd.
Ukruszenie zęba z plombą może nastąpić na wielu podłożach. Ważne jest, aby zidentyfikować, dlaczego tak się stało. Zwłaszcza jeśli podejrzewamy infekcję w kanałach korzeniowych bądź próchnicę, co zmienia podejście terapeutyczne. Jeśli mamy do czynienia z ukruszeniem zęba z plombą, zaleca się wykonanie badania RTG danego zęba oraz jego dokładne oględziny w powiększeniu przez stomatologa.
Ukruszony ząb z plombą – objawy
Objawy ukruszonego zęba z plombą mogą być bardzo zróżnicowane. U części pacjentów nie pojawiają się żadne dolegliwości, podczas gdy u innych występują wyraźne symptomy, takie jak ból (najczęściej punktowy, nasilający się przy nagryzaniu), nadwrażliwość na zimno i ciepło, tkliwość zęba czy miejscowy stan zapalny. Jeśli ukruszenie obejmuje okolicę przydziąsłową, może pojawić się również niewielkie krwawienie. Odsłonięty fragment szkliwa lub zębiny bywa ostry i może podrażniać język lub policzek. W miejscu ubytku niekiedy widoczne jest ciemniejsze przebarwienie, co może świadczyć o odsłoniętej zębinie lub obecności próchnicy pod nieszczelną plombą.
Nawet niewielkie ukruszenie, które początkowo nie boli, wciąż stanowi problem kliniczny, ponieważ sprzyja pogłębianiu ubytku oraz nieszczelności wypełnienia. Brak dolegliwości nie jest więc równoznaczny ze zdrowym zębem. Z czasem narasta ryzyko infekcji, złamania większego fragmentu korony zębowej lub konieczności bardziej złożonego leczenia. Im szybciej ząb zostanie zabezpieczony, tym większa szansa na prostą, mniej inwazyjną i tańszą interwencję.
Ukruszony ząb z plombą – leczenie
Postępowanie stomatologiczne zależy w dużej mierze od tego, czy ukruszenie zęba jest małe (np. tylko krawędź plomby) czy duże (odsłonięta część zęba), a także czy pojawił się ból, krwawienie, rozchwianie zęba oraz inne objawy dodatkowe. Jednak bez względu na stopień i rodzaj ukruszenia, w dość krótkim czasie potrzebna jest wizyta u dentysty (im większy uraz, tym szybciej warto odwiedzić lekarza).
Każdorazowo ukruszony ząb z plombą wymaga oceny przez stomatologa, nawet jeśli nie boli. Dentysta może zaproponować indywidualnie dobrane metody leczenia:
- wymianę plomby;
- odbudowę kompozytową;
- wkład koronowo-korzeniowy;
- koronę jeśli zniszczenie jest duże.
W skrajnych przypadkach konieczne jest leczenie kanałowe. Zwłaszcza gdy ukruszenie zęba było duże, gdy doszło do rozszczelnienia plomby oraz gdy problem został zbagatelizowany i wskutek tego do kanałów zęba przedostały się bakterie inicjujące stan zapalny.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tanasiewicz M., Endodoncja w ujęciu klinicznym, Wydawnictwo Elamed, Katowice 2021.
- Rembiasz-Jedliński A., Endodoncja mikroskopowa w praktyce, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2017.
