Nadmierne ślinienie się (inaczej: ślinotok) obejmuje zjawisko, w przebiegu którego ślinianki znajdujące się w jamie ustnej są nadaktywne i tym samym produkują zbyt dużą ilość śliny. Leczenie ślinotoku jest skomplikowanym i długotrwałym procesem wymagającym odpowiedniej współpracy wielu specjalistów.
Nadmierne ślinienie się – przyczyny
Możliwe przyczyny nadmiernego ślinienia się to:
- alergia pokarmowa;
- przyjmowanie niektórych leków, jako ich skutek uboczny;
- zaburzona dystrybucja napięcia mięśniowego, najczęściej obniżonego napięcia osiowego;
- słaba świadomość sensoryczna w przypadku dzieci – mogą one być mniej wrażliwe na bodźce, które sygnalizują czuciową potrzebę połykania;
- infekcje jamy ustnej, gardła i przełyku;
- wady zgryzu;
- nadaktywność gruczołów ślinowych na tle idiopatycznym;
- choroby neurologiczne, np. choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne;
- niektóre zespoły genetyczne, np. zespół Downa.
Warto podkreślić, że nadmierne ślinienie się jest normalnym zjawiskiem u niemowląt i małych dzieci. Ustępuje zwykle w okolicach 15.-18. miesiąca życia, chociaż duża liczba typowo rozwijających się dzieci będzie ślinić się aż do ukończenia 3. roku życia. W szczególności będzie to miało miejsce w trakcie spożywania pokarmów i płynów. O ślinotoku patologicznym mówimy, gdy występuje powyżej 4. roku życia oraz u osób dorosłych.
Jak objawia się nadmierne ślinienie się?
Ślina jest istotna dla utrzymania homeostazy mikrośrodowiska jamy ustnej i optymalnej równowagi kwasowo-zasadowej. Dodatkowo wykazuje działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze. Nawilżanie jamy ustnej jest kluczowe do utrzymania higieny zębów i jamy ustnej oraz ułatwienia połykania. Jest to też ważne dla wczesnych etapów trawienia węglowodanów, ponieważ w ślinie znajdują się odpowiedzialne za to enzymy. Jednak nadmierna produkcja śliny także nie jest uznawana za zjawisko pożądane (podobnie jak nadmierna suchość w jamie ustnej).
Z klinicznego punktu widzenia ślinotok można podzielić na przedni i tylny (mogą również występować oba rodzaje jednocześnie). Ślinotok przedni obejmuje niezamierzony wypływ śliny z ust, natomiast tylny ślinotok wiąże się z niekontrolowanym przepływem śliny do gardła. Przedni ślinotok może prowadzić do stanów zapalnych skóry, infekcji okołowargowych, odwodnienia, trudności w mówieniu, nieświeżego oddechu i uszkodzenia uzębienia. Ciężki ślinotok przedni wymaga częstej zmiany odzieży i prowadzi do znacznego spadku pewności siebie. Z kolei ten tylny może wywoływać częstsze krztuszenie się, kaszel, uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Jest też czynnikiem ryzyka infekcji układu oddechowego oraz duszności.
Zobacz również: Kserostomia.
Diagnostyka nadmiernego ślinienia się
Podstawą nadmiernego ślinienia się są badania laryngologiczne oraz badania foniatryczne z oceną funkcji połykania i mowy lub w przypadku dysfagii neurogennej badania z endoskopową oceną połykania. Wideofluoroskopia bywa uzupełnieniem podstawowego rozpoznania, dostarcza istotnych informacji na temat przyczyny ślinotoku, wyboru terapii i kontroli leczenia.
Nadmierne ślinienie się – leczenie
Możliwości terapii niefarmakologicznej obejmują terapię logopedyczną, fizjoterapeutyczną i ortodontyczną. Można te zalecić pacjentowi farmakologię, zazwyczaj leki antycholinergiczne, a w przypadku braku ich skuteczności dośliniankowe podanie toksyny botulinowej. W leczeniu chirurgicznym praktykuje się natomiast najczęściej zabiegi podwiązania przewodów ślinowych, wycięcia gruczołów ślinowych oraz skleroterapię. Zabiegi są jednak ostatecznością, wykonuje się je głównie przy ciężkich formach ślinotoku i takich, które prowadzą do ciągłych powikłań.
W warunkach domowych można:
- unikać spożywania ostrych i kwaśnych pokarmów (stymulują produkcję śliny);
- żuć gumy bezcukrowe;
- wykonywać ziołowe płukanki regulujące pracę gruczołów linowych (np. z szałwii, rumianku i mięty);
- zmienić pastę do zębów, aby nie zawierała mięty w składzie.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bocianiak M., Steinborn B., Leczenie ślinotoku u dzieci i młodzieży z chorobami układu nerwowego, Child Neurology — Neurologia Dziecięca 2023, vol. 33, no. 61, 30–34.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Krąków 2006.
