Próchnica wczesna to choroba zębów mlecznych dotycząca niemowląt. Proces chorobowy atakuje wyrzynające się ząbki, a przyczyną tego najczęściej jest połączenie unikania szczotkowania zębów w tak młodym wieku z dietą dziecka bogatą w węglowodany, będące pożywką dla bakterii próchnicotwórczych.
Próchnica wczesna – przyczyny
Próchnica zębów oraz niewłaściwy poziom higieny jamy ustnej uznawane są za najczęstsze problemy zdrowotne wieku dziecięcego. Szacuje się wręcz, że w przypadku dzieci i młodzieży w wieku 5-17 lat próchnica występuje aż 5-krotnie częściej niż astma oskrzelowa i nawet 7-krotnie częściej niż katar sienny. Mianem próchnicy wczesnej zwiemy zwykły proces próchnicowy, jednak dotyczący wyrzynających się zębów mlecznych. To choroba dzieci głównie do 3. roku życia.
Zobacz również: Próchnica u dzieci
Próchnica wczesna polega na miejscowym odwapnieniu i rozpadzie tkanek twardych zęba, z następczym ubytkiem – tzw. ubytkiem próchnicowym. W procesie powstawania i rozwoju próchnicy najistotniejszą rolę odgrywają 4 główne czynniki ryzyka:
- obecność bakterii kwasotwórczych – głównie szczepów Streptococcus mutans i Streptococcus sobrinus w obrębie jamy ustnej;
- obecność w jamie ustnej węglowodanów – będących idealną pożywką dla bakterii. Przyczyniają się one do produkcji kwasów niszczących szkliwo;
- indywidualna i rozwojowa skłonność do odwapnienia;
- czas i częstość oddziaływania wyżej wymienionych szkodliwych czynników.
Jeśli więc dziecko ma dietę głównie mleczną i węglowodanową, przy czym rodzice nie pilnują dostatecznie higieny jego ząbków, ryzyko próchnicy wzrasta wielokrotnie. Szczególnym zagrożeniem jest karmienie dziecka piersią lub z butelki na noc lub w ciągu nocy, co oznacza, że po spożyciu posiłku maluch od razu idzie spać (nie myje mleczaków). Bakterie mają więc wiele godzin do aktywnego działania destrukcyjnego.
Zobacz również: Próchnica butelkowa
Próchnica wczesna – objawy
Obraz kliniczny próchnicy wczesnej jest taki sam jak w przypadku próchnicy starszych dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. W rozwoju zmian próchnicowych wyszczególnia się następujące etapy:
- białe plamki na powierzchni zębów, będące w rzeczywistości odwapnieniami;
- demineralizacja szkliwa;
- rozpad zębiny, co wiąże się już z pierwszymi dolegliwościami bólowymi, jednak nie są one jeszcze tak intensywne;
- stan zapalny miazgi zęba, co wiąże się już z silnymi dolegliwościami bólowymi, jako że miazga jest tkanką silnie ukrwioną i unerwioną;
- powstanie ropnia i utrata tkanek zęba;
- wypadnięcie zęba.
Ubytki pojawiające się w przebiegu próchnicy wczesnej występują zwłaszcza na powierzchniach wargowych lub podniebiennych zębów siecznych górnych oraz powierzchniach żujących zębów trzonowych. Choroba przybiera ostry, gwałtowny przebieg. Nieleczona próchnica w krótkim czasie prowadzi do destrukcji części koronowej zęba, pulpopatii i zmian zapalnych w tkankach okołokorzeniowych. Próchnicę wczesną diagnozuje i leczy lekarz stomatolog dziecięcy, a więc pedodonta.
Próchnica wczesna – profilaktyka
Podstawowe zasady profilaktyki próchnicy wczesnej obejmują przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej, w skład których wchodzą:
- codzienne, precyzyjne szczotkowanie zębów i unikanie chodzenia spać bez ich umycia – myciem zębów u małych dzieci zajmują się rodzice. Początkowo można wykonywać tę czynność za pomocą dobrze oczyszczonego palca, na który nakłada się odrobinę pasty do zębów, później zaś warto kupić maluchowi pierwszą szczoteczkę do zębów z miękkim włosiem;
- sięganie po pasty do zębów zawierające fluor, jednak w niskim stężeniu, aby było to bezpieczne dla małych dzieci;
- uczęszczanie na fluoryzację zębów, lakierowanie zębów i lakowanie zębów ich, czym zajmuje się pedodonta.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na racjonalne żywienie, szczególnie na ograniczenie pokarmów i napojów zawierających cukry proste. Mowa między innymi o popularnych soczkach, jogurcikach i kaszkach. Już od pierwszych miesięcy życia rekomenduje się suplementację witaminy D3 u dziecka, co wzmacnia zęby.
Zobacz również: Profilaktyka próchnicy
Próchnica wczesna – leczenie
W przypadku wczesnych zmian próchnicowych niekiedy wystarczy wzmocnienie szkliwa wyżej wymienionymi czynnościami, zwłaszcza fluoryzacją, lakowaniem i zmianą sposobu żywienia. Przy większych zmianach lekarz podejmuje decyzję o plombowaniu zębów, czyli usunięciu patologicznych tkanek i uzupełnieniu ich odpowiednimi materiałami. Co istotne, próchnica zębów mlecznych zawsze wymaga leczenia. Bagatelizowana może zainfekować zęby stałe w późniejszym wieku, a nawet przyczynić się do infekcji ogólnoustrojowej, spadku odporności i spowolnienia rozwoju dziecka.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 1, 76-81.
- Turska-Szybka A., Grudziąż-Sękowska J., Olczak-Kowalczyk D., Czynniki ryzyka próchnicy wczesnego dzieciństwa i indywidualna ocena poziomu ryzyka na podstawie CAMBRA. Nowa Stomatologia, 3/2011.
- Jurczak A., Olczak-Kowalczyk D., Bąk E., Kościelniak D., Gregorczyk-Maga I., Papież M., Krzyściak W. Próchnica zębów – od czasów starożytnych do współczesności, Nowa Stomatologia, 4/2014.
