Anodoncja to wada wrodzona polegająca na całkowitym braku zębów oraz braku zawiązków zębów. W związku z tym zęby nie są w stanie wyrznąć się w odpowiednim przedziale czasowym. Całkowity brak zębów oraz ich zawiązków nosi nazwę anodoncji prawdziwej, w odróżnieniu do anodoncji rzekomej, w której zawiązki oraz zęby wykształciły się prawidłowo, mimo tego nie doszło do ich wyrznięcia.
Rozwój zębów
W rozwoju narządu żucia zęby pojawiają się na samym końcu. Jest to proces złożony i długotrwały, składający się z 2 etapów:
- I – kształtowanie zawiązków zębów, co ma początek około 6 tygodnia życia płodowego. Tworzy się płaskie zgrubienie nabłonka nazywanego listewką zębową. Jego komórki intensywnie się namnażają i wyodrębnieniu ulegają kielichowate twory nazywane narządem szkliwnym;
- II – pojawienie się brodawki zębowej pochodzenia mezodermalnego. Zawiązki zębów wyodrębniają się, a wokół nich powstaje torebka zębowa, z której w przyszłości powstaną tkanki przyzębia. W wyniku tego procesu powstają 52 zawiązki zębów mlecznych i zębów stałych.
Czas, w którym dochodzi do kształtowania zawiązków zębów, jest istotny dla powstawania wielu nieprawidłowości zębowych określanych mianem zaburzeń rozwojowych. Jedną z takich nieprawidłowości jest anodoncja.
Zobacz również: Opóźnione ząbkowanie.
Anodoncja – przyczyny
Wciąż nie wiadomo, dlaczego dochodzi do powstania anodoncji (i innych zaburzeń rozwojowych) i co dokładnie jest jej przyczyną. Wyszczególniono jednak szerokie grono czynników ryzyka, do których zaliczamy m.in.:
- starszy wiek matki;
- przebyte w trakcie ciąży choroby;
- przyjmowane w trakcie ciąży leki i używki;
- nieprawidłowe odżywianie w ciąży, niedobory pokarmowe u matki;
- aberracje chromosomowe;
- wrodzone zaburzenia przemiany materii;
- miejscowe infekcje i urazy płodu;
- uszkodzenia popromienne.
Czynniki te muszą zadziałać na dziecko w momencie kształtowania się zawiązków zębowych. Przykładowo niedotlenienie okołoporodowe nie ma wpływu na dalszy rozwój zębów, ponieważ podczas życia płodowego doszło już do wykształcenia się struktur odpowiedzialnych za wyrzynanie zębów mlecznych i zębów stałych. Mimo wszystko jest niebezpieczne, ponieważ zwiększa ryzyko innych poważnych problemów zdrowotnych, np. mózgowego porażenia dziecięcego.
Brak zawiązków zębowych może być odrębną wadą, jednak przeważnie pojawia się w: zespole Ellisa van Crevelda, zespole Turnera, zespole ustno-twarzowo-palcowym, zespole Reigera, zespole Downa, dysplazji ektodermalnej.
Anodoncja – objawy
Anodoncja jest najrzadziej diagnozowaną postacią hipodoncji. Hipodoncja z kolei jest wrodzonym brakiem zawiązków jednego lub kilku zębów i wyróżnia następujące rodzaje:
- hipodoncja – brak od 1 do 6 zawiązków zębów;
- oligodoncja – brak więcej niż 6 zawiązków zębów;
- anodoncja – brak wszystkich zawiązków zębów.
Brak wyrzynania zębów ma poważny wpływ na dalszy rozwój dziecka. Dochodzi do zaburzeń w mowie (mowa może całkiem się nie wykształcić) i spożywaniu pokarmów (gryzienie tych twardszych jest wręcz niemożliwe). Kolejną konsekwencją jest zmiana kształtu twarzy, nierzadko rozwija się małogłowie i dochodzi do cofnięcia żuchwy. Twarz może przybrać mało inteligentny, gapiowaty wyraz.
Zobacz również: Zęby zatrzymane.
Diagnostyka anodoncji
Skuteczną i prostą metodą diagnostyczną jest wykonanie badania RTG jamy ustnej. Uwidoczni ono obecność lub brak zawiązków zębowych. Szukając przyczyn problemu warto wykonać badania genetyczne w kierunku głównych wad genetycznych, zwłaszcza jeśli współtowarzyszą temu objawy świadczące o tym, że takie wady mogą występować.
Anodoncja – leczenie
Podstawą leczenia jest wykonanie indywidualnie dobranego uzupełnienia protetycznego. W dzisiejszych czasach wybór rozwiązań jego ogromny. Pacjent ma do dyspozycji protezy stałe, protezy ruchome, implanty zębowe, korony i wiele innych. Zwykle dobiera się kilka opcji terapeutycznych. W przypadku dzieci podejście powinno być nieco inne niż u dorosłych, ponieważ jama ustna wciąż rośnie. Najczęściej montuje się u nich mosty wspornikowe lub mosty przesuwne. Młodzi pacjenci powinni również uczęszczać do logopedy (chyba że ich stan zdrowia nie przewiduje wykształcenia się mowy).
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jagła S., Oleksiejuk A., Możliwość kompleksowego leczenia wrodzonego braku zawiązków zębowych, Dwumiesięcznik Stomatologa Praktyka Polish&English Journal for Dentists, 2/2014.
- Jędryszek A., Kmiecik M., Paszkiewicz A., Przegląd współczesnej wiedzy na temat hipodoncji, Dental and Medical Problems, 1/2009.
- Gregorczyk-Maga I., Merta U., Kołodziej I., Jurczak A., Wiśniewska G., Protetyczne metody leczenia hipodoncji w wieku rozwojowym na podstawie przeglądu piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 4/2013.
- Dyras M., Jankowska K., Czupryna S., Ocena częstotliwości występowania zaburzeń rozwojowych zębów u pacjentów leczonych w Katedrze Ortodoncji Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Dental and Medical Problems, 2/2003
