Nadżerka jamy ustnej to patologia, która może utworzyć się u każdego człowieka, choć jej największymi czynnikami ryzyka są: brak dostatecznej higieny jamy ustnej, choroby ogólnoustrojowe i spadek odporności. Nadżerkami nazywa się bolesne zmiany ubytkowe błony śluzowej jamy ustnej, zwłaszcza wewnętrznej części warg i policzków.
Nadżerka jamy ustnej – przyczyny
Nadżerka jest wykwitem tworzącym się wskutek utraty części lub niekiedy wszystkich warstw naskórka, lecz bez jednoczesnego uszkodzenia błony podstawnej. Najczęstszą bezpośrednią przyczyną nadżerek w obrębie jamy ustnej są urazy mechaniczne, czyli mechaniczne drażnienie delikatnych błon śluzowych tej okolicy, np. w konsekwencji noszenia źle dobranego uzupełnienia protetycznego czy podczas pierwszych dni leczenia ortodontycznego, gdy tkanki nie przywykły jeszcze do twardego i ostrego aparatu na zęby. Równie dobrze takimi urazami mogą być: nieumiejętne szczotkowanie z użyciem szczoteczki do zębów o bardzo twardym włosiu, oparzenia pokarmem i gorącymi napojami, oparzenia chemiczne.
Wymienia się także wiele chorób, w których przebiegu nadżerki jamy ustnej są klasycznym objawem. Są to m.in.:
- cukrzyca;
- nadczynność i niedoczynność tarczycy;
- zespół Sjogrena i wszelkie inne zaburzenia w produkcji śliny;
- infekcje wirusowe, infekcje bakteryjne i infekcje grzybicze przebiegające ze spadkiem odporności;
- zakażenie wirusem HIV i AIDS;
- niedobór kwasu foliowego i witaminy B12;
- palenie papierosów;
- przyjmowanie niektórych leków, np. cytostatyków;
- próchnica;
- nowotwory złośliwe jamy ustnej;
- niektóre choroby autoimmunologiczne, w tym toczeń rumieniowaty układowy;
- niektóre przewlekłe choroby dermatologiczne, w tym pemfigoid pęcherzowy, rumień wielopostaciowy czy pęcherzowe oddzielanie się naskórka.
Poważnym czynnikiem ryzyka powstania nadżerek w jamie ustnej (i na całym ciele) może być ponadto brak zaopatrzenia skóry w krew w konsekwencji zapalenia naczyń lub waskulopatii. Niedrożność naczyń prowadzi do rozwoju martwicy skóry zaopatrywanej przez to naczynie i powstania okrągłych owrzodzeń. Należy również zaznaczyć, że ryzyko pojawiania się nadżerek jest znacznie większe przy nieodpowiedniej higienie jamy ustnej.
Zobacz również: Owrzodzenia jamy ustnej.
Nadżerka jamy ustnej – jak wygląda?
Mianem nadżerki jamy ustnej określa się zazwyczaj pojedyncze zmiany zlokalizowane na delikatnych błonach śluzowych jamy ustnej, głównie wewnętrznej powierzchni policzków i warg, choć mogą umiejscawiać się także na dziąsłach, języku czy nawet podniebieniu miękkim. Przyjmują postać żółto-białego nalotu z jaskrawoczerwoną otoczką, będącą w rzeczywistości miejscowym stanem zapalnym. Podczas dotykania powodują ból i pieczenie, co utrudnia m.in. spożywanie pokarmów czy szczotkowanie zębów.
Nieuszkodzona błona śluzowa jamy ustnej stanowi najskuteczniejszą ochronę przed patogenami oraz innymi czynnikami zewnętrznymi, dlatego obecność nadżerek i innych jej uszkodzeń może przekładać się na ogólne zdrowie i samopoczucie, nawet zwiększając ryzyko przenikania chorobotwórczych patogenów do krwiobiegu.
Diagnostyka nadżerki jamy ustnej
Nadżerki jamy ustnej są proste w zdiagnozowaniu, czym zajmują się najczęściej stomatolodzy. Rozpoznanie ustala się na podstawie obserwacji zmian, zaś wywiad zdrowotny przeważnie pozwala na znalezienie przyczyn problemu.
Nadżerka jamy ustnej – leczenie
Do substancji wykazujących wysoką skuteczność w leczeniu nadżerek jamy ustnej zalicza się przede wszystkim:
- aloes;
- rumianek pospolity;
- miód;
- witaminę E.
Lekarz przepisuje więc płukanki i maści do stosowania miejscowego często zawierające właśnie te substancje. Wykorzystując je, pacjent może domowymi sposobami leczyć nadżerki – wystarczy np. zaparzyć napar z rumianku i po ostudzeniu płukać nim jamę ustną, po czym aplikować na nadżerkę miejscowo odrobinę miodu. Jednocześnie niezbędna jest właściwa higiena jamy ustnej, ponieważ bez niej żadne inne metody nie wykażą skuteczności. W aptece zakupić można także inne maści do stosowania miejscowego bezpośrednio na nadżerki.
Warto zaznaczyć, że jeśli omawiany problem wiąże się z chorobami przewlekłymi, konieczne jest dążenie do ich stabilizacji. Pomocne jest kompleksowe wzmacnianie odporności, obejmujące m.in. zdrową i zbilansowaną dietę, suplementację, systematyczną aktywność fizyczną, unikanie stresu, unikanie palenia papierosów czy wysypianie się.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 2 (2017), s. 14-22.
- Stawarz-Janeczek M., Szczeklik K., Pytko-Polończyk J., Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – wspólny problem onkologów i stomatologów, Nowotwory, 2020, tom 5, nr 6, 344-350.
- Krawiecka E., Występowanie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej w aspekcie chorób ogólnoustrojowych oraz niedoborów żelaza, witaminy B12 i witaminy D, Poznań 2017.
