Niedorozwój szkliwa (inaczej: hipoplazja szkliwa) to defekt ilościowy szkliwa, charakteryzujący się redukcją jego grubości. Może dotyczyć jednego zęba, kilku, a nawet wszystkich jednocześnie. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się stomatolog.
Szkliwo – co to jest?
Szkliwo zębów stanowi najtwardszą tkankę występującą w ludzkim organizmie. W odróżnieniu od innych zmineralizowanych tkanek nie ulega resorpcji i remodelowaniu, co jest jej cechą charakterystyczną. Składa się z pryzmatów szkliwnych produkowanych przez ameloblasty oraz substancji międzypryzmatycznej. Głównym składnikiem szkliwa są substancje nieorganiczne, zaś zaledwie 3,5% stanowią substancje organiczne (woda i nierozpuszczalne białka, takie jak amelogenina, ameloblastyna i enamelina). W procesie tworzenia szkliwa wyróżnia się 3 fazy:
- fazę wydzielniczą;
- fazę przejściową;
- fazę dojrzewania.
Ich przebieg zależy od enzymów proteolitycznych.
Niedorozwój szkliwa – przyczyny
Najczęściej stwierdzaną anomalią zaliczaną do zaburzeń mineralizacji tkanek zębów jest niedorozwój szkliwa. Jeżeli przyczyną jego powstania był czynnik działający miejscowo, zmiany ograniczone są do pojedynczych zębów. Najczęściej niedorozwój szkliwa może wynikać z:
- niedoborów soli mineralnych, zwłaszcza wapnia, fosforu, fluoru, magnezu;
- niedoborów witamin, zwłaszcza witaminy A, witaminy C, witaminy D i witaminy K;
- chorób przebiegających z gorączką;
- chorób wieku dziecięcego i chorób infekcyjnych, np. różyczki, odry, ospy wietrznej, błonicy, płonicy, krztuśca;
- chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego, np. tarczycy, przytarczyc, grasicy, trzustki, przysadki mózgowej.
Do niedorozwoju szkliwa obejmującego całe uzębienie dochodzi w momencie, gdy czynnik uszkadzający działa przez dłuższy czas, przynajmniej od 6. miesiąca życia płodowego do 5. roku życia. Taka sytuacja zdarza się stosunkowo rzadko. Niedorozwój szkliwa może również być objawem rozmaitych wad wrodzonych i zespołów genetycznych.
Niedorozwój szkliwa – objawy
Według DDE-Index wyróżnia się 3 rodzaje niedorozwoju szkliwa w zależności od obrazu klinicznego:
- dołki – pojedyncze lub mnogie, płytkie lub głębokie ubytki o formie dołków. Mogą być dowolnie rozmieszczone na zębach, jak również mogą tworzyć szeregi;
- bruzdy – pojedyncze lub mnogie, wąskie lub szerokie ubytki o formie bruzd;
- częściowy lub całkowity brak szkliwa.
Dość specyficzną formą niedorozwoju szkliwa jest tzw. ząb Turnera. Powierzchnia zęba jest biała z brunatnymi plamami powstającymi wskutek zaburzeń mineralizacji. Towarzyszą temu różnego stopnia ubytki szkliwa. Z kolei najpoważniejszą formą niedorozwoju szkliwa jest tzw. Amelogenesis imperfecta, czyli forma wrodzona schorzenia. Wyróżnia się jej 2 postacie:
- związaną z hipoplazją szkliwa – zmieniony kształt koron zębów, brak wypukłości koron zębów, guzki zębów w kształcie igieł, sopli, szkliwo cienkie i błyszczące z chropowatymi dołkami i rowkami;
- związaną z hipomineralizacją szkliwa – prawidłowy kształt koron (tuż po wyrznięciu), szkliwo matowe, miękkie, łatwo ulegające uszkodzeniu, przypominające swoją konsystencją ser lub kredę. Mogą pojawiać się wtórne przebarwienia na zębach.
Często zmianom strukturalnym szkliwa towarzyszą zaburzenia w budowie zębiny.
Niedorozwój szkliwa – diagnostyka
Niedorozwój szkliwa bardzo dobrze widać podczas klasycznego przeglądu uzębienia. Każda osoba powinna raz w roku uczęszczać na kontrolne badania stomatologiczne, nawet jeśli na poprzednich badaniach nie wykryto żadnych nieprawidłowości. Poza dokładnymi oględzinami szkliwa, przy podejrzeniu jego niedorozwoju, sprawdza się nadwrażliwość zębów na różne czynniki.
Niedorozwój szkliwa – leczenie
Podstawą leczenia niedorozwoju szkliwa jest uzupełnianie jego ubytków odpowiednimi materiałami kompozytowymi, przywracając tej tkance docelową grubość i wytrzymałość. Bardzo ważne jest monitorowanie stanu uzębienia, ponieważ wzrasta ryzyko próchnicy, zaś kamień nazębny i płytka bakteryjna intensywniej odkładają się w powstałych bruzdach i szczelinach. Pacjentowi zaleca się szczególną dbałość o higienę jamy ustnej. Aby ułatwić ją, warto korzystać z elektrycznej szczoteczki do zębów. Rekomenduje się pasty z dodatkiem fluoru, zaś pacjent powinien co 6 miesięcy przychodzić do stomatologa na higienizację zębów, podczas której wykonuje się m.in. profesjonalną fluoryzację zębów. W skrajnych przypadkach niedorozwoju szkliwa jedynym ratunkiem pozostaje uzupełnienie protetyczne, np. licówki lub korony na zęby.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kornet A., Kornet M., Domańska R., Perkowski K., Marczyńska-Stolarek M., Zadurska M., Rodzinne występowanie amelogenesis imperfecta – opis przypadków, Forum Ortodontyczne, 14/2018.
- Olczak-Kowalczyk D., Turska-Szybka A., Gozdowski D., Kaczmarek U., Defekty rozwojowe szkliwa u młodzieży w wieku 18 lat w Polsce: rozpowszechnienie i wybrane czynniki socjodemograficzne. Badania przekrojowe, Nowa Stomatologia, 23/2018.
- Grzybowska A., Gordon A., Zadurska M., Wacińska-Drabińska M., Gajdzik-Plutecka D., Wal A., Sobczak M., Sosnowska-Boroszko A., Remiszewski A., Amelogenesis imperfecta – problem wielospecjalistyczny, Dental and Medical Problems, 40/2003.
