Ubytki klinowe to dość specyficzny rodzaj ubytku zęba niepowstałego wskutek próchnicy, lecz zupełnie innych czynników. Umiejscawiają się najczęściej w okolicy szyjki zęba, a więc tam, gdzie korona zęba łączy się z korzeniem zęba. Przybierają charakterystyczny kształt klinowy, stąd ich nazwa. Należy szybko leczyć je w gabinecie stomatologicznym, ponieważ wiążą się z ryzykiem zapalenia miazgi zęba i silnego bólu.
Ubytki klinowe – przyczyny
Ubytki klinowe mają z reguły mechaniczne i biomechaniczne podłoże, a nie próchnicowe. Mogą pojawiać się w konsekwencji:
- błędnej metody szczotkowania zębów – szczególnym zagrożeniem są między innymi: zbyt mocne szczotkowanie zębów, używanie twardej szczoteczki lub past ścierających;
- nieprawidłowy rozkład sił podczas żucia – np. w przypadku wady zgryzu lub źle ustawionych zębów. Przy żuciu może powstawać tzw. efekt dźwigni w okolicy szyjki zęba, co prowadzi do mikropęknięć szkliwa i dalszego ubytku w zębie;
- parafunkcje – np. zgrzytanie zębami (bruksizm), nadmierne naciski, niewłaściwe używanie zębów (np. obgryzanie paznokci, ostrych przedmiotów).
Dodatkowo na powstawanie ubytków klinowych wpływać mogą czynniki chemiczne lub środowiskowe, takie jak choćby kwasy (np. po jedzeniu kwaśnych potraw, soków), które osłabiają szkliwo i tym samym mogą przyspieszać uszkodzenia zębów. W ostatnim czasie podkreśla się znaczenie recesji dziąseł w powstawaniu ubytków klinowych. Zanik dziąseł, który może być konsekwencją chorób przyzębia, powoduje odsłonięcie szyjek zębowych, co zwiększa ryzyko powstawania ubytków klinowych. Odsłonięte szyjki są bardziej podatne na działanie czynników mechanicznych i chemicznych, co może prowadzić do erozji tkanek zęba.
Zobacz również: Kwasowa erozja szkliwa.
Jak wyglądają ubytki klinowe?
W początkowej fazie ubytki mogą być wręcz niezauważalne, tym bardziej, że nie powodują większych dolegliwości. Pacjent może odczuwać jedynie szorstkość pod językiem, co bywa bagatelizowane. Jako jeden z pierwszych objawów może pojawić się nadwrażliwość zębów przy kontakcie z zimnym, gorącym, kwaśnym albo słodkim jedzeniem czy napojami. Wraz z upływem czasu, a więc i postępem schorzenia, mogą być widoczne utraty szkliwa lub zębiny w postaci wyczuwalnych wgłębień przy szyjce zęba. Jeśli w tym czasie nie zostanie wdrożone postępowanie lecznicze, problem jedynie się pogłębi, znacząco zwiększając ryzyko złamania zęba, zapalenia miazgi zęba, a nawet utraty zęba.
Ubytki klinowe – diagnostyka
Po wstępnie zebranym wywiadzie zdrowotnym lekarz stomatolog powinien dokonać oględzin jamy ustnej. W tym czasie ocenia przede wszystkim:
- lokalizację ubytków;
- kształt ubytków (klinowy, V-kształtny, gładkie ściany);
- głębokość;
- ruchomość zęba;
- linie naprężeniowe;
- stan dziąseł i ewentualną recesję;
- obecność innych niepróchnicowych ubytków, takich jak erozja szkliwa, abrazja zębów, atrycja.
W razie konieczności lekarz może zdecydować o poszerzeniu diagnostyki o badania dodatkowe takie jak testy na nadwrażliwość, RTG, a nawet analizę okluzji. Na tej podstawie dobiera optymalne leczenie.
Ubytki klinowe – leczenie
Leczenie ubytków klinowych powinno być przyczynowe, jeśli tylko jest to możliwe. Przykładowo jeśli jego podłożem był bruksizm, należy zastosować szyny szczękowe dobrane indywidualnie do pacjenta i wspomóc się psychoterapią. Uzupełniająco, celem rozluźnienia tkanek, warto rozważyć fizjoterapię stomatologiczną. Z kolei przy zbyt mocnym szczotkowaniu zębów należy nauczyć się nowej techniki tej czynności oraz wymienić szczoteczkę na taką, która ma miększe włosie. Istotna jest też eliminacja erozji, a więc ograniczenie kwaśnych napojów i soków, a także unikanie szczotkowania zębów bezpośrednio po kwaśnych produktach i napojach.
Dopiero później można wprowadzić leczenie uzupełniające, polegające na odbudowie ubytków. Jeśli ubytek jest płytki i nie towarzyszy mu znacznego stopnia nadwrażliwość, zastosowanie ma fluoryzacja zębów, ewentualnie lakierowanie zębów, rzadziej zaś infiltracja żywicą (zależnie od struktury ubytku). Kontrola w takich przypadkach wskazana jest co 6 miesięcy. Jeśli natomiast ubytek jest duży, stosuje się wypełnienie kompozytowe, które pozwala na natychmiastową redukcję bólu, odbudowę kształtu zęba, jak również chroni przed dalszym powstawaniem ubytku. To lekarz stomatolog decyduje, czy jednocześnie konieczne będzie leczenie chirurgiczne dziąseł.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny bioalgi
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności. Wzmacnia zęby, kości, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy bioalgi
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza – zarys kliniczny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Salamonowicz M., Choromańska M., Naprawa współczesnych wypełnień kompozytowych, J Stoma 2017; 70, 4: 394-404.
