Kwasowa erozja szkliwa definiowana jest jako patologiczna, niebolesna, przewlekła i umiejscowiona utrata twardych tkanek zęba, powstająca wskutek działania kwasów pochodzenia niebakteryjnego (endogennego lub egzogennego). Kwasy te powodują powierzchniową utratę twardych tkanek w konsekwencji ich kwasowego rozpuszczania i/lub chelatacji. Kwasy egzogenne uważane są za główny czynniki powodującym rozwój erozji szkliwa.
Kwasowa erozja szkliwa – przyczyny
Kwasowa erozja szkliwa wiąże się z działaniem na powierzchnie zębów kwasów pochodzenia zewnętrznego, wewnętrznego lub z chelatacją bez obecności płytki nazębnej. Źródłami kwasów pochodzenia zewnętrznego są m.in. owoce, soki owocowe, napoje gazowane, niektóre leki czy nawet środowisko pracy. Z kolei kwasem pochodzenia wewnątrzustnego jest przede wszystkim kwaśna zawartość żołądka, która dostaje się do jamy ustnej wskutek wymiotów czy refluksu żołądkowo-przełykowego. Ryzyko kwasowej erozji szkliwa jest znacznie podwyższone przy następujących problemach zdrowotnych:
- zespół Sjogrena;
- bulimia;
- refluks przełyku;
- alkoholizm;
- kserostomia;
- radioterapia okolic głowy;
- niektóre choroby autoimmunologiczne;
- anoreksja;
- cukrzyca;
- wiele chorób psychicznych.
Podstawowym czynnikiem ryzyka jest nieodpowiednia dieta (z przewagą źródeł kwasów) przy jednoczesnej niedostatecznej higienie jamy ustnej. Także szczotkowanie zębów tuż po spożyciu produktów bogatych w naturalne kwasy może skutkować ich „wcieraniem” w powierzchnię szkliwa, co na przestrzeni miesięcy i lat doprowadzi do erozji szkliwa.
Kwasowa erozja szkliwa – objawy
Zmiany erozyjne początkowo przypominają gładkie, lśniące powierzchnie, jednak wraz z upływem czasu dochodzi do ich zmatowienia, utraty połysku. W dalszej kolejności pojawiają się zmiany w wyglądzie szkliwa i jego morfologii, takie jak zagłębienia często oddzielone od dziąsła wąskim rąbkiem zdrowego szkliwa. Może to wynikać z działania remineralizującego płynu ze szczeliny dziąsłowej (pH: 7,5-8) lub działania pozostawionej płytki nazębnej jako bariery dla kwasów. Zmiany erozyjne są znacznie szersze niż głębsze. Charakterystyczne cechy w obrazie klinicznym to przede wszystkim:
- szkliwo zębów przednich stające się bardziej przezierne;
- guzki zębów bocznych tracące cechy swojego anatomicznego kształtu;
- odsłonięcie zębiny (w późniejszym czasie);
- odsłonięcie miazgi (w skrajnych przypadkach).
- nadwrażliwość zębów na bodźce termiczne.
W najcięższych przypadkach miejsce ma zanik całej morfologii powierzchni żujących. Przeważnie kwasowa erozja szkliwa dotyczy pierwszych zębów trzonowych w żuchwie. Bez względu na to, czy pojawia się w zębach mlecznych, czy zębach stałych.
Diagnostyka kwasowej erozji szkliwa
Erozja szkliwa prowadzi do nieodwracalnej utraty tkanek zęba, czyli szkliwa i zębiny. Właśnie dlatego bardzo ważne jest wykrywanie zmian we wczesnym stadium, aby zapobiegać ich dalszej progresji. Istnieje wiele wskaźników i metod diagnostycznych kwasowej erozji szkliwa. Do grona popularnych wskaźników zaliczamy:
- wskaźnik BEWE;
- system punktowy starcia zębów;
- wskaźnik O’Sullivana;
- wskaźnik O’Briena.
Natomiast metodami diagnostycznymi są między innymi:
- pomiar mikrotwardości powierzchni;
- test wsiąkalności jodku potasu;
- ilościowa fluorescencja indukowana światłem;
- mikroradiografia;
- metoda wizualno-dotykowa;
- konwencjonalna i cyfrowa radiologia;
- metody laboratoryjne – skaningowa mikroskopia elektronowa tradycyjna (SEM) i środowiskowa (ESEM).
Diagnostyką i leczeniem kwasowej erozji szkliwa zajmuje się nie tylko stomatolog, ale i lekarz specjalista leczący chorobę podstawową (np. psychiatra przy bulimii czy gastroenterolog przy chorobie refluksowej).
Zobacz również: Problemy z zębami spowodowane bulimią.
Kwasowa erozja szkliwa – leczenie
Erozja szkliwa w większości przypadków jest nieodwracalna, dlatego należy zdiagnozować ją jak najwcześniej. Początkowo wdraża się leczenie przyczynowe. Przykładowo przy refluksie jest to zmiana diety i nawyków żywieniowych oraz farmakoterapia (zmniejszająca pH soków żołądkowych), z kolei przy zespole Sjogrena obejmuje częste nawodnienie organizmu, suplementację kwasu hialuronowego oraz stosowanie substytutów śliny. W momencie wystąpienia ubytków stosuje się również wypełnienie ich materiałami światłoutwardzalnymi, zaś przy bardziej zaawansowanych i rozległych zmianach ostatecznością pozostaje założenie licówek na zęby.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kaczmarek U., Sołtan E., Ocena erozji zębów pochodzenia endogennego i egzogennego za pomocą wskaźnika BEWE, Dental and Medical Problems, 1/2011.
- Kaczmarek U., Harłukowicz K., Częstość i uwarunkowania występowania erozji zębów w wieku rozwojowym, Nowa Stomatologia, 2/2014.
- Przybyszewska-Pardak S., Groch M., Loster J., Wieczorek A., Diagnostyka erozji, przegląd stosowanych wskaźników, Protetyka Stomatologiczna, 69/2019.
