Pierwsze zęby mleczne zaczynają wyrzynać się w jamie ustnej niemowlęcia w okolicach 6.-8. miesiąca życia i są to siekacze przyśrodkowe. Tym samym rozpoczyna się proces ząbkowania, mający na celu wyłonienie się wszystkich 20 zębów mlecznych w jamie ustnej. Zęby mleczne po kilku latach wypadają, aby ustąpić miejsca zębom stałym.
Pierwsze zęby mleczne
Pierwszymi zębami mlecznymi są niemal zawsze przyśrodkowe zęby sieczne w dolnym łuku zębowym, czyli w żuchwie. Ich wyrzynanie się przypada na 6.-10. miesiąc życia. Tuż po nich wyrzynają się zęby sieczne przyśrodkowe w górnym łuku zębowym, czyli w szczęce. Czas ząbkowania jest jednak wysoce indywidualny – wpływa na niego szereg czynników, także genetycznych i związanych z indywidualnymi uwarunkowaniami.
Zobacz również: Wyrzynanie zębów.
Kalendarz ząbkowania
Kalendarz ząbkowania to harmonogram dotyczący wyrzynania się poszczególnych zębów mlecznych wraz z miesiącem życia dziecka, na który przypada. Jego znajomość pozwala na monitorowanie rozwoju dziecka, a więc na wdrożenie wczesnych działań, jeśli zaobserwowane zostaną jakiekolwiek nieprawidłowości (np. ząbkowanie nie rozpoczyna się pomimo przekroczenia fizjologicznego terminu o kilka miesięcy). Dla zębów górnych kalendarz ząbkowania prezentuje się następująco:
- 8-12 miesięcy – siekacze przyśrodkowe;
- 9-12 miesięcy – siekacze boczne;
- 18-22 miesięcy – kły;
- 13-19 miesięcy – pierwsze zęby trzonowe;
- 25-33 miesiące – drugie zęby trzonowe.
Natomiast dla zębów w dolnym łuku zębowym ząbkowanie jest następujące:
- 6-10 miesięcy – siekacze przyśrodkowe;
- 10-16 miesięcy – siekacze boczne;
- 17-23 miesiące – kły;
- 14-18 miesięcy – pierwsze zęby trzonowe;
- 23-31 miesięcy – drugie zęby trzonowe.
Należy zaznaczyć, że zębów mlecznych jest 20 – po 10 dla każdego łuku zębowego. Są to zęby sieczne, kły oraz zęby trzonowe, przy czym w uzębieniu mlecznym nie znajdziemy zębów przedtrzonowych. Dla porównania, w uzębieniu stałym znajduje się od 28 do 32 zębów (32 zęby, jeśli u danej osoby rozwinęły się 4 zęby mądrości, czyli ostatnie trzonowce), przy czym znaleźć w nim można również zęby przedtrzonowe.
Opóźnione ząbkowanie
Opóźnione ząbkowanie może mieć wiele przyczyn, a spośród nich najczęściej obserwuje się:
- niedobór wapnia lub witaminy D;
- karmienie mlekiem modyfikowanym i unikanie karmienia piersią;
- niedoczynność przysadki mózgowej;
- zbyt wysoki poziom cholesterolu;
- stany zapalne tkanek miękkich jamy ustnej;
- zespół Downa i inne zespoły genetyczne;
- niedrożność dziąseł lub kości szczęk, co nie pozwala na przebicie się zęba przez dziąsło.
Jeśli mimo upływu czasu ząbkowanie nie rozpoczyna się, warto udać się do stomatologa dziecięcego, aby mógł on ocenić jamę ustną dziecka i wykonać zdjęcie RTG. Opóźnione ząbkowanie może mieć wiele konsekwencji. Przede wszystkim znacznie zwiększa ryzyko wad zgryzu zębów stałych, ponieważ korzenie zębów mlecznych je blokują. Wzrasta także ryzyko wystąpienia zespołu bezdechu sennego, chrapania czy częstych infekcji zatok i gardła. Typowe są wady wymowy, które mogą wpływać na dalszy rozwój i pewność siebie dziecka.
Bolesne ząbkowanie
Wyrzynanie się pierwszych zębów mlecznych jest sporym wydarzeniem zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Niestety wiąże się ono z dyskomfortem i bólem, ponieważ zęby muszą przebić się przez tkanki dziąsła. Powoduje to zaczerwienienie i opuchnięcie dziąseł, a także ból. Dziecko traci apetyt, częściej płacze, jest drażliwe. Może pojawić się nawet gorączka. Do polecanych i bezpiecznych metod na bolesne ząbkowanie zalicza się następujące:
- stosowanie preparatów znieczulających miejscowo dedykowanych niemowlętom, które można zakupić w aptece lub u pedodonty;
- stały dostęp do specjalnych gryzaków dla dzieci, które wcześniej warto schłodzić w lodówce;
- delikatny masaż dziąseł umytymi palcami, które dodatkowo można schłodzić pod zimną wodą;
- smarowanie skóry wokół ust kremem natłuszczającym;
- dbanie o nawodnienie dziecka.
Jeśli mimo domowych metod bolesne ząbkowanie jest na tyle uciążliwe, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie dziecka, należy skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Boguszewska-Gutenbaum H., Janicha J., Sobiech P., Olczak-Kowalczyk D., Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, Nowa Stomatologia, 3/2014.
- Szpringer-Nodzak M., Wochna-Sobańska M., Stomatologia wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
- Torlińska-Walkowiak N., Rataj-Kulmacz A., Wyrzynanie się zębów mlecznych – symptomy towarzyszące czy przypadkowe współistnienie w czasie?, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 9/2013.
