Niekontrolowane zaciskanie szczęki to objaw charakterystyczny dla bruksizmu i zalicza się go do grona parafunkcji narządu ruchu. Jest odruchem nieświadomym, niekontrolowanym, zwykle związanym z nadmiernym stresem w życiu codziennym. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się stomatolog, fizjoterapeuta stomatologiczny oraz psychoterapeuta.
Niekontrolowane zaciskanie szczęki – przyczyny
Najczęściej niekontrolowane zaciskanie szczęki wiąże się z bruksizmem centrycznym lub bruksizmem ekscentrycznym. Centryczny to stan, którego pacjent jest świadomy, a który wyróżnia się jedynie zaciskaniem zębów przy braku zgrzytania zębami. U podłoża dolegliwości leży stres, który wywołuje nadmierne napięcie emocjonalne i aktywność mięśniową. Z kolei bruksizm ekscentryczny objawia się dodatkowym zgrzytaniem zębami, co skutkuje ich starciem i mimowolnie wykonywanymi ruchami podczas snu.
Czynniki ryzyka (obwodowe i ośrodkowe) niekontrolowanego zaciskania szczęki to przede wszystkim:
- urazy zgryzowe;
- wady zgryzu;
- czynniki genetyczne;
- stres;
- strach i osobowość nerwicowa;
- zaburzenia w zakresie neurotransmiterów i zwojów podstawnych;
- zmiany organiczne i czynnościowe układu nerwowego.
Wyróżnia się także czynniki organiczne zaciskania szczęki, takie jak:
- urazy twarzoczaszki;
- tężec;
- padaczka;
- krwotoki do móżdżku;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- zaburzenie przebiegu transmisji dopaminergicznej w chorobie Parkinsona.
Przyczyn może być wiele. W większości przypadków inicjatorem jest jednak stres.
Zobacz również: Zaciskanie zębów na tle nerwowym.
Konsekwencje niekontrolowanego zaciskania szczęki
Niekontrolowane zaciskanie szczęki może mieć mniej lub bardziej poważne konsekwencje, jednak nigdy nie pozostaje bez zmian dla narządu żucia. Najczęściej u takich pacjentów obserwuje się:
- bóle głowy i zawroty głowy;
- ścieranie powierzchni szkliwa, co prowadzi do jego pękania i miejscowych ubytków;
- zwiększone ryzyko kamienia nazębnego;
- zaburzenia słuchu;
- ból stawów skroniowo-żuchwowych oraz blokowanie się tych stawów;
- krwawienie z dziąseł;
- przyspieszone psucie się zębów wskutek wciskania koron zębowych;
- bóle mięśni żujących oraz mięśni karku.
Ponadto u pacjentów zaciskających szczęki zaobserwować można częste obgryzanie paznokci lub przygryzanie wewnętrznej powierzchni warg i policzków. To z kolei może zwiększać ryzyko tworzenia się aft i różnych infekcji błon śluzowych jamy ustnej.
Niekontrolowane zaciskanie szczęki – diagnostyka
W pierwszej kolejności wykonuje się szczegółowy przegląd jamy ustnej. Stomatolog sprawdza zmiany występujące w uzębieniu (pęknięcia szkliwa, ubytki klinowe, starcie zębów) oraz zmiany w przyzębiu (odsłonięcie szyjek zębowych, rozchwianie zębów). Zwykle takie badanie jest wystarczające, aby stwierdzić niekontrolowane zaciskanie szczęki i wdrożyć odpowiednie leczenie. Niekiedy uzupełniająco wykonuje się badanie EMG (elektromiografię). Natomiast fizjoterapeuta stomatologiczny manualnie ocenia napięcie mięśni i ruchomość stawów skroniowo-żuchwowych.
Niekontrolowane zaciskanie szczęki – leczenie
Przy niekontrolowanym zaciskaniu szczęki konieczna jest poprawa warunków zgryzowych, zwłaszcza korekta zbyt wysokich wypełnień, usunięcie urazów zgryzowych, odciążenie zębów i uzyskanie odpowiedniego stopnia rozciągnięcia mięśni zlokalizowanych w obrębie twarzoczaszki. Aby uzyskać taki efekt, należy rozpocząć od terapii przyczynowej, a więc psychoterapii. Pacjent musi zacząć reagować na stres adekwatnie do jego natężenia, a nie zbyt wygórowanie. Dodatkowo wdraża się fizjoterapię stomatologiczną, głównie mobilizacje stawów skroniowo-żuchwowych, terapię punktów spustowych oraz masaże funkcyjne mięśni żucia.
Na końcu należy skupić się na przeciwdziałaniu konsekwencjom zaciskania szczęki, stomatolog dobiera specjalne nakładki indywidualnie do warunków zgryzowych pacjenta. Nakładki te nosi się zawsze na noc, a u niektórych pacjentów jest to konieczne również w ciągu dnia. Powszechnie najlepiej sprawdzają się szyny typu Michigan i płytka nagryzowa Sveda.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gruca O., Rój R., Gryndys M., Foryś P., Juszczyk J., Haponik K., Kasperski J., Bruksizm – przyczyny, diagnostyka, leczenie, Twój Przegląd Stomatologiczny, 12/2018.
- Saczuk K., Wilmont P., Pawlak Ł., Łukomska-Szymańska M., Bruksizm – etiologia i diagnostyka – przegląd piśmiennictwa, Protetyka Stomatologiczna, 4/2018.
- Brocard D., Laluque J., Knellesen C., Bruksizm, Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 2013.
