Demastykacja to fizjologiczny proces zużywania się zębów, wynikający nie tyle z procesów starzenia się tkanek, o ile ze spożywania twardych pokarmów. Łączy w sobie atrycję oraz abrazję zębów. W znacznej większości przypadków demastykacja jest fizjologiczna, choć niekiedy może pojawiać się jako następstwo patologicznych nawyków, np. ciągłego żucia bardzo twardego przedmiotu.
Demastykacja – co to jest?
W piśmiennictwie istnieje kilka szczegółowych definicji dotyczących ścierania się tkanek zębów. Podstawowymi są:
- atrycja – fizjologiczne starcie zębów;
- abrazja – patologiczne starcie zębów;
- demastykacja – zużycie zębów w wyniku żucia twardych pokarmów;
- erozja – uszkodzenia, w których główną rolę odgrywają substancje chemiczne.
Demastykacja łączy w sobie zarówno atrycję (ponieważ jest starciem fizjologicznym, któremu nie sposób zapobiec wraz z upływem lat), jak i abrazję (ponieważ ścieranie się tkanek twardych zębów może być patologiczne, zwłaszcza przy częstym spożywaniu twardych pokarmów). Bezpośrednią przyczyną uszkodzenia tkanek twardych na drodze demastykacji jest kontakt zębów przeciwstawnych podczas żucia pokarmów (w szczególności twardych, co powoduje jeszcze większe zmiany).
Demastykacja – objawy
Stopień zużycia tkanek twardych zęba może być określany m.in. na podstawie klasyfikacji Johanssona i Omara:
- 0 – brak widocznych powierzchni starcia w szkliwie, przy zwarciowo-siecznej morfologii niezmienionej;
- 1 – wyraźnie zaznaczona powierzchnia zużycia w szkliwie;
- 2 – zużycie w obrębie zębiny. Zębina staje się odsłonięta na powierzchni zwarciowej lub siecznej, czemu towarzyszy obniżenie wysokości zwarcia;
- 3 – znaczne zużycie w obrębie zębiny. Zębina staje się odsłonięta na obszarze większym niż 2 mm, a morfologia zwarciowo-sieczna jest zmieniona miejscowo lub całkowicie;
- 4 – zużycie w obrębie zębiny wtórnej potwierdzone badaniem RTG.
W większości przypadków fizjologicznej demastykacji starcie powierzchni zębów nie jest na tyle intensywne, że powodowałoby nieprzyjemne dolegliwości zdrowotne. Przeważnie zamyka się w stopniu 1, maksymalnie 2. Mimo tego każdy przypadek należy zaobserwować indywidualnie. Niekiedy demastykacji mogą towarzyszyć dolegliwości takie jak: ból zęba, nadwrażliwość zęba czy przebarwienia na zębie. Utrata szkliwa nawet w niewielkim stopniu zawsze wiąże się z ryzykiem odkładania w tak utworzonych zakamarkach płytki nazębnej i bakterii, co z kolei jest pierwszym krokiem do powstawania kamienia nazębnego i próchnicy zębów.
Diagnostyka demastykacji
W diagnostyce demastykacji i innych rodzajów starcia tkanek twardych zębów kluczowe znaczenie ma ocena stanu jamy ustnej i zbadanie okluzji zębów, czyli relacji pomiędzy zębami górnymi, a zębami dolnymi. Dodatkowo warto ocenić czynność stawów skroniowo-żuchwowych oraz okolicznych mięśni (zwłaszcza mięśni żucia), a także przeprowadzić z pacjentem wywiad zdrowotny. Badania RTG zwykle nie są konieczne.
Demastykacja – leczenie
Leczenie ubytków tkanek twardych zębów zawsze uzależnione jest od stopnia, rozległości i przyczyny problemu. Dlatego nie ma jednego schematu postępowania dla każdego. Przeprowadza się wypełnienie ubytków materiałem kompozytowym, remineralizację szkliwa oraz higienizację zębów. Pacjentowi zaleca się zmianę nawyków żywieniowych, a także codzienną, właściwą higienę jamy ustnej. Jeśli pacjent ma słabe szkliwo i tendencję do demastykacji, rekomenduje się ograniczenie spożycia bardzo twardych produktów spożywczych, np. orzechów. Diagnostyką i leczeniem demastykacji zajmuje się lekarz stomatolog.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Okulus Z., Otrzymywanie oraz charakterystyka dentystycznych materiałów, Poznań 2016.
- Aftahi K., Uwarunkowania zewnątrzpochodnych zmian erozyjnych zębów, Wrocław 2021.
- Poloczek-Gzocha E., Dybek A., Rybstein M., Zawilska A., Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – najczęstsze przyczyny powstawania i zapobieganie, Twój Przegląd Stomatologiczny, 9/2021.
- Pihut M., Etiologia patologicznego starcia zębów, Poradnik Stomatologiczny, 5/2003.
