Skrócenie korzenia zęba (znane głównie pod nazwą resorpcja korzenia zęba) to proces stopniowej utraty tkanek twardych w obrębie jamy ustnej, a co się z tym wiąże – zmniejszania objętości korzeni zębów. Istnieje wiele czynników ryzyka tego zjawiska. Może ono przebiegać bezobjawowo nawet przez wiele lat. Stan ten diagnozuje się na podstawie zdjęć RTG, wymaga on pilnej konsultacji ze stomatologiem.
Skrócenie korzenia zęba – przyczyny
Skrócenie korzenia zęba może mieć wiele przyczyn, do najczęściej diagnozowanych zaliczamy jednak:
- ankylozę;
- półpasiec;
- przewlekłe stany zapalne przyzębia i choroby przyzębia;
- obecność zębów zatrzymanych;
- miażdżycę;
- nadciśnienie tętnicze;
- chorobę Pageta;
- różnego rodzaju urazy zębów, np. ich zwichnięcie czy wybicie;
- awitaminozę;
- nadczynność przytarczyc;
- obecność guzów w okolicy szczęki lub żuchwy;
- źle dopasowane uzupełnienie protetyczne lub aparat ortodontyczny;
- zapalenie ozębnej;
- zapalenie miazgi;
- martwicę miazgi.
Resorpcja korzenia zęba w niektórych przypadkach może wiązać się z przebytym leczeniem ortodontycznym. Stanowi konsekwencję ucisku i prowadzi do ubytku cementu korzeniowego wraz z zębiną. Uważa się, że oddziaływanie stałej siły ortodontycznej skutkuje uwolnienie monocytów, co poprzedza proces osteolizy. Ortodontyczne przemieszczenie zębów powoduje przede wszystkim reakcję ze strony ozębnej. Na samym początku, podczas badania RTG, widać brak ciągłości ozębnej, a także nierównomierny przebieg zarysu korzenia głównie w okolicy wierzchołka. Zęby górne są bardziej narażone na resorpcję korzeni niż zęby dolne. Nie wiadomo jakie dokładnie są przyczyny tego zjawiska. Podłoża dopatruje się w czynnikach genetycznych, chorobach ogólnych, warunkach zgryzowych oraz całego przebiegu i charakteru leczenia ortodontycznego.
Zobacz również: Złamanie korzenia zęba.
Skrócenie korzenia zęba – objawy
Początkowo skrócenie korzenia zęba najczęściej przebiega bezobjawowo. Wówczas można się o nim dowiedzieć wykonując badanie RTG lub zdjęcie pantomograficzne, np. przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego lub protetycznego, ewentualnie w ramach kontroli uzębienia. Ząb z zepsutym korzeniem często normalnie reaguje na bodźce zewnętrzne i zachowuje swój wygląd. W zależności od nasilenia resorpcji wyróżnia się 3 stopnie:
- I – odwracalna resorpcja cementu, w przebiegu której jedynie zewnętrzne warstwy cementu ulegają zanikowi. Mogą zostać zregenerowane;
- II – odwracalna resorpcja zębinowa, gdzie zanikowi ulegają zarówno cement, jak i zewnętrzne warstwy zębiny;
- III – nieodwracalna okrężna wierzchołkowa resorpcja korzenia, obejmująca utratę tkanek twardych w okolicy wierzchołka oraz skrócenie długości korzenia.
Im szybciej wykryty problem, tym większe szanse na uniknięcie konieczności ekstrakcji zęba.
Skrócenie korzenia zęba – leczenie
W pierwszej kolejności należy ustalić przyczynę, która spowodowała resorpcję korzenia zęba. Jeśli jest to choroba ogólnoustrojowa należy dążyć do jej ustabilizowania, natomiast wszelkie choroby przyzębia należy leczyć stomatologicznie. Dzięki temu unikniemy dalszego rozwoju resorpcji oraz występowania tego stanu w przypadku pozostałych zębów. Następnie można przystąpić do leczenia objawowego, które może trwać nawet wiele miesięcy.
Leczenie skrócenia korzenia zęba polega na aplikacji do korzenia odpowiednich preparatów leczniczych o działaniu hamującym resorpcję. Niekiedy wystarczy wypełnienie ubytku, aby patologiczna sytuacja została opanowana. Przy stwierdzeniu resorpcji zapalnych wdraża się leczenie kanałowe. Gdy nie ma oczekiwanych efektów należy chirurgicznie usunąć tkankę ziarninową.
Ekstrakcja chorych zębów
Ostatecznością jest ekstrakcja chorych zębów, którą wykonuje się wyłącznie wtedy, gdy ząb nie reaguje na żadną metodę zachowawczą. Po usunięciu warto rozważyć leczenie protetyczne, aby uzupełnić ubytek w łuku zębowym oraz zapobiec zanikowi kości szczęki lub żuchwy. Aby uniknąć resorpcji korzenia zęba zaleca się regularne kontrole stomatologiczne i dbanie o higienę jamy ustnej.
Bibliografia
- Pogorzelska A., Stróżyńska-Sitkiewicz A., Szopiński K., Resorpcja korzeni indukowana leczeniem ortodontycznym – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 2/2019.
- Konopka E., Ocena reakcji kompleksu miazgowo-wierzchołkowo-ozębnowego na przyłożoną siłę ortodontyczną, Poznań 2013.
- Wasiak E., Pypeć L., Śmiech-Słomkowska G., Długoterminowa obserwacja zaawansowanej resorpcji korzeni zębów siecznych górnych po leczeniu ortodontycznym. Opis przypadku, Forum Ortodontyczne, 15/2019.
