Abfrakcja to degradacja tkanek twardych odbywająca się bez udziału bakterii, powstająca wskutek działania sił rozciągających w okolicy przyszyjkowej. Zalicza się do grona ubytków niepróchnicowego pochodzenia tkanek twardych zęba. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz stomatolog.
Abfrakcja – przyczyny
Abfrakcja powstaje wskutek zginania korony zęba pod wpływem obciążeń zgryzowych, działających ekscentrycznie do długiej osi zęba. W konsekwencji tego połączenia między kryształami hydroksyapatytu ulegają rozerwaniu, co prowadzi do ubytku szkliwa i leżącej pod nim zębiny w okolicy szyjki zęba. Uwidaczniają się ubytki o ostrym kącie, gładkiej, twardej i błyszczącej powierzchni. Tworzą się one niemal wyłącznie na powierzchniach przedsionkowych, osiągając zróżnicowaną głębokość w zębinie. Nierzadko występują w tylnych zębach, ale mogą także występować w dowolnym innym zębie.
Czynnikami ryzyka abfrakcji są przede wszystkim:
- braki zębowe przy niezastosowaniu uzupełnienia protetycznego;
- wady zgryzu (zwłaszcza stłoczenia zębów, rotacje zębów, inklinacje zębów);
- periodontopatie;
- przemieszczanie się zębów i utrata zębów.
Wszystko to może się przyczyniać do powstawania naprężeń wewnętrznych w obrębie szyjki zęba. Siły boczne i skośne występujące w nieprawidłowym zwarciu, brakach zębowych, zgryzie urazowym czy u pacjentów z bruksizmem sprzyjają ubytkom abfrakcyjnym. W prawidłowych warunkach siły żucia przebiegają równolegle do długiej osi zęba, wywołując przy tym tylko minimalne odkształcenia kryształów hydroksyapatytu. Przeciwnie sytuacja wygląda w warunkach nieprawidłowych, gdy pod wpływem stresu zębowego zwiększa się napięcie mięśniowe.
Abfrakcja – objawy
Nieleczona abfrakcja wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Najczęściej pojawia się nadwrażliwość zębów w okolicy przyszyjkowej, a także wzrasta podatność korony zębów na złamania i uszkodzenia mechaniczne. Obserwuje się ponadto powikłania w postaci procesów zapalnych w miazdze zębów. Abfrakcja niezmiennie wiąże się z pogorszeniem estetyki uśmiechu, podobnie jak każdy inny ubytek zęba bez względu na jego pochodzenie.
Warto zaznaczyć, że powstawanie ubytków w tkankach twardych zębów zwiększa ryzyko tworzenia się kamienia nazębnego i próchnicy zębów w późniejszym czasie. Ząb powinien mieć stosunkowo gładką powierzchnię, aby płytka nazębna nie miała gdzie się gromadzić.
Diagnostyka abfrakcji
Diagnostyka abfrakcji odbywa się na podstawie dokładnej kontroli stanu uzębienia, co odbywa się na każdej profilaktycznej wizycie stomatologicznej. Dodatkowo stomatolog ocenia stopień ewentualnej nadwrażliwości zębów. Nie są wymagane badania obrazowe.
Abfrakcja – leczenie
Leczenie abfrakcji powinno być przyczynowe. Dlatego jeśli problem wynika z obecności wad zgryzu, podejmuje się leczenie ortodontyczne, zaś jeśli jest efektem braku uzupełnienia protetycznego, warto rozważyć dobranie mostu zębowego, korony na zęby czy protezy zębowej, która przywróci okluzję zębów. Bruksizm leczy się u psychoterapeuty oraz fizjoterapeuty stomatologicznego, z jednoczesnym zastosowaniem indywidualnych nakładek na zęby.
Oczywiście równie istotnym elementem leczenia jest działanie zapobiegawcze. Przy wystąpieniu ubytków abfrakcyjnych należy uzupełnić je odpowiednimi materiałami kompozytowymi, aby zapobiec dalszemu niszczeniu tkanek twardych zęba. Należy szczególnie dbać o higienę jamy ustnej, z co półrocznymi higienizacjami zębów.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mikroelementów, witamin Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Barczak K., Palczewska-Komsa M., Buczkowska-Radlińska J., Fizjologiczne i patologiczne zmiany zachodzące w zębach i przyzębiu związane z wiekiem, Geriatria, 10/2016.
- Dobosz A., Panek H., Dobosz K., Zastosowanie metody elementów skończonych do analizy naprężeń w twardych tkankach zębów, Dental and Medical Problems, 42/2005.
- Hryncewicz M., Tropak K., Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – abfrakcja, abrazja, atrycja, erozja. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 1/2014.
- Walerczyk A., Paszyńska E., Surdacka A., Utrata twardych tkanek zębów niepróchnicowego pochodzenia w aspekcie erozji, Dental Forum, 1/2015.
