Wady dotylne to szeroka grupa wad zgryzu charakteryzujących się dotylnym przemieszczeniem żuchwy w stosunku do szczęki. W rysach twarzy zaobserwować więc można cofnięcie bródki, co daje gapiowaty, niemądry wyraz. Tego typu wady występują najczęściej i stanowią nawet do 45% wszystkich wad zgryzu.
Wady dotylne – rodzaje
Wady dotylne dzieli się na tyłozgryz i tyłożuchwie, przy czym obie mogą mieć swoje podtypy. Mogą wystąpić zarówno u dzieci, jak i u człowieka dorosłego. Diagnostyką i leczeniem wad dotylnych zajmuje się lekarz ortodonta.
Tyłozgryz – charakterystyka
Do najważniejszych przyczyn tyłozgryzu zalicza się następujące:
- długotrwałe oddychanie przez usta;
- długie ssanie palca lub dolnej wargi w okresie dziecięcym;
- wady postawy;
- zbyt długie ssanie piersi we wczesnym dzieciństwie.
W okresie niemowlęcym sztuczne karmienie utrudnia wyrównanie cofniętej żuchwy, z którą dziecko się rodzi. Dlatego zaleca się karmienie piersią, jednak w określonych ramach czasowych – najlepiej do 1.-2. roku życia, nie dłużej. Tyłozgryz może być częściowy oraz całkowity.
Częściowy obejmuje cofnięcie i przechylenie zębów siecznych dolnych w konsekwencji zahamowania doprzedniego wzrostu części zębodołowej żuchwy. Zęby trzonowe ustawiają się w I klasie Angle’a, zaś kły w II klasie kłowej. Odległość tworząca się między pierwszymi dolnymi trzonowcami a zębami siecznymi jest znacznie obniżona. W rysach twarzy można zauważyć cofnięcie lub wywinięcie wargi dolnej oraz pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej. U niektórych pacjentów obserwuje się ponadto wzmożone napięcie wargi dolnej oraz mięśnia bródkowego, co jest efektem retruzji zębów siecznych dolnych.
Tyłozgryz całkowity sprawia, że cały dolny łuk zębowy cofa się w stosunku do łuku górnego. Wadę klasyfikuje się jako II klasę Angle’a oraz II klasę kłową. Obserwuje się m.in. widoczne pogłębienie nagryzu poziomego przy wychyleniu zębów siecznych górnych, przy czym nagryz pionowy przeważnie jest powiększony. W momencie wychylenia zębów siecznych warga górna ulega skróceniu i zwiotczeniu – w niektórych przypadkach nie pokrywa nawet całkowicie górnych zębów siecznych.
Wyróżnia się także tyłozgryz rzekomy, polegający na pozornym cofnięciu żuchwy w stosunku do nadmiernie rozbudowanej szczęki. W związku ze zwiększonym wymiarem szczęki cała okolica podnosowa z wargą górną włącznie zostają wysunięte ku przodowi.
Tyłożuchwie – charakterystyka
W przypadku tyłozgryzu obserwuje się cofnięcie dolnego łuku zębowego względem górnego, natomiast tyłożuchwie opisuje cofnięcie całej żuchwy względem szczęki. W ortodoncji wyróżnia się tyłożuchwie morfologiczne i czynnościowe. Morfologiczne odnosi się do spłaszczenia i cofnięcia bródki, czemu towarzyszy wydłużenie dolnych partii twarzy. Przyczyną jest upośledzenie wzrostu żuchwy. U niektórych pacjentów może się pojawić szpara między siekaczami, co prowadzi do różnego rodzaju wad wymowy, najczęściej seplenienia.
Z kolei tyłożuchwie czynnościowe wynika ze zbyt dużego napięcia mięśni odpowiadających za cofanie się żuchwy, uniemożliwiając jej wysuwanie ku przodowi. Mięśnie utrzymują ją w niewłaściwej pozycji, co na dłuższą metę powoduje utrwalenie się wady. Pacjent może skorygować położenie żuchwy świadomie, wysuwając ją ku przodowi.
Wady dotylne – leczenie
Leczenie wad dotylnych przebiega w gabinecie ortodontycznym. Przed zaplanowaniem leczenia konieczne jest wykonanie RTG, które uwidoczni nie tylko ułożenie zębów, ale i żuchwy czy stawów skroniowo-żuchwowych. Przeważnie odpowiednio dobrany aparat ortodontyczny jest wystarczający do uzyskania oczekiwanej korekcji zgryzu, choć niekiedy zastosować należy specjalny wyciąg, który wysunie żuchwę ku przodowi. Przy tyłożuchwiu morfologicznym leczeniem z wyboru jest osteogeneza dystrakcyjna. Polega na wydłużeniu kości nawet o kilka cm. W jej trakcie chirurg szczękowo-twarzowy przecina kość bez jednoczesnego naruszania ciągłości okostnej. Osteoblasty wypełniają lukę w kości, dzięki czemu ma taką samą strukturę jak naturalna, prawidłowo uformowana kość.
Gdy w przebiegu wad dotylnych pojawia się wzmożone napięcie mięśniowe lub zaburzenia czynności stawu skroniowo-żuchwowego, skuteczna jest fizjoterapia stomatologiczna. Zwykle prowadzona jest jednocześnie z leczeniem ortodontycznym, choć zaleca się, aby kilka dodatkowych wizyt poprzedzało założenie aparatu na zęby.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Babiak J., Babiak M., Wojtyś-Leszczyńska E., Leczenie wady dotylnej aparatem AdvanSync – opis przypadku i przegląd
- piśmiennictwa, Clinical Orthodontics, 4/2016.
- Karłowska I., Zarys współczesnej ortodoncji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
Morawska A., Łyszczarz J., Składzień J., Analiza wskazań ortodontycznych do leczenia operacyjnego przerostu pierścienia Waldeyera u dzieci w materiale Kliniki Otolaryngologii i Instytutu Stomatologii CMUJ w Krakowie, Otolaryngologia Polska, 3/2008.
