Struktura zęba omawiana jest w kontekście budowy całego, pojedynczego zęba – zarówno jego części naddziąsłowej (tzw. korony zębowej), jak i części poddziąsłowej (korzenia zębowego). Ogólna budowa jest taka sama dla każdego zęba, jednak poszczególne zęby mogą różnić się szczegółami, np. ilością korzeni zębowych czy pofałdowaniem powierzchni stycznych koron.
Struktura zęba – charakterystyka
Pod względem wizualnym każdy ząb (zarówno ząb stały, jak i ząb mleczny) składa się z 2 podstawowych elementów, a są nimi:
- korona zęba – część widoczna nad dziąsłem;
- korzeń zęba – część zlokalizowana pod dziąsłem, niewidoczna gołym okiem i utrzymująca ząb stabilnie w wyrostku zębodołowym.
Korona łączy się z korzeniem w miejscu nazywanym szyjką zębową. To właśnie patologicznie odsłonięcie szyjki zębowej wiąże się z licznymi, przykrymi dolegliwościami, takimi jak rozchwianie zęba, nadwrażliwość zęba czy zapalenie miazgi zęba. Ryzyko odsłonięcia szyjek zębowych wzrasta przy paradontozie, innych chorobach przyzębia oraz przy niewłaściwym szczotkowaniu zębów (kierując włosie od szczytu korony do dziąsła).
Korona zęba
Korony zębów mogą przybierać różny kształt. Przykładowo w przypadku kłów jest on stożkowaty i ostro zakończony, zaś w przypadku zębów trzonowych i zębów przedtrzonowych – spłaszczony od góry. Dość charakterystyczne są siekacze, które swoim wyglądem przypominają łopaty. Na powierzchni stycznej koron zębów znaleźć można liczna bruzdy i guzki, są one nieodłączną cechą anatomiczną zębów i na ich podstawie doświadczony lekarz może nie tylko rozpoznać, z którym zębem ma do czynienia, ale i stwierdzić, czy nie toczą się w jego obrębie patologie. U dzieci, w przypadku zębów mlecznych, niektóre bruzdy wypełnia się specjalnym lakiem, aby zmniejszyć ryzyko odkładania się w nich płytki nazębnej i resztek pokarmowych, które mogłyby stanowić przyczynę rozwoju próchnicy zębów.
Zobacz również: Lakowanie zębów.
Korzeń zęba
Korzenie zębowe również mogą różnić się swoją budową i kształtem. Zwłaszcza w odniesieniu do trzecich zębów trzonowych (ósemki, zęby mądrości) często obserwuje się krzywe, skośne i powikłane rośnięcie korzeni zębowych, co może być wskazaniem do ekstrakcji zębów, jednak znacznie utrudnia proces ich usunięcia. Poszczególne zęby mogą mieć różną liczbę korzeni. Najwięcej zauważa się w przypadku zębów trzonowych – mogą ich mieć nawet 4. Przednie zęby (siekacze, kły) zazwyczaj mają po jednym korzeniu zębowym.
Struktura histologiczna zęba
Pod względem budowy histologicznej, każdy ząb składa się z następujących elementów:
- szkliwo – najbardziej zewnętrzna część korony zęba, nieunerwiona, niezwykle wytrzymała i twarda. składa się z długich pryzmatów grubości 3-6 um stworzonych m.in. przez kryształy hydroksyapatytu. Powierzchnia szkliwa zazwyczaj jest gładka, choć mogą występować na niej głębsze lub płytsze rowki oddzielające pierścienie bardziej wyniosłe, które nazywa się fryzami. Dojrzałe szkliwo uznaje się za najbardziej zmineralizowaną tkankę w ciele człowieka;
- zębina – znajduje się tuż pod szkliwem i to właśnie ona odpowiada za naturalne zabarwienie zębów. Dlatego też domowe wybielanie zębów jest nieskuteczne. Nie mogą przeniknąć przez wytrzymałe szkliwo aż do zębiny, aby ją rozjaśnić. Jest to możliwe tylko w gabinecie stomatologicznym przy użyciu profesjonalnych preparatów. Zębina zawiera 30% substancji organicznych wraz z wodą, a pozostałe 70% stanowią związki nieorganiczne. Jest tkanką nieunerwioną;
- miazga zęba – mocno unaczyniona i unerwiona tkanka znajdująca się pod zębiną, dlatego wszelkie jej patologie i choroby wywołują silny ból zęba. W budowie miazgi wymienia się 3 części: środkową właściwą, pośrednią Weila oraz obwodową odontoblastów;
- cement korzeniowy – tkanka podobna swoją budową do kości zbitej, wypełniająca także kanały korzeniowe zęba. Anatomicznie stanowi integralną część zęba, jednak funkcjonalnie wraz z ozębną i włóknami kolagenowymi mocuje ząb w zębodole. Jednocześnie stanowi element przyzębia.
Budowa zęba została na przestrzeni lat bardzo dobrze poznana. Sprawia to, że praktycznie każdy problem związany z zębem można skutecznie wyleczyć. W analizie struktury zęba pomocne są badania RTG.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jańczuk Z., Arabska-Przedpełska B., Lipski M., Kaczmarek U., Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
